Kết quả bất ngờ
Một đoạn video mới công bố cho thấy một tiêm kích F-18E Super Hornet của Hải quân Hoa Kỳ dường như đã ghi được một chiến công "hạ gục bằng súng" mô phỏng trong cuộc giao chiến với F-35B của Anh.
Đây là một phần của hoạt động Huấn luyện Không chiến Khác chủng (DACT) trong khuôn khổ cuộc tập trận chung giữa hai quốc gia. Chiếc F-35B khi đó đang hoạt động từ tàu sân bay HMS Prince of Wales tại Thái Bình Dương, sau khi chiến hạm này được triển khai tới khu vực trong Chiến dịch Highmast nhằm thử nghiệm khả năng triển khai sức mạnh và duy trì nhóm tác chiến tàu sân bay của Hải quân Hoàng gia Anh ở các vùng biển xa.
F-18E Super Hornet
Cuộc đọ sức thu hút sự chú ý đặc biệt do sự chênh lệch về công nghệ giữa hai máy bay, khi F-35 là loại tiêm kích tiên tiến nhất của thế giới phương Tây, trong khi F-18E là một thiết kế thế hệ thứ tư cũ hơn. Chiến công của F-18E đã làm nổi bật cả những thiếu sót của F-35 trong các tình huống không chiến tầm gần lẫn ưu điểm của Super Hornet, đặc biệt khi các biến thể Block 3 mới hơn được đưa vào biên chế.
Mặc dù F-35 được thiết kế với trọng tâm là năng lực chiến đấu ngoài tầm nhìn, sự kết hợp của hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại (IRST) tiên tiến, hệ thống khẩu độ phân tán (DAS), cùng khả năng nhắm mục tiêu lệch trục cao nhờ tên lửa dẫn đường hồng ngoại AIM-9X, khiến nó trở nên rất đáng gờm trong không chiến tầm gần.
Tuy nhiên, F-35 bị cản trở bởi một thiếu sót lớn: không giống như các tiêm kích cùng thế hệ khác như F-22, J-20, J-35 của Trung Quốc hay Su-57 của Nga, nó không thể tích hợp AIM-9X hoặc tên lửa tương đương vào khoang vũ khí bên trong, và do đó không thể mang theo chúng khi ở cấu hình tàng hình.
Vì vậy, trong phần lớn các nhiệm vụ, F-35 sẽ không thể tấn công các mục tiêu trong tầm nhìn trừ khi phải chĩa thẳng mũi vào mục tiêu. Điều này đặt tiêm kích vào tình thế vô cùng bất lợi, ngay cả khi đối đầu với các máy bay chiến đấu từ thời Liên Xô cũ như MiG-29A, và càng bất lợi hơn khi chống lại các tiêm kích như F-18E/F vốn có khả năng nhắm mục tiêu lệch trục hiện đại hơn.
Hạn chế của F-35
Trong khi tất cả các biến thể F-35 đều gặp bất lợi khi không thể mang tên lửa không chiến tầm gần ở cấu hình tàng hình, năng lực chiến đấu tầm gần của F-35B lại đặc biệt kém.
F-35B
F-35B là biến thể đắt đỏ nhất, được phát triển để có khả năng cất cánh trên đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng (STOVL) từ các sân bay dã chiến, hoặc từ các tàu sân bay không có hệ thống cáp hãm như các tàu lớp Queen Elizabeth của Anh.
Tuy nhiên, những khả năng này phải trả giá bằng tải trọng vũ khí thấp hơn, tầm hoạt động ngắn hơn và khả năng cơ động suy giảm đáng kể. Mẫu máy bay này chỉ có thể chịu mức quá tải 7g, trong khi mức 9-10g là tiêu chuẩn cho mọi loại tiêm kích từ sau những năm 1970.
Hạn chế này có nghĩa là ngay cả khi F-35B đối đầu với F-18E/F mà Super Hornet không sử dụng lợi thế tên lửa, tiêm kích của Hải quân Hoa Kỳ vẫn có khả năng giành chiến thắng bằng súng cao hơn đáng kể.
F-18E Block 3 được xem là tiêm kích thế hệ thứ tư hàng đầu của phương Tây, chỉ xếp sau F-15SA/QA/EX về năng lực. Dù liên tục thất bại trong các gói thầu trước F-35, nó vẫn được xếp hạng cao hơn các đối thủ châu Âu như Eurofighter và Rafale khi được các khách hàng tiềm năng như Bộ Quốc phòng Phần Lan đánh giá.
Việc phát triển F-35C thế hệ thứ năm kế nhiệm bị trì hoãn nghiêm trọng, theo sau là những chậm trễ lớn hơn trong việc đưa F-35 đạt khả năng vận hành đầy đủ, đã khiến Hải quân Hoa Kỳ phải mua sắm số lượng rất lớn F-18E/F, với hơn 30 phi đội hiện đang hoạt động.
Loại tiêm kích này được Hải quân ưa chuộng sau khi Liên Xô tan rã vì chi phí vận hành và nhu cầu bảo trì tương đối thấp so với các máy bay lớn hơn, tầm bay xa hơn mà nó thay thế, đặc biệt là so với tiêm kích chiếm ưu thế trên không hàng đầu F-14 và dự án máy bay tấn công tàng hình A-12 đã bị hủy bỏ.
Loại máy bay này đã thu hút sự chú ý đáng kể từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, sau khi ba chiếc bị bắn hạ trong các cuộc giao chiến với lực lượng của Liên minh Ansurullah (Yemen), trong đó có hai chiếc bị hạ chỉ trong hơn một tuần từ tháng 4 đến tháng 5.
Tương lai của hạm đội này hiện vẫn còn bỏ ngỏ, do tiêm kích thế hệ thứ sáu F/A-XX đang được phát triển để thay thế nó đã bị cắt giảm kinh phí và có thể phải đối mặt với những trì hoãn hơn nữa trong quá trình phát triển.