Nằm heo hút bên trong tuyến đường nhánh Tú Luông (khu phố 2, phường Đức Long, TP Phan Thiết), ông Nguyễn Đức Hiền – Trưởng khu phố dẫn chúng tôi đến căn nhà bỏ hoang nhiều năm liền của ông Nguyễn Mai (sinh năm 1936).
Từ phía ngoài nhìn vào, căn nhà xây kín cổng càng u ám khi đã 7 năm rồi không người ra vào. Kể cho chúng tôi nghe về trường hợp đặc biệt này, Trưởng khu phố 2, phường Đức Long cho biết ông Mai mất vào năm 2013.
Vì ông này chỉ sống một mình và không giao du với ai nên phải 3, 4 ngày sau, hàng xóm mới biết vụ việc. Sau khi phát hiện ông Mai đột tử, địa phương đứng ra lo thủ tục ma chay cho ông và chôn cất dưới một ngôi mộ tạm. Đến năm 2019, một dịch vụ mai táng đã ứng trước kinh phí hơn 8 triệu để xây cất lại ngôi mộ cho ông Mai.
Ông Nguyễn Đức Hiền bên ngoài nhà ông Mai đã niêm phong vì không người thừa kế
Lục lại tấm hình cũ, thời ông Nguyễn Mai còn trung niên, ông Nguyễn Đức Hiền cho biết ông Mai là người gốc tỉnh Bình Định, vào Bình Thuận sinh sống chỉ một mình vào những năm 50 của thế kỷ trước.
Khi mới lang thang vào TP Phan Thiết, ông Mai được một cặp vợ chồng người gốc Hoa nhận vào giúp việc tại một trang trại nuôi heo ở Cổng chữ Y (phường Đức Long). Sau đó, hai vợ chồng này đi định cư ở nước ngoài và để lại toàn bộ căn nhà cho ông Mai.
Về sau một thời gian, ông Mai bán căn nhà được cho và mua lại một căn nhà nhỏ bên trong hẻm số 14 đường Tú Luông, phường Đức Long. Hàng ngày, ông Mai sinh sống bằng nghề đạp xích lô và lượm ve chai.
Điều đặc biệt, theo ông Hiền là ông Mai tuyệt đối không giao lưu với ai trong xóm. "Sau khi đi làm về, ông Mai lại đóng cửa, mua ít rượu về uống một mình rồi ngủ. Cứ thế, chu kỳ cứ lặp lại ngày này qua ngày khác. Cũng chính vì vậy mà nhiều người gọi ông bằng cái tên ông "Hai cô đơn"" – ông Hiền cho biết.
Sau khi ông Mai mất năm 2013, do không để lại di chúc nên địa phương có phối hợp thông báo, tìm thân nhân cho ông, kể cả nguồn liên lạc ngoài quê nhà Bình Định, nhưng không gặp được người khai nhận thừa kế.
Theo thông tin từ địa phương, ba mẹ và các anh em của ông đều đã chết. Ông Mai vào Bình Thuận từ khi còn rất nhỏ, sinh sống một mình nên không có người thân liên lạc. Đến năm 2016, ba năm sau ngày ông Mai chết, không tìm được người thân, chính quyền địa phương mở niêm phong ngôi nhà để kiểm kê và phát hiện số tài sản giá trị mà ông Mai để lại.
Trong đó, ngoài căn nhà ông Mai đang ở có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, còn có hơn 8,3 triệu tiền mặt, một sổ tiết kiệm 50 triệu đồng, một đồng hồ cùng 34 chiếc nhẫn vàng được xếp từng xâu. Tất cả số tài sản này được phường Đức Long kiểm kê và tạm giữ nhưng đến nay vẫn chưa có hướng xử lý.
"Cách đây 2 năm có một cặp vợ chồng quê ở Bình Định khi hay tin về ông Mai có ghé vào Phan Thiết để thăm mộ và nhận thừa kế. Tuy nhiên, qua xác minh hai người này không nằm trong diện được hưởng thừa kế theo pháp luật. Từ đó đến nay không còn ai liên lạc để nhận số tài sản trên" - ông Nguyễn Đức Hiền nói.
Trước khi mất, ông Mai chỉ sống 1 mình, không có người quen, họ hàng
Sau khi kiểm kê, TP Phan Thiết và phường Đức Long nhiều lần tổ chức các cuộc họp để giải quyết số tài sản ông Mai để lại nhưng vẫn chưa có hướng ra.
Đến tháng 3-2020, UBND TP Phan Thiết mới có văn bản gửi UBND phường Đức Long, yêu cầu căn cứ quy định tại Điều 11, Nghị định số 29 năm 2018 của Chính phủ về thực hiện việc xác lập sở hữu toàn dân đối với di sản không người thừa kế để xác lập sở hữu tài sản của ông Mai.