Đại dương những năm 1800
Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) cùng các đối tác mới đây đã phát hiện ra ‘Industry’, một con tàu hai cột buồm bằng gỗ dài 20 mét vào ngày 25/2, phía ngoài khơi bờ biển Pascagoula, bang Mississippi, Mỹ.
Được thiết kế vào năm 1815 ở thị trấn Westport, bang Massachusetts (Mỹ), con tàu Industry chủ yếu ra khơi săn bắt cá nhà táng trên vùng biển Đại Tây Dương, Caribe và Vịnh Mexico trong suốt 20 năm.
Bản phác thảo về con tàu săn cá voi Industry được tìm thấy bên trong một cuốn nhật ký năm 1828 tại Bảo tàng Cá voi New Bedford. Ảnh: abc7.
Ngành công nghiệp này sau đó đã bị thất truyền vào ngày 26/5/1836, khi một cơn bão quật gãy hai cột buồm và nhấn con tàu săn cá voi xuống đáy biển lạnh giá.
Theo NOAA, danh sách thủy thủ đoàn đã biến mất cùng Industry khi con tàu chìm xuống đáy biển. Nhưng danh sách từ những chuyến đi trước đã cho thấy, một đội săn cá voi thường sẽ bao gồm thổ dân Mỹ, người da đen, người da trắng và cả những người đa chủng tộc.
"Lịch sử của người da đen và thổ dân Mỹ cũng chính là lịch sử của nước Mỹ. Sự trở lại của con tàu Industry giống như một lời nhắc nhở về tầm quan trọng đối với những đóng góp của họ cho đất nước của chúng ta", Thứ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Don Graves chia sẻ.
"Con tàu săn cá voi từ thế kỷ 19 sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về cuộc sống của những thổ dân ‘lính thủy đánh bộ’ Mỹ và người da đen cũng như cộng đồng của họ, cùng với những thách thức to lớn mà các thủy thủ ‘săn cá voi’ đã phải đối mặt trong những tháng ngày phiêu bạt đất liền và lênh đênh trên biển", ông nhấn mạnh.
Biến mất rồi quay trở lại
Những nỗ lực để đưa con tàu Industry trở lại là kết quả của sự phối hợp tuyệt vời giữa các nhà khoa học và nhà khảo cổ học từ Cục Quản lý Năng lượng Đại dương (BOEM), công ty khảo cổ tư nhân SEARCH Inc. và NOAA.
Một đội tìm kiếm trên con tàu Okeanos Explorer của NOAA đã triển khai một thiết bị vận hành từ xa, được chỉ đường bởi các nhà khoa học phía trên đất liền, để thăm dò đáy biển tại những vị trí có thể xảy ra vụ đắm tàu năm 1836.
Những dấu vết đầu tiên của con tàu từng được một công ty năng lượng phát hiện vào năm 2011. Không lâu sau, một phương tiện tự hành đã nhìn thấy con tàu vào năm 2017.
Chiếc mỏ neo này là một trong số những phần còn lại của con tàu săn cá voi Industry ở Vịnh Mexico vào ngày 25/2. Ảnh: CNN.
Sau khi nghiên cứu về con tàu Industry và xem video từ ROV, một nhóm các nhà khoa học bờ biển bao gồm James Delgado, Phó chủ tịch cấp cao của SEARCH Inc., Scott Sorset, nhà sinh vật biển của BOEM và Michael Brennan thuộc SEARCH Inc., đội tìm kiếm đã xác định được vị trí xác con tàu Industry.
Trong khi con tàu được xác định đã tự chìm, giờ đây sự thật về điều gì đã xảy ra với thủy thủ đoàn của Industry sẽ được làm sáng tỏ, nhờ vào nghiên cứu của một thủ thư từ Thư viện Công cộng Westport.
Robin Winters từng theo dõi một bài báo được xuất bản bởi tờ Nantucket Inquirer and Mirror vào ngày 17/6/1836, thời điểm sau vụ đắm tàu gần 1 tháng. Trong đó, bài báo khẳng định thủy thủ đoàn của tàu Industry đã được một tàu săn cá voi khác ở thị trấn Westport, bang Massachusetts đón và sau đó trở về Westport an toàn.
Ông Delgado của SEARCH, Inc., người đã hợp tác với Winters và một số nhà sử học địa phương khác cho biết: "Đây là một điều quá đỗi may mắn đối với những người đàn ông trên tàu".
"Bởi nếu như các thuyền viên da đen cố gắng lên bờ, họ sẽ bị bỏ tù theo luật pháp địa phương. Và thậm chí nếu họ không thể trả tiền cho việc bị giam giữ trong khi ở tù, họ sẽ bị bán làm nô lệ".
Theo Monica Allen, Giám đốc phụ trách công tác nghiên cứu của NOAA, con tàu Industry từng thuộc về Paul Cuffe, một nhà hàng hải, doanh nhân, người theo chủ nghĩa bãi nô, đồng thời là một nhà từ thiện có cha là nô lệ được trả tự do và mẹ là thổ dân Mỹ Wampanoag.
Hồ sơ nghiên cứu cũng đã cho thấy William, con trai của Cuffe, là một thủy thủ trên con tàu săn cá voi Industry. Pardon Cook, con rể của Cuffe, cũng là một sĩ quan trên tàu. Đối với Cook, ông được cho là người đã thực hiện nhiều chuyến đi săn cá voi nhất so với bất kỳ người da đen nào trong lịch sử nước Mỹ.
Một bức hình từ video NOAA cho thấy địa điểm xác tàu Industry với đường viền trầm tích và mảnh vỡ của thân tàu dài 20 mét. Ảnh: CNN.
"Tin tức về khám phá này quả thực rất thú vị, con tàu Industry đã cho phép chúng tôi khám phá mối quan hệ từ thuở xa xưa của những người đàn ông cùng làm việc trên những con tàu. Đó là bài học có giá trị cho đến tận ngày nay, khi con người phải đối phó với sự đa dạng, công bằng và hòa nhập tại nơi làm việc", Carl J Cruz tự hào nói trong một tuyên bố.
Cruz là một nhà sử học độc lập có trụ sở tại thành phố New Bedford, bang Massachusetts và là hậu duệ của gia đình nhà hàng hải Paul Cuffe.
Tương lai tàu săn cá voi
Tuy nhiên có một sự thật, con tàu Industry đã không chìm ngay trong ngày bão, theo báo cáo của nhóm các nhà khoa học bờ biển ROV.
Sorset cho biết trong một tuyên bố do NOAA đưa ra: "Có rất ít đồ tạo tác trên tàu là một bằng chứng lớn khác đó chính là con tàu Industry. Chúng tôi biết con tàu này đã từng được trục vớt trước khi nằm lại dưới đáy biển".
Cũng theo báo cáo này, một con tàu từ cộng đồng săn bắt cá voi khác ở bang Massachusetts đã ghé thăm tàu Industry khi đó bị đánh chìm và lấy đi 230 thùng dầu cá voi, các bộ phận của giàn khoan và một trong bốn chiếc neo trước khi con tàu chìm hẳn.
Báo cáo cũng đã chỉ ra Industry là tàu săn cá voi duy nhất được biết đến là đã bị lạc ở Vịnh Mexico trong số 214 chuyến đi săn cá voi từ những năm 1780 đến những năm 1870.
Theo NOAA, nhóm ROV đã chụp được hình ảnh của nhiều thiết bị thử nghiệm trên tàu Industry, những thiết bị điển hình của tàu săn cá voi bao gồm một bếp gang và hai ấm đun nước lớn được sử dụng để sản xuất dầu từ cá voi.
Những gì còn lại của các thiết bị thử nghiệm trên con tàu, một cái lò được sử dụng để chế biến dầu cá voi và một mỏ neo. Ảnh: CNN.
Ông Delgado, Sorset và Brennan xác định rằng vị trí của con tàu đắm nằm cách 72 hải lý từ vị trí được ghi nhận cuối cùng của Industry ở ngoài khơi cửa sông Mississippi, có thể là do con tàu đã trôi nổi trên dòng chảy vòng của Vịnh trước khi cuối cùng bị chìm sau cơn bão tháng 5/1836.
NOAA đã không tiết lộ vị trí chính xác của còn tàu. Bởi theo Giám đốc Allen của NOAA, việc di dời các đồ tạo tác khỏi con tàu là bất hợp pháp và NOAA sẽ giữ nguyên hiện trường của vụ đắm tàu lịch sử.
