Rằm tháng 7, còn được biết đến là ngày lễ Vu lan và lễ xá tội vong nhân, là một trong những dịp lễ quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt. Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ tổ tiên, mà còn là cơ hội để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo và tri ân công ơn dưỡng dục của cha mẹ.
Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi cúng rằm tháng 7, giúp bạn thực hiện nghi lễ một cách trang trọng và đúng tâm linh.
Chuẩn bị mâm cúng
Mâm cơm cúng rằm tháng 7 thường bao gồm lễ cúng Phật, cúng thần linh gia tiên và lễ cúng chúng sinh. Mâm cúng rằm tháng 7 thường bao gồm các món chay hay mặn tùy mỗi gia đình có điều kiện và hoàn cảnh khác nhau, do đó mâm cúng và cách thức cúng cũng có thể tùy chỉnh. Điều quan trọng nhất là tấm lòng, không nhất thiết phải chuẩn bị quá hoành tráng hay cầu kỳ.
Mâm cúng gia tiên
Mâm cúng gia tiên thường được chuẩn bị công phu, trang trọng với lòng thành kính sâu sắc. Dưới đây là những vật phẩm thường có trong mâm cúng gia tiên:
- Các món mặn: Gà luộc, xôi gấc, canh măng, giò lụa, thịt kho tàu, tôm hấp, thịt ba chỉ cuốn lá lốt, nem rán, cá kho, bánh chưng hoặc bánh tét.
- Các món chay (tùy theo gia đình): Đậu phụ chiên, canh chua, nấm xào, rau củ luộc, cơm trắng hoặc xôi.
- Hoa quả tươi: Mâm ngũ quả với các loại trái cây như chuối, dưa hấu, bưởi, dứa, nho, cùng với các loại kẹo, bánh.
- Rượu, trà: Trà thơm và rượu ngon dùng để dâng cúng tổ tiên.
- Nhang, đèn, hương: Những vật phẩm không thể thiếu để lễ cúng thêm trang nghiêm.
Bạn nên chọn những món ăn tươi ngon, bày biện gọn gàng, trang nhã để thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính của gia đình đối với ông bà, tổ tiên.
Mâm cỗ chay cúng rằm tháng 7. (Ảnh: Kim Oanh Vo)
Mâm cúng cô hồn
Các vật phẩm thường dùng trong mâm cúng cô hồn bao gồm:
- Cháo loãng: Được nấu từ gạo và nước, tượng trưng cho sự khiêm nhường, thanh khiết.
- Bánh kẹo, khoai, sắn: Các loại bánh kẹo, khoai lang, sắn luộc, những món ăn dân dã để các vong linh no đủ trong ngày này.
- Gạo, muối: Một ít gạo và muối được rải xung quanh khu vực bày mâm cúng.
- Tiền vàng mã
- Nhang, đèn, hương
Mâm cúng cô hồn ngoài trời. (Ảnh: Hương Ngọc Lan)
Chuẩn bị bàn thờ
Bàn thờ cần được lau dọn sạch sẽ trước khi bày mâm cúng. Mâm cúng nên ở vị trí trang trọng nhất, giữa bàn thờ. Các bát hương, đĩa hoa quả, đồ cúng nên sắp xếp ngăn nắp và cân đối. Đặc biệt, không nên đặt mâm cúng trực tiếp dưới đất, mà nên sử dụng kệ bàn.
Chọn đúng thời điểm cúng
Thời gian cúng rằm tháng 7 thường là vào buổi sáng hoặc buổi chiều, trước khi trời tối. Lễ cúng thường được diễn ra vào chính ngày 15 tháng 7 Âm lịch, nhưng cũng có gia đình cúng sớm từ ngày 2/7 đến 15/7 Âm lịch. Điều này phụ thuộc vào điều kiện và thời gian của mỗi gia đình, tuy nhiên cúng chính vào ngày 15 vẫn là lựa chọn lý tưởng nhất.
Thái độ khi cúng rằm tháng 7
Lễ cúng rằm tháng 7 không chỉ là việc vật chất mà còn là vấn đề tâm linh. Khi cúng, người thực hiện cần có tâm thành, lòng kính cẩn và lòng biết ơn đối với tổ tiên và những người đã khuất. Tránh những hành động và lời nói không trang nghiêm trong suốt quá trình cúng bái.
Gia chủ cần ăn mặc chỉnh tề, trang nghiêm, tỏ lòng thành kính trước bàn thờ tổ tiên và các vong linh. Sau khi cúng và khấn, gia đình có thể cùng nhau thụ lộc hoặc mang phần lễ chia sẻ với hàng xóm, bạn bè, người khó khăn để tăng thêm phước lành.
Chuẩn bị văn khấn
Khi cúng, ngoài mâm cỗ, bạn cần chuẩn bị văn khấn để trình báo tổ tiên và các vị thần linh. Văn khấn rằm tháng 7 thường bao gồm lời mời các vị tổ tiên về chứng giám, lời tri ân và mong ước sức khỏe, bình an cho gia đình.
Cúng rằm tháng 7 là một truyền thống tốt đẹp, không chỉ giữ gìn những giá trị văn hóa dân tộc mà còn thể hiện lòng yêu thương, hiếu kính đối với tổ tiên và những người đã khuất. Bằng cách chú trọng các yếu tố trên, bạn sẽ thực hiện nghi lễ một cách trọn vẹn và ý nghĩa nhất.