Khi bạn tập thể dục và ăn kiêng để “đốt cháy” chất béo, điều gì đang thực sự diễn ra trong cơ thể? Chất béo có cháy thành tro hay không? Dĩ nhiên là không, nhưng quá trình tương tự đã xảy ra, khiến người ta gọi nó một cách trừu tượng, rằng chất béo đã bị “đốt”.
Trong bài viết này, phó giáo sư David Prologo đến từ Đại học Emory, Hoa Kỳ sẽ giải thích cho bạn “đốt cháy” chất béo nghĩa là như thế nào:
Tại sao con người tích trữ chất béo?
Các tế bào chất béo bình thường tồn tại trong cơ thể, chủ yếu để lưu trữ năng lượng. Khi bạn ăn quá nhiều dẫn đến dư thừa calo, cơ thể sẽ làm phình các tế bào chất béo hiện có, đồng thời sản sinh ra thêm nhiều tế bào chất béo mới. Chúng sẽ tăng lên cả về kích thước và số lượng, dẫn đến hậu quả là cơ thể bạn béo phình lên.
Quá trình thậm chí sẽ khiến chất béo lắng đọng trong cơ bắp, gan và các nội tạng khác, khi không gian lưu trữ chúng trở nên chật chội, đặc biệt nữa là khi bạn có lối sống ít vận động.
Trong thời tiền sử, dự trữ chất béo là một điều tốt cho con người. Năng lượng được lưu trữ dưới dạng các gói nhỏ phân tử được gọi là axit béo. Vào khoảng thời gian thiếu hụt thức ăn, chúng sẽ được giải phóng vào máu để sử dụng làm nhiên liệu cho cơ bắp và các cơ quan khác.
Chất béo dự trữ cũng cần thiết khi con người cần năng lượng để trốn thoát khỏi các loài động vật ăn thịt. Tích trữ chất béo thực sự đã làm tăng cơ hội sống sót trong những tình huống này.
Những người tiền sử dự trữ nhiều mỡ có thể tồn tại trong thời gian lâu hơn mà không có thức ăn, và có thêm năng lượng để đối phó với kẻ thù.
Nhưng lần cuối cùng bạn chạy trốn khỏi một con thú ăn thịt là khi nào?
Chất béo tích trữ xung quanh nội tạng là một vấn đề nguy hiểm
Trong thời hiện đại, thực phẩm dư thừa và điều kiện sống an toàn đã khiến nhiều người tích lũy quá nhiều chất béo. Ở Mỹ, hơn một phần ba dân số trưởng thành đã bị béo phì. Số người béo phì cũng tăng lên trên toàn cầu, cả ở các nước nghèo.
Vấn đề chính xảy ra trong cơ thể khiến chất béo bị dư thừa là các tế bào chất béo adipocyte hoạt động không bình thường. Chúng nạp vào năng lượng lưu trữ nhanh một cách bất thường, đồng thời giải phóng năng lượng quá chậm.
Hơn nữa, việc những tế bào chất béo tăng cả kích thước lẫn số lượng tạo ra mất cân bằng hooc-môn. Một số hooc-môn sản xuất từ chất béo có nồng độ cao, làm tăng tình trạng viêm, làm chậm quá trình chuyển hóa và góp phần gây ra nhiều căn bệnh khác nhau.
Đây là quá trình bệnh lý phức tạp của hiện tượng dư thừa chất béo và rối loạn chức năng, được gọi là adiposopathy, và nó làm cho việc điều trị bệnh béo phì rất khó khăn.
Tế bào chất béo adipocyte hoạt động không bình thường dẫn đến béo phì
Đốt cháy chất béo diễn ra như thế nào?
Khi một người bắt đầu luyện tập giảm béo, đồng thời ăn kiêng để giới hạn lượng calo nạp vào, cơ thể họ sẽ làm hai việc để “đốt cháy chất béo”.
Đầu tiên, nó sử dụng năng lượng lưu trữ trong các tế bào chất béo để cung cấp cho hoạt động tập luyện. Thứ hai, nó dừng việc lưu trữ calo vào tế bào chất béo.
Bộ não sẽ báo hiệu các tế bào chất béo giải phóng phân tử axit béo vào máu. Các cơ, phổi và tim nhận các axit béo này, phân giải chúng ra và sử dụng năng lượng được lưu trữ trong các liên kết hóa học để hoạt động.
Các thành phần của chất béo sau phân giải còn lại được loại bỏ qua đường hô hấp, trong khí carbon dioxide mà bạn thở ra ngoài. Vậy là quá trình "đốt" chất béo cũng thực sự thải ra một sản phẩm của sự cháy, đó là CO2.
Ngoài ra, các thành phần thải bỏ từ quá trình này còn được bài tiết qua nước tiểu. Điều này sẽ làm rỗng các tế bào chất béo và làm cho chúng trở nên vô dụng.
Tuổi thọ của các tế bào này khá ngắn, vì vậy khi chúng chết, cơ thể sẽ hấp thụ các tế bào đó và không sản sinh ra tế bào mới để thay thế chúng nữa.
Thực sự, bạn thở ra một phần chất béo trong cơ thể mình
Khi bạn tiếp tục tập luyện và ăn kiêng, cơ thể dần dần sẽ quen với việc lấy năng lượng trực tiếp (tức là calo) từ thức ăn để dùng cho hoạt động thay vì lưu trữ calo để dùng về sau. Số lượng và cả kích thước của các tế bào chất béo cũng giảm, bạn sẽ gầy đi.
Chưa dừng lại ở đó, các lợi ích còn đến từ việc cải thiện tốc độ trao đổi chất cơ bản, giảm viêm, tăng hiệu quả điều trị bệnh và kéo dài tuổi thọ.
Nói tóm lại, khi bạn chăm chỉ luyện tập, ăn uống điều độ, cơ thể sẽ tái hấp thu các tế bào chất béo thừa và loại bỏ chúng thành chất thải. Bạn sẽ gầy hơn và khỏe mạnh hơn trên nhiều khía cạnh, từ cấp độ cơ thể cho đến tế bào.
Tham khảo Theconversation