“Designed by Apple in California. Assembled in China” (Thiết kế bởi Apple tại California. Lắp ráp tại Trung Quốc) là một cụm cố định, thường thấy trên các bao bì sản phẩm Apple. Tám chữ này tuy không có nhiều ý nghĩa với người dùng thông thường, chúng rút gọn một cách hiệu quả quy trình làm ra các sản phẩm được ưa chuộng của Apple. Tuy nhiên, đang có sự thay đổi trong chuỗi cung ứng và sản xuất này. Ngày càng nhiều bao bì không còn ghi “Designed by Apple in California Assembled in China” nữa. Nó cho thấy cách tiếp cận đối với sản xuất của “táo khuyết” như thế nào vào những năm 2020.
Thiết kế bởi Apple
Hầu hết các nhà phân tích và học giả đều cho rằng nỗ lực tùy chỉnh silicon của Apple là nguồn gốc thành công của hãng, là yếu tố quan trọng nhất quyết định vì sao Apple lại nổi bật so với các đồng nghiệp. Dù vậy, theo chuyên gia Neil Cybart, nó không phải nguyên nhân cơ bản đưa Apple tới ngày hôm nay.
Chính văn hóa dẫn dắt bởi thiết kế là nhân tố chịu trách nhiệm, đứng sau khả năng mở rộng nền tảng người dùng của công ty. Quan hệ mà Apple hình thành với khách hàng nằm trong số các quan hệ trung thành nhất và mạnh mẽ nhất trong giới doanh nghiệp. Apple đặt cược vào thiết kế (cách chúng ta dùng sản phẩm) và chứng minh điều đó là đúng. Các công ty khác đang bắt chước lối tư duy và văn hóa của Apple với các mức độ thành công khác nhau.
Tại California
Gốc rễ và di sản của Apple gắn liền với Thung lũng Silicon. Có thể xem Apple như một công ty lấy “đầu não” làm trung tâm. Dù có kế hoạch mở rộng hiện diện tại các thành phố của Mỹ như Seattle, San Diego, New York, Boston… mọi thứ đều quay về Apple Park tại Cupertino, California. Apple Park chính là mặt trời, còn các văn phòng, trụ sở khác là vệ tinh quay xung quanh.
Thung lũng Silicon chưa bị thay thế bất chấp các trung tâm công nghệ khác đang mọc lên. Đây vẫn là một trong những nguồn tập trung sáng tạo và tư duy mới đông đảo nhất thế giới. Nếu có người “tháo chạy” khỏi Thung lũng Silicon, sẽ có người khác sẵn sàng thay thế.
Lắp ráp tại Trung Quốc
Với một số sản phẩm, Apple phụ thuộc vào sản xuất tại Trung Quốc. Trung Quốc là quê hương của 15 tới 20% người dùng Apple. Trong khi đó, nhiều học giả muốn Apple từ bỏ thị trường này.
Khi quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ngày một xấu đi, Apple bị kẹt ở giữa. Vị thế của Apple tại Trung Quốc không quá nguy hiểm như truyền thông phương tây đưa tin. Họ vẫn là thương hiệu cao cấp, có sức ảnh hưởng lớn đến thị trường công nghệ trong nước. Không quá lời khi nói hầu hết smartphone bán tại đây đều lấy cảm hứng từ iPhone, cũng như thiết bị đeo lấy cảm hứng từ Apple Watch và AirPods.
Ngoài thương hiệu mạnh, Apple vẫn còn nắm trong tay một vài yếu tố để duy trì quyền lực và vị thế tại Trung Quốc. Họ chính là động lực đứng sau nhà tuyển dụng lớn nhất quốc gia. Sản phẩm Apple làm ra ở Trung Quốc không chỉ phục vụ khách hàng địa phương mà còn xuất khẩu sang nước khác. Là công xưởng sản xuất và trái tim chuỗi cung ứng cho Apple mang đến cho Trung Quốc sức mạnh và vị thế trong trận chiến kinh tế với Mỹ cùng các khu vực khác, chẳng hạn Ấn Độ.
Không lắp ráp tại Trung Quốc
Khi ấy, tin đồn HomePod mini sản xuất tại Việt Nam đã râm ran. Vì vậy, khi nhìn thấy chữ “Việt Nam” trên bao bì, chuyên gia đã được mở mang. Ông liệt kê các sản phẩm đang hoặc sẽ được sản xuất bên ngoài Trung Quốc:
- Việt Nam: AirPods Pro, HomePod mini, AirPods (tin đồn), iPad (tin đồn), Mac (tin đồn)
- Ấn Độ: iPhone, iPad (tin đồn)
- Malaysia: Mac mini
- Mỹ: Mac Pro
Một số nước Đông Nam Á đang có lợi thế để sản xuất sản phẩm cho Apple. Đó là vì chính phủ ngày càng thúc đẩy đầu tư nước ngoài. Một yếu tố khác là đối tác lâu năm, thân tín của Apple – Foxconn – cho thấy nỗ lực đa dạng hóa kinh doanh và dấu ấn bên ngoài Trung Quốc.
Thông qua đa dạng hóa hoạt động lắp ráp, Apple khiến các nhà thầu phải cạnh tranh lẫn nhau. Thay vì tuyên bố thay đổi lớn là “chuyển tất cả sản xuất iPhone ra khỏi Trung Quốc” như truyền thông yêu cầu, Apple lại có cách tiếp cận thông minh và thực tế hơn. Họ thận trọng để không phá vỡ bộ máy lắp ráp hiện có. Hầu hết lắp ráp sản phẩm vẫn đang diễn ra tại Trung Quốc. Apple nhìn ra bên ngoài đối với các sản phẩm mới hơn, doanh số thấp hơn nhiều iPhone. Quyết định liên quan tới đánh giá toàn diện, không chỉ với đơn vị lắp ráp (Foxconn, Pegatron, Luxshare, Wistron) mà còn cả năng lực của nhà cung ứng. Apple được hưởng lợi khi nguồn nhân lực và cung ứng gần với nhà lắp ráp.
Nhìn xa hơn, hoàn toàn có lý do để tin rằng tỉ lệ lớn sản phẩm Apple sẽ được lắp ráp bên ngoài Trung Quốc.
Tiến hóa
Apple âm thầm cho chúng ta thấy cụm “Designed by Apple in California Assembled in China” sẽ tiến hóa như thế nào. Công ty vẫn đầu tư mạnh mẽ vào Trung Quốc và xu hướng không thể sớm thay đổi. Dù vậy, nhờ dần dần chuyển dịch lắp ráp sang nước khác, Apple chỉ ra chuỗi cung ứng chứa đựng nhiều lựa chọn hơn các nhà phê bình có thể hình dung. Trận chiến giữa các nền kinh tế vì hoạt động kinh doanh của Apple sẽ là chủ đề quan trọng, đáng theo dõi những năm 2020.
Theo Above Avalon