Các quan chức Mỹ cho rằng, một số đơn vị thuộc lữ đoàn Ukraine do phương Tây huấn luyện tác chiến ban đêm hiệu quả hơn so với lực lượng Nga. Lực lượng này đang sử dụng xe chiến đấu bộ binh Bradley do Mỹ sản xuất để tiêu diệt thiết giáp Nga bằng tên lửa chống tăng. Họ cũng đang triển khai chiến thuật phối hợp đã học được từ quân đội Mỹ và các nước phương Tây khác.
Giờ là thời điểm để toàn bộ 9 lữ đoàn gồm 36.000 binh sĩ Ukraine, được Mỹ và các đồng minh NATO trang bị và huấn luyện trong nhiều tháng qua, chính thức tham chiến.
Các binh sỹ thuộc lữ đoàn tấn công của Ukraine tại tiền tuyến phía Nam Bakhmut, Ảnh: NY Times
Ukraine kỳ vọng vào các lữ đoàn do phương Tây huấn luyện
Theo các chuyên gia quân sự, hiệu quả tác chiến của các lữ đoàn do phương Tây huấn luyện trong vài tháng tới sẽ quyết định thành bại trong cuộc phản công của Ukraine nhằm đẩy các lực lượng Nga ra khỏi các vùng lãnh thổ mà Moscow đang kiểm soát. Những gì lực lượng này thể hiện cũng sẽ cho thấy hàng chục tỷ USD vũ khí mà Ukraine đã nhận được từ các đồng minh, bao gồm 40 tỷ USD từ chính quyền Tổng thống Biden, có thể biến quân đội Ukraine thành lực lượng chiến đấu tiêu chuẩn của NATO hay không.
Các quan chức chính quyền Tổng thống Biden hy vọng 9 lữ đoàn này sẽ cho thấy lối đánh của Mỹ - sử dụng vũ khí tổng hợp, chiến thuật đồng bộ và các trung đoàn với các binh sĩ cấp cao được trao quyền - khác hoàn toàn so với cơ cấu chỉ huy tập trung vốn là cách tiếp cận của Nga.
Tuy nhiên, cuộc phản công của Ukraine đang tiến triển chậm chạp. Ngay cả những người ủng hộ lối đánh của Mỹ cũng thừa nhận rằng sự khởi đầu của cuộc phản công vẫn chưa mang lại bất kỳ bước đột phá nhanh chóng nào như chiến dịch chiếm lại Kharkiv kéo dài một tuần của quân đội Ukraine vào mùa thu năm 2022.
Bà Dara Massicot, nhà nghiên cứu chính sách cấp cao tại RAND Corporation, cho biết: “Đây là giai đoạn khó khăn nhất trong cuộc phản công của quân đội Ukraine, đồng thời cũng là giai đoạn mà lực lượng Nga có thể phát huy lợi thế về pháo binh và hỗ trợ trên không. Nếu Ukraine có thể chọc thủng phòng tuyến của Nga, cục diện xung đột có thể thay đổi”.
Quân đội Ukraine đã đạt được một số bước tiến nhỏ, phá vỡ tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga và giành lại một số ngôi làng. Tuy nhiên, Kiev cũng đã mất xe tăng và xe bọc thép mới nhất do phương Tây cung cấp và phải chịu nhiều thương vong, theo báo cáo của tình báo Anh.
Các đơn vị tiên phong Ukraine đối mặt thách thức lớn
Theo New York Times, giai đoạn đầu của khóa huấn luyện tập trung vào các hệ thống vũ khí cụ thể do Mỹ cung cấp, chẳng hạn như lựu pháo. Khóa huấn luyện do Bộ Tư lệnh Huấn luyện Quân đoàn 7 (của Mỹ) ở Đức thực hiện. Các buổi học bao gồm hướng dẫn lý thuyết và thực hành trên thực địa. Việc thực hành bắt đầu từ các nhóm nhỏ, tiếp đó tới các đơn vị lớn hơn và sau cùng là diễn tập chiến đấu phức tạp với sự phối hợp của toàn bộ các tiểu đoàn và sở chỉ huy.
Các quốc gia khác, bao gồm Anh, Đức và Tây Ban Nha, cũng tham gia huấn luyện các lữ đoàn Ukraine cho cuộc phản công.
Phần lớn trong số 9 lữ đoàn Ukraine vẫn chưa tham gia chiến đấu, nhưng các đội tiên phong của lực lượng này đã tạo được dấu ấn. Các nhóm nhỏ trong lữ đoàn được luân chuyển một thời gian ngắn vào các đơn vị chiến đấu tiền tuyến trước khi toàn bộ đơn vị của họ được triển khai. Đây là một phần của khóa huấn luyện kéo dài nhiều tuần.
Ukraine đã điều các đơn vị mới tăng cường cho các tiểu đoàn thiện chiến khi họ tìm cách vượt qua các bãi mìn và chọc thủng các tuyến phòng thủ kiên cố khác của Nga.
Binh sỹ Ukraine bắn rocket về phía Bakhmut trong một chiến dịch ban đêm. Ảnh: NY Times
Các quan chức Lầu Năm Góc và các nhà phân tích quân sự cho rằng Ukraine có thể giành được lợi thế nhờ tác chiến vào ban đêm. Sử dụng kính nhìn đêm, xe thiết giáp Bradley và xe tăng Leopard có thể xác định và tấn công các mục tiêu của Nga trong bóng tối ở phạm vi xa hơn so với phía Nga.
Trong những ngày đầu của cuộc phản công, một số xe chiến đấu Bradley và xe tăng Leopard đã bị quân đội Ukraine bỏ lại hoặc bị lực lượng Nga phá hủy. Dù vậy, các quan chức Mỹ và Ukraine cho biết, đội xe tăng Ukraine nói chung đã sống sót sau các cuộc tấn công, nhiều chiếc Bradley và Leopard bị hư hại có thể được phục hồi và sửa chữa.
Ukraine không bình luận về tổn thất quân sự, nhưng điều kiện chiến trường đặt ra thách thức nghiêm trọng cho quân đội Ukraine. Các lực lượng Nga đã xây dựng một mạng lưới bãi mìn, bẫy xe tăng và các công trình phòng thủ khác, đồng thời địa hình trống trải, ít được che chắn dọc theo phần lớn mặt trận phía Nam khiến các lực lượng tiến công dễ lọt vào tầm bắn của bị pháo binh Nga.
Quân đội Ukraine đã vượt qua một số vị trí chiến đấu ban đầu dọc theo một phần của mặt trận và tiếp tục tìm kiếm các lỗ hổng của Nga, nhưng vẫn cách các tuyến phòng thủ chính của Nga vài km. Các quan chức và các nhà phân tích quân sự của Mỹ cho biết, Nga đang chờ xem liệu Ukraine có đạt được những tiến bộ đáng kể hay không trước khi thực hiện các động thái hoặc điều chỉnh lớn.
Tập trung vào tấn công, thay vì phòng thủ
Đối với những lữ đoàn mới được huấn luyện, tốc độ sẽ là điều tối quan trọng. Ông Seth G. Jones, Phó chủ tịch cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết: “Họ cần phải tiếp tục di chuyển, bởi vì càng đi chậm, họ càng dễ bị bị tấn công”.
Trong hơn một năm qua, các quan chức chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cố gắng giữ bí mật các khía cạnh của khóa huấn luyện, do lo ngại điều này có thể “đổ thêm dầu vào lửa” quan điểm cho rằng chính Mỹ, chứ không phải Ukraine, đang gây chiến với Nga.
Hồi tháng 1/2023, chính quyền Mỹ đã cho phép các phóng viên theo dõi một phần cuộc huấn luyện ở Grafenwöhr, Đức, nhưng họ chỉ có thể theo dõi một số hoạt động của Tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, các cuộc tiếp xúc giữa ông với quân đội và các chỉ huy của Ukraine. Báo chí không được phép đưa tin, chụp ảnh hoặc quay video các cuộc trao đổi cụ thể giữa Tướng Milley và lực lượng Ukraine.
Ukraine đang trông cậy vào các lữ đoàn do phương Tây huấn luyện để phá vỡ hệ thống phòng thủ của Nga, giành lại các vùng lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát và có thể cắt đứt cầu nối trên bộ giữa Nga với Bán đảo Crimea có tầm quan trọng chiến lược.
Một quan chức Lầu Năm Góc nói rằng, nhiều cuộc huấn luyện đã dạy quân đội Ukraine cách tấn công, thay vì tiếp tục phòng thủ. Khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022, Kiev đã triển khai các hoạt động phòng thủ, khiến Nga không thể giành được chiến thắng nhanh chóng.
Nếu các cuộc phản công bị đình trệ và cuộc xung đột tiếp tục kéo dài, nhiều người sẽ đặt câu hỏi liệu các nước phương Tây có tiếp tục hỗ trợ Ukraine với mức viện trợ quân sự hiện tại hay không. Các cuộc bầu cử sắp tới ở một số quốc gia đó, đặc biệt là Mỹ, có thể tác động đến việc viện trợ cho Ukraine trong tương lai.
Nhưng nếu Ukraine có thể tập hợp một loạt chiến thắng chiến thuật và xâu chuỗi chúng thành các điểm mấu chốt liên tiếp, lo ngại sẽ được xoa dịu phần nào. Hơn nữa, Kiev cũng có thể buộc Moscow phải ngồi vào bàn đàm phán chấm dứt xung đột.