Từ "phớt lờ" ý kiến của cấp dưới…
Theo Kết luận điều tra của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an về vụ án "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" liên quan đến Bộ Công Thương và các tỉnh thành cho thấy, ông Hoàng Quốc Vượng - cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương đã nhiều lần "phớt lờ" ý kiến chỉ đạo từ Chính Phủ, cũng như tham mưu từ Bộ, ngành và cấp dưới.
Cụ thể, năm 2017, Thủ tướng có Quyết định số 11/2017 về việc khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam. Trong đó có quy định giá mua điện từ các dự án mặt trời nối lưới là 9,35 UScents/kWh (tương đương 2.086 đồng/kWh) áp dụng đến hết 30/ 6/2019.
Xem thêm >>> Bức thư nặc danh trong vụ án cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương
Trong đó, tại Điều 13 cửa Quyết định trên đã nêu trách nhiệm của Bộ Công Thương là: "Nghiên cứu đề xuất cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời áp dụng cho giai đoạn sau ngày 30/6/2019".
Với tư cách là Thứ trưởng Bộ Công Thương, ông Hoàng Quốc Vượng được giao phụ trách Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, trực tiếp chỉ đạo tham mưu xây dựng Dự thảo Quyết định số 13, quy định về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam.
Ông Hoàng Quốc Vượng - cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương.
Trong giai đoạn 2016 - 2018, trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đã có 3 dự án điện mặt trời. Bên cạnh đó, Thủ tướng phê duyệt bổ sung 5 dự án vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh, Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung 24 dự án vào Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Ninh Thuận với tổng công suất khoảng 2.000 MW.
Năm 2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 115/NQ-CP về việc thực hiện một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân giai đoạn 2018 – 2023.
Văn bản này có nội dung, cho các dự án năng lượng mặt trời tại tỉnh Ninh Thuận được hưởng giá bán ưu đãi 9,35 UScents/kWh đến hết năm 2020, thay vì chỉ đến 30/ 6/2019 như Quyết định 11.
Thực hiện theo Điều 13 (Nghị quyết số 11) nêu trên của Thủ tướng, tháng 8/2018, Bộ Công Thương lập Tổ soạn thảo Dự thảo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam (thay thế cho Nghị quyết số 11).
Tổ soạn thảo đã đưa nội dung vào Dự thảo: "Đối với tỉnh Ninh Thuận, giá bán điện từ các dự án điện mặt trời nối lưới có ngày vận hành thương mại trước ngày 1/1/2021, với tổng cộng suất không quá 2.000 MW đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận triển khai là 2.086 đồng/kWh (tương đương 9,35 UScent/kWh)...". Điều này là đúng theo Nghị quyết số 115.
Tuy nhiên, ngày 2/4/2019, ông Hoàng Quốc Vượng chủ trì cuộc họp và chỉ đạo thay đổi nội dung trên theo hướng quy định áp dụng cho "các dự án điện mặt trời nối lưới đã có trong quy hoạch phát triển điện lực các cấp".
Bốn ngày sau cuộc họp, ông Đỗ Đức Quân – Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) ký Báo cáo số 45 gửi ông Hoàng Quốc Vượng, phân tích rõ quy định tại Nghị quyết số 115.
Báo cáo chỉ ra rằng, nếu thực hiện theo đúng Nghị quyết số 115 thì chỉ "các dự án đã được phê duyệt trước ngày 31/8/2018 và có ngày vận hành thương mại trước ngày 1/1/2021 mớiđược hưởng chính sách giá điện ưu đãi.
Ông Đỗ Đức Quân cũng đã báo cáo miệng rằng, việc bỏ cụm từ "đã có trong quy hoạch phát triển điện lực các cấp và" thì diện đối tượng đang được mở rộng còn tiếp tục được mở rộng hơn nữa, các dự án không có trong quy hoạch phát triển điện lực cũng thuộc diện được hưởng chính sách giá điện ưu đãi.
Tiếp đó, ngày 10/4/2019, Vụ Pháp chế của Bộ Công Thương cũng có Báo cáo thẩm định về dự thảo Quyết định số 13. Trong đó, Vụ này cũng yêu cầu báo cáo Thủ tướng cụ thể về diện đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi.
…đến chỉ đạo của cấp trên
Không chỉ có ý kiến của các cơ quan cấp dưới, ngày 12/4/2019, ông Vượng còn ký Công văn gửi Bộ Tư pháp, đề nghị cho ý kiến đối với Dự thảo Quyết định số 13.
Trong đó có nội dung: "Đối với tỉnh Ninh Thuận, giá bán điện từ các dự án điện mặt trời nối lưới đã có trong quy hoạch phát triển điện lực các cấp và có ngày vận hành thương mại trước ngày 1/1/2021 với tổng công suất không quá 2.000 MW là 2.086 đồng/kWh (tương đương với 9,35 UScent/kWh ...)".
Ngày 26/4/2019, Bộ Tư pháp có Báo cáo thẩm định với nội dung: "Dự thảo Quyết định chưa đủ điều kiện trình Thủ tướng Chính phủ".
Ngày 12/12/2019, Tập đoàn điện lực Việt Nam cũng có ý kiến với Dự thảo, đề nghị công bố danh sách các nhà máy điện mặt trời ở ninh Thuận vào phụ lục. Tuy nhiên ý kiến này cũng được chấp nhận. Lý do đưa ra là, còn phụ thuộc vào tiến độ triển khai dự án và công nhận ngày vận hành thương mại (COD) của nhà máy.
Thiệt hại mà EVN phải trả cho các nhà máy điện không nằm trong diện hưởng ưu đãi giá điện lên tới hơn 900 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, tại các cuộc họp của Thường trực Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính Phủ liên quan cũng đều yêu cầu Bộ Công Thương thực hiện nghiêm theo chỉ đạo của Nghị quyết 115.
Tuy nhiên, Hoàng Quốc Vượng vẫn nhất quyết thực hiện hành vi thay đổi theo hướng mở rộng đối tượng được áp giá bán điện ưu đãi. Do đó, cơ quan điều tra cáo buộc ông Vượng phạm tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Sau khi Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg được ban hành, trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận có tổng cộng 30 dự án đang được hưởng chính sách giá điện 9,35 UScent/kWh.
Trong đó có 28 dự án được hưởng chính sách giá điện ưu đãi và 2 dự án không đủ điều kiện được hưởng là dự án Nhà máy điện mặt trời Solar Farm Nhơn Hải, công suất thiết kế 35 MW và dự án Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam, công suất thiết kế 450 MW.
Tại Kết luận điều tra bổ sung cho biết, thiệt hại mà EVN đã trả cho nhà máy trên là hơn 900 tỷ đồng. Về phía ông Hoàng Quốc Vượng khai đã nhận của Công ty Đầu tư Xây dựng Trung Nam số tiền 1,5 tỷ đồng. Hiện, gia đình cựu Thứ trưởng đã nộp toàn bộ số tiền trên để khắc phục hậu quả.