Lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng lần đầu tiên không diễn ra trong tháng 5
Mặc dù ngày 9-5 hằng năm được nhân dân Liên Xô và Nga coi là Ngày Chiến thắng phát xít, nhưng lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng đầu tiên lại diễn ra vào ngày 24-6-1945. Tới tận năm 1965, theo sắc lệnh của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô, Nikita Khrushchev, lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng mới được chuyển sang ngày 9-5 và là hoạt động thường niên.
Các đơn vị Hồng quân duyệt binh Ngày Chiến thắng lần đầu tiên năm 1945. Ảnh: RIAN.
| Sau khi Liên Xô tan vỡ năm 1991, tới tận năm 1995, lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng mới được khôi phục trở lại, nhưng vẫn chưa có khối diễu binh của khí tài quân sự. Hoạt động diễu binh của các đơn vị khí tài quân sự mặt đất và trên không chỉ được khôi phục từ năm 2008. |
Lá cờ Chiến thắng mới chỉ một lần được rước trên Quảng trường Đỏ
Lá cờ Chiến thắng nổi tiếng được các chiến sĩ Hồng quân treo trên nóc tòa nhà Reichstag (Quốc hội phát xít Đức) tại Berlin năm 1945 mới chỉ được rước 1 lần duy nhất trên Quảng trường Đỏ và không phải là trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng đầu tiên trong năm 1945.
 Lá cờ Chiến thắng của Hồng quân trên nóc tòa nhà Reichstag tại Berlin. Ảnh: RIAN. |
| Ban đầu, 4 người lính đầu tiên cắm lá cờ Chiến thắng trên tòa nhà Reichstag được giao nhiệm vụ rước lá cờ trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng đầu tiên. Tuy nhiên, do điều kiện chiến tranh, họ không được đào tạo cơ bản về lễ nghi quân sự, nên đã được thay thế bằng đơn vị khác và lá cờ Chiến thắng thực sự cũng không được sử dụng. |
Tới tận năm 1965, theo sắc lệnh của Tổng bí thư Liên Xô Nikita Khrushchev, lá cờ Chiến thắng thực sự mới được trang trọng rước trên Quảng trường Đỏ. Để lưu giữ di vật lịch sử quan trọng này, trong các lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng sau đó, các bản sao chính xác của lá cờ Chiến thắng đã được sử dụng thay thế.
Tên lửa ICBM mang đầu đạn từng tham gia duyệt binh?
Liên quan tới các tổ hợp tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) di động tham gia duyệt binh Ngày Chiến thắng đã có nhiều tranh cãi về việc liệu chúng có phải là tên lửa thật mang đầu đạn hạt nhân hay không.
Một số học giả cho rằng, các ICBM tham gia duyệt binh là vũ khí thật, trong trường hợp khẩn cấp, chúng có thể chuyển trạng thái và phóng tên lửa ngay trên Quảng trường Đỏ. Tuy nhiên, việc mang ICBM với đầu đạn hạt nhân thật ở Moscow là công việc cực kỳ nguy hiểm.
 Các đơn vị ICBM tham gia lễ duyệt binh năm 1965. Ảnh: RIAN. |
| Chính vì vấn đề an toàn, nhiều người cho rằng ICBM tham gia duyệt binh chỉ là mô hình. Trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng 1965, các ICBM lần đầu tiên được giới thiệu và nhiều chủng loại trong số chúng chưa từng được biên chế cho Quân đội Liên Xô. Thực tế, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô, Nikita Khrushchev muốn gây ấn tượng mạnh với giới quan sát phương Tây bằng việc trưng bày rộng rãi các loại vũ khí chiến lược tối tân của Liên Xô thời điểm đó. Điều này đã tạo nghi vấn các đơn vị ICBM tham gia duyệt binh chỉ là mô hình. |
Năm 1995, đã có 2 lễ duyệt binh diễn ra
Tổng thống Nga Boris Yeltsin đã ký sắc lệnh khôi phục lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng vào năm 1995, sau khi hoạt động này bị gián đoạn do Liên Xô tan vỡ.
 Nguyên thủ các nước dự lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng năm 1995. Ảnh: Wiki. |
| Tham dự lễ duyệt binh có nguyên thủ 52 quốc gia trên thế giới, trong đó có Tổng thống Mỹ Bill Clinton, Tổng thư ký LHQ Boutros Boutros-Ghali… Tham gia lễ duyệt binh là các cựu chiến binh từng tham gia Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại và các học viên sĩ quan trong quân phục chiến sĩ Hồng quân. Các đơn vị khí tài tham gia Chiến tranh Vệ quốc được tổ chức diễu binh riêng tại Đài tưởng niệm Poklonnaya Gora, cách Điện Kremlin 9km. Lực lượng đồng minh lần đầu tiên tham gia duyệt binh năm 2010 Trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng lần thứ 65 diễn ra năm 2010, các quốc gia đồng minh phương Tây lần đầu tiên cử đơn vị tiêu binh tham gia. Các đơn vị đến từ Mỹ, Anh, Pháp và Ba Lan đã tham gia duyệt binh trên Quảng trường Đỏ. Cùng với đó, các quốc gia thuộc Liên Xô cũ như: Azerbaijan, Armenia, Belorussia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraine và Moldova cũng cử lực lượng tham gia duyệt binh. |
 |
 |
 |
 Đại diện các quốc gia đồng minh thuộc NATO tham gia duyệt binh tại Quảng trường Đỏ năm 2010. Ảnh: RIAN. |
Trước đó, lực lượng đồng minh mới chỉ tham gia lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng diễn ra ngày 7-9-1945 tại Berlin theo sáng kiến của Nguyên soái Georgy Zhukov. Các đơn vị quân sự Liên Xô, Pháp, Anh và Mỹ đã tham gia hoạt động duyệt binh chung tại Berlin. |