Ngày 25/8 tờ Haaretz xuất bản bài viết What’s Killing Israel’s Lone Soldiers? (tạm dịch: Điều gì đã dẫn tới cái chết của những người lính đơn độc Israel?) của hai tác giả Judy Maltz và Yaniv Kubovich.
Nhằm giúp độc giả có cái nhìn của những người trong cuộc (Haaretz là một tờ báo của Israel) về chính sách quân dịch cũng như những vấn đề tồn tại trong Nhà nước Do Thái Israel nói chung và Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) nói riêng, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Từ câu chuyện 300 người Mỹ gia nhập quân đội Israel
Vào tuần trước, hàng trăm người đã tập trung tại Tel Aviv cho một buổi lễ lớn, nơi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gửi đến lời "khích lệ" họ thông qua một video: "Cống hiến! Đoàn kết! Cam kết! Chúng tôi có sự ngưỡng mộ vô tận với các bạn".
Tổng thống Israel Reuven Rivlin theo sau đó với lời khen ngợi của riêng ông trước đám đông: "Các bạn là những người Zion (chủ nghĩa phục quốc Do Thái) thực thụ".
Còn Chủ tịch Cơ quan về người Do Thái của Israel, ông Isaac Herzog đã gọi những nam nữ thanh niên đang vẫy cờ Israel là một ví dụ chân thực về chủ nghĩa Zion.
Đó là một buổi lễ chào mừng dành cho 300 người Do Thái di cư - phần lớn trong số họ đến từ Hoa Kỳ, những người đã quyết định đóng gói đồ đạc, chia tay bạn bè và gia đình và tham gia IDF.
Những tân binh tại buổi lễ chào mừng ở Tel Aviv vào tháng 8/2019
Họ được đưa đến Israel bởi một chương trình có tên là Garin Tzabar, một nhánh của phong trào Hướng đạo Israel nhằm cung cấp định hướng và hỗ trợ trước và trong thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự.
Những người sắp trở thành binh lính Israel được các vị chức sắc liên tục ca ngợi đứng xếp hàng trên bục như những anh hùng thực sự.
"Hãy yên tâm rằng mặc dù các bạn đã rời xa bạn bè và gia đình, nhưng các bạn không bao giờ nên nghĩ rằng mình cô độc ở Israel".
Phu nhân của Thủ tướng Israel trong buổi lễ năm 2018 để đón tiếp những "người lính đơn độc"
Lực lượng Machal
Khoảng 3.500 người nước ngoài từng tình nguyện gia nhập IDF trong Chiến tranh giành độc lập năm 1948 (còn gọi là chiến tranh Arab-Israel 1948).
Đa phần trong số họ là người Do Thái và đến từ Hoa Kỳ và một số lượng lớn là cựu binh trong Thế chiến 2. Họ mang theo mình kinh nghiệm và kỹ năng vô giá trên chiến trường.
Trong số đó có các phi công chiến đấu, những người sẽ giúp tạo ra Không quân Israel và lãnh đạo một số đơn vị trong các phi vụ.
Họ được gọi là "lực lượng Machal", một từ viết tắt tiếng Hebrew của cụm từ "Tình nguyện viên nước ngoài".
Các phi công đầu tiên của không quân Israel đa phần đều là người tình nguyện đến từ nước ngoài và được gọi là "Lực lượng Machal"
Thủ tướng đầu tiên của Israel, David Ben-Gurion, từng nhắc đến những người Do Thái di cư là "Đóng góp quan trọng nhất đối với sự tồn tại của nhà nước Do Thái".
Tại bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử vẫn tồn tại gần 3.500 binh sĩ có cha mẹ sống ở nước ngoài phục vụ trong IDF.
Họ được gọi là những "người lính đơn độc", với khoảng 1.200 người từ Bắc Mỹ, một con số tương tự từ những quốc gia Liên Xô cũ và phần còn lại từ cộng đồng Do thái ở các nước khác.
Danh sách các quốc gia có công dân tham gia IDF
Bi kịch
Những "người lính đơn độc" có xu hướng mâu thuẫn như vừa muốn gắn bó lại vừa giữ khoảng cách với xã hội Israel chính thống, một loạt bi kịch gần đây đã thu hút sự chú ý về hoàn cảnh của những người lính trẻ này.
Vào tháng 5, thi thể của Michaela Levit , một nữ binh sĩ 20 tuổi đến từ Boca Raton, Florida, Hoa Kỳ đã được phát hiện bên ngoài căn cứ. Cô đã tự bắn vào đầu mình, sau khi viết một lá thư vĩnh biệt cho gia đình.
Là một người có cha mẹ là người Do thái, Levit được gia đình và bạn bè mô tả là một vận động viên xuất sắc. Cô là "người lính đơn độc" thứ tư chết trong 6 tháng và là người Mỹ thứ ba trong số họ (3 trong số 4 cái chết đã được xác nhận là do tự tử).
Mặc dù những người lính có cha mẹ không sống ở Israel chỉ chiếm 2% tổng số tân binh của IDF, nhưng họ chiếm tỷ lệ cao trong các vụ tự tử.
Theo số liệu do người phát ngôn của IDF cung cấp, năm 2018, số vụ tự tử tổng thể trong quân đội đã giảm gần một nửa so với năm 2017, xuống còn 9 vụ. Nhưng trong số 9 người tự sát đó, có 2 người là những "người lính đơn độc".
Từ trái qua: Alex Sasaki,Stephan Martines, Michaela Levit, Dylan Walt và David Gordon là 5 "người lính đơn độc" đến từ Hoa Kỳ của IDF đã tự sát trong thời gian 2018-2019
Được yêu cầu bình luận về sự tăng đột biến về số lượng này, người phát ngôn của IDF cho biết quân đội có các nhóm chuyên gia về sức khỏe tâm thần, có nhiệm vụ là giảm số vụ tự tử.
Đồng thời, IDF điều tra mọi sự cố đã diễn ra để ngăn chặn các sự cố tiếp theo và rút ra bài học từ họ. Người phát ngôn cũng nhấn mạnh rằng, tỷ lệ tự sát của những người lính đơn độc tương ứng với phần của họ trong quân đội.
Phần lớn các cuộc thảo luận ở Israel đã tập trung một cách tự nhiên vào việc xã hội có cung cấp cho những người lính trẻ này đủ sự hỗ trợ về tâm lý và tài chính hay không.
Rốt cuộc, họ đã bỏ lại phía sau gia đình và bạn bè, đến và chiến đấu cho Israel trong khi (nếu so với những người lính sinh ra ở Israel) họ không có nghĩa vụ phải làm như vậy.
Nhưng một cuộc điều tra của Haaretz cho thấy rằng vào thời điểm nhiều người trong số họ gia nhập quân đội, thường đã quá muộn để giải quyết vấn đề của họ.
Điều đó cho thấy Israel không tiến hành kiểm tra lý lịch đầy đủ trước khi đưa những người này vào quân ngũ, rằng nhiều tân binh không đủ hiểu cuộc sống quân sự ở Israel đòi hỏi gì và số lượng lớn trong số họ thiếu sự thành thạo tiếng Do Thái và vốn hiểu biết văn hóa Israel để thích nghi.
Và nhiều người đã coi IDF là một hình thức thoát khỏi những khó khăn và thử thách mà họ phải đối mặt ở quê nhà.
Tỉ lệ tự sát của những người lính đơn độc nếu so với tổng thể các vụ tự sát trong IDF từ 2014 tới 6 tháng đầu năm 2019 (chưa tính tới 2 cái chết gần đây)
Mục tiêu của những "người lính đơn độc" khi gia nhập IDF
Bất chấp những thất bại nói trên, cuộc điều tra cho thấy chương trình người lính đơn độc vẫn tiếp tục được khuyến khích bởi vì rất nhiều tổ chức và các sáng kiến do chính phủ Israel tài trợ.
Những người tình nguyện này thường chọn gia nhập các đơn vị chiến đấu, thường giải thích rằng họ muốn làm một điều gì đó có ý nghĩa và đầy thách thức ở Israel.
Nhiều người cũng bị thúc đẩy bởi giấc mơ định cư ở Israel, coi nghĩa vụ quân sự không chỉ là một phần cần thiết mà còn là một phần của quá trình chuyển đổi đó.
Binh sĩ IDF tham chiến trong chiến tranh Lebanon 2006
Theo số liệu do phát ngôn viên của IDF cung cấp, trong những năm gần đây, trung bình, khoảng 14% "binh sĩ đơn độc" đã bỏ học.
Một cựu binh IDF có tên là A đến từ Canada, từng phục vụ trong một đơn vị lực lượng đặc biệt thừa nhận rằng anh ta đã nói dối về lịch sử lạm dụng ma túy trước khi gia nhập IDF.
Khi người Do thái Israel bình thường nhận được lệnh nhập ngũ, họ thường được yêu cầu xuất trình các giấy tờ xác nhận rằng họ có đủ sức khỏe và thể chất.
A, người đã một mình đến Israel năm 16 tuổi, nói rằng không có yêu cầu nào như vậy:
"Họ chỉ hỏi tôi có dùng ma túy trong quá khứ không và tôi nói rằng tôi đã không".
Một người lính IDF hút thuốc trong xe tăng
Đối với người Israel, quá trình nhập ngũ bắt đầu ở trường trung học và bao gồm một loạt các cuộc phỏng vấn và kiểm tra. Quân đội có thể dễ dàng truy cập vào hồ sơ y tế, cũng như hồ sơ tâm thần và dữ liệu an ninh của họ.
Trong trường hợp các vấn đề về sức khỏe tâm thần bị phát hiện, cha mẹ của một đối tượng có thể được yêu cầu tham gia đánh giá tâm lý của con cái họ. Nhưng điều đó chưa bao giờ xảy ra với A.
"Quân đội (IDF) thậm chí còn không hỏi liệu bố mẹ có biết tôi nhập ngũ hay không. Điều duy nhất họ yêu cầu là bằng chứng rằng tôi không phải là con một (Con một không được phép tham gia các đơn vị chiến đấu mà không có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ)".
Diễn viên hài người Mỹ và cũng là cựu binh IDF Joel Chasnoff đã ghi lại những kinh nghiệm của quân đội Israel trong cuốn hồi ký năm 2010 có tên "Thằng nhóc Do thái gầy gò trong Lữ đoàn "khóc nhè" 188 - Đến từ Chicago và chiến đấu chống Hezbollah":
"Ở đó, mọi thứ thật đơn giản. Bạn nghĩ rằng thật khó để một người nước ngoài gia nhập quân đội Israel? Trên thực tế, nó dễ như đăng ký thẻ thư viện".
LiAmi Lawrence, người sáng lập và giám đốc của KeepOlim (một tổ chức phi lợi nhuận ủng hộ người nhập cư ở Israel) xác nhận rằng mọi thứ đã không thay đổi nhiều kể từ khi nhà nước Do Thái thành lập.
"Một phần lớn của vấn đề là sự vô trách nhiệm.
Bạn muốn gia nhập quân đội - Vâng. Bạn đã bao giờ sử dụng ma túy - Không. Bạn đã bao giờ bị trầm cảm - Không.
Được rồi, đi lấy súng, quân phục và lên xe buýt.
Nếu họ có trách nhiệm, những đứa trẻ này sẽ không bao giờ gia nhập quân đội".
Xe tăng Israel gần biên giới với Dải Gaza
Kết luận
Shifra Shahar, Giám đốc điều hành của dự án "Ngôi nhà ấm áp cho người lính" đã dành cả thập kỷ để tiếp xúc thường xuyên với những "người lính đơn độc", chỉ huy của họ, cha mẹ và gia đình của họ ở Israel, cô tin rằng các vấn đề nguy hiểm hơn nhiều.
"Chắc chắn, có những người lính tốt trong số họ đến vì ý thức hệ và ít nhiều phù hợp với nghĩa vụ quân sự - nhưng theo kinh nghiệm của tôi, họ là thiểu số.
Hầu hết trong số họ đến đây để thoát khỏi vấn đề ở nhà. Họ không thể tìm được việc làm, họ không có thiên hướng học tập, họ là những "con cừu đen" của gia đình họ.
Nhiều người đến từ những gia đình tan vỡ. Một số thậm chí có lịch sử phạm tội. Và ai đó ngoài kia đã thành công trong việc thuyết phục họ hoặc cha mẹ của họ rằng quân đội Israel sẽ giúp họ.
Thật không may, đời sống quân ngũ chỉ làm trầm trọng thêm các vấn đề họ đang có.
Shifra Shahar là người điều hành dự án "Ngôi nhà ấm áp cho người lính"
Ngày nay, Israel có một trong những quân đội hùng mạnh nhất thế giới. Nhờ sự gia tăng dân số tự nhiên và nhập cư, nó có quá nhiều người đủ 18 tuổi gia nhập hàng ngũ hằng năm.
Không chỉ là việc các tình nguyện viên nước ngoài không còn cần thiết, mà trong một số trường hợp, họ thực sự là gánh nặng cho IDF. Shifra Shahar nói tiếp:
"Không phải 1, không phải 2 và cũng không phải 10 chỉ huy đại đội nói với tôi rằng có một "người lính đơn độc" (trong đơn vị của họ) lấy đi công sức của họ nhiều hơn cả điều hành một lữ đoàn".
Nếu có một cái gì đó nên được loại bỏ hoàn toàn, đó là "lực lượng Machal". Đây là điều hoàn toàn không liên quan và không cần thiết trong thời đại ngày nay".
Một thiếu niên Palestine đang trên đường đi học bị binh sĩ IDF bắt vì nghi ngờ ném đá.