Ngôi sao mới của làng ngoại giao Trung Quốc
Sau khi ông Tần Cương bị miễn nhiệm chức Bộ trưởng Ngoại giao vào năm ngoái, giới ngoại giao Trung Quốc đang chào đón một ngôi sao đang lên: Trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc Lưu Kiến Siêu.
Theo tờ Nikkei, dù không xuất hiện nổi bật như Ngoại trưởng Vương Nghị nhưng chức vụ của ông Lưu cũng tương đương cấp Bộ trưởng.
Đầu năm nay, ông Lưu Kiến Siêu đã có chuyến thăm bất ngờ tới Mỹ, rõ ràng là thực hiện một nhiệm vụ quan trọng từ cấp trên - Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc Lưu Kiến Siêu trong cuộc gặp hôm 12/1 tại Washington. Ảnh: Reuters
Trong thời gian lưu trú tương đối dài, từ ngày 8-13/1, ông đã nhận được sự đón tiếp vô cùng long trọng từ Washington. Ông đã gặp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Phó cố vấn an ninh Nhà Trắng Jon Finer.
Ông cũng gặp gỡ các nhân vật chủ chốt của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, bao gồm các chính trị gia địa phương và thành viên của cộng đồng các doanh nghiệp ở San Francisco, New York và Washington.
Ông Lưu Kiến Siêu (sinh năm 1964) năm nay 60 tuổi, nhiều tuổi hơn cựu Ngoại trưởng Tần Cương (1966) nhưng vẫn được tính là "trẻ" đối với mức độ nổi tiếng của một quan chức Trung Quốc. Ông từng học tại Đại học Oxford ở Anh trước khi vào Bộ Ngoại giao Trung Quốc và sau đó giữ chức Đại sứ tại Indonesia và Philippines.
Trong thời gian công tác về quan hệ công chúng tại Văn phòng thông tin báo chí tại Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lưu Kiến Siêu được đánh giá là người hoạt bát khi tiếp xúc sâu rộng với các nhà báo nước ngoài. Ông cũng là một diễn giả tài năng với khả năng nói tiếng Anh trôi chảy.
Ông Lưu cũng từng giữ những vị trí nổi bật bên ngoài lĩnh vực ngoại giao. Ông được bầu vào Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc khóa 19 (2017-2022) và từng giữ một số chức vụ ở tỉnh Chiết Giang - địa phương công tác cũ của ông Tập.
Giờ đây, với tư cách là người đứng đầu Ban Liên lạc Đối ngoại của đảng Cộng sản Trung Quốc, lại từng là trợ lý thân cận của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhiệm vụ của ông Lưu Kiến Siêu sẽ là theo đuổi các mục tiêu ngoại giao của nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Nhiệm vụ quan trọng trong chuyến thăm Mỹ
Chuyến thăm Mỹ gần đây của ông Lưu Kiến Siêu "không nhận được nhiều sự chú ý, nhưng các sứ mệnh quan trọng của ông có liên quan nhiều đến khoảng cách ngày càng thu hẹp giữa [nhà lãnh đạo Triều Tiên] Kim Jong Un và [Tổng thống Nga Vladimir] Putin", Nikkei dẫn nguồn thạo tin chia sẻ.
Điều này có nghĩa là sự hợp tác giữa Nga và Triều Tiên về vấn đề Ukraine đã bắt đầu trở thành một lý do hợp lý để Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden "ràng buộc" lẫn nhau. Chìa khóa của câu chuyện này là những động thái gần đây của Nga.
Theo Nikkei, đổi lại việc cung cấp cho Triều Tiên nhiều hơn bao giờ hết các công nghệ liên quan đến tên lửa, Nga đã đảm bảo con đường mua đạn dược từ Triều Tiên. Hơn nữa, các động thái hướng tới việc Nga nhập khẩu tên lửa của Triều Tiên đã xuất hiện...
Tổng thống Putin dự kiến sẽ thăm Triều Tiên trong thời gian tới. Ảnh: KCNA
Các biện pháp trừng phạt nhằm Nga có thể dần dần giảm bớt nếu bán đảo Triều Tiên nóng lên trong khi Trung Quốc cực kỳ khó chịu với việc này, Nikkei dự đoán.
Triều Tiên, quốc gia đã tuyên bố sở hữu vũ khí hạt nhân, việc tăng cường kho tên lửa có khả năng hạt nhân bằng công nghệ của Nga là một vấn đề an ninh lớn đối với Trung Quốc.
Nếu Triều Tiên có tên lửa hành trình, thậm chí cả tên lửa phóng từ tàu ngầm có thể sử dụng trong chiến tranh thực tế, thì những tên lửa đó không chỉ có thể nhắm vào Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản mà còn nhắm vào nước láng giềng Trung Quốc.
Những lo ngại của Trung Quốc càng đẩy lên cao trước khả năng Tổng thống Putin có thể thực hiện một chuyến thăm Triều Tiên.
Hãng thông tấn nhà nước Triều Tiên KCNA dẫn lời Ngoại trưởng nước này Choe Son Hui nói với nhà lãnh đạo Nga trong chuyến công du Moscow hồi trung tuần tháng 1: "Chính phủ Triều Tiên nồng nhiệt đón chào Tổng thống Putin tới thăm Bình Nhưỡng và sẵn sàng đón chào người bạn thân nhất của nhân dân Triều Tiên bằng sự chân thành lớn nhất".
Thông cáo nhấn mạnh Tổng thống Putin khẳng định ông "sẵn sàng đến thăm Triều Tiên".
Ở phía bên kia bán cầu, Tổng thống Biden cũng không hy vọng chứng kiến biến động lớn trên Bán đảo Triều Tiên trong năm nay, ngay trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ.
Trong trường hợp xung đột nổ ra ở Đông Bắc Á, quân đội Mỹ sẽ phải đối phó với ba mặt trận trên khắp thế giới, bên cạnh xung đột Ukraine và Israel-Hamas. Điều này sẽ gây bất lợi cho lực lượng quân sự số 1 thế giới, khi sức mạnh Mỹ bị phân tán.
Một yếu tố khác là cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, người nhiều khả năng sẽ là đối thủ của ông Biden trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Vì những cuộc gặp ấn tượng với ông Kim khi là Tổng thống Mỹ, ông Trump được coi là có mối quan hệ tốt đẹp với nhà lãnh đạo Triều Tiên.
Nếu Bán đảo Triều Tiên nóng lên, khu vực này sẽ là chủ đề chính cho để ông Trump công kích nhằm vào ông Biden khi tranh cử.
Trung Quốc và Mỹ có bất đồng trong nhiều vấn đề nhưng có sự liên kết lợi ích nhạy cảm trên Bán đảo Triều Tiên, và vì vậy đây là cơ sở để hai nước có thể tìm kiếm không gian hợp tác. Ứng phó với tình hình bán đảo Triều Tiên thực sự có thể trở thành một ràng buộc giữa Mỹ và Trung Quốc.
Xung đột ở Ukraine dường như không liên quan đến châu Á, giờ đây đã có tác động đáng kể đến Đông Bắc Á khi Tổng thống Putin và Chủ tịch Kim Jong Un đồng ý chuyển giao vũ khí và công nghệ. Tình hình ở phía đông và phía tây của lục địa Á-Âu đã trở nên đan xen.
Do đó, "ngôi sao ngoại giao mới" của Trung Quốc Lưu Kiến Siêu trên thực tế đang nắm nắm giữ nhiệm vụ về vấn đề ngoại giao Triều Tiên - Nikkei chỉ ra.
Ở Trung Quốc, ông Lưu có thể đóng vai trò điều phối trong việc giải quyết tình hình căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên nhờ vị trí Trưởng Ban liên lạc đối ngoại - lãnh đạo kênh liên lạc chủ chốt giữa đảng Cộng sản Trung Quốc với đảng Lao động Triều Tiên. Vì vậy, thảo luận về sự hợp tác giữa Nga-Triều tất nhiên nằm trong phạm vi nhiệm vụ của ông trong chuyến thăm Mỹ.
Những chuyến ngoại giao con thoi
Chưa đầy một tuần sau khi trở về từ Mỹ, ông Lưu Kiến Siêu đã gặp Đại sứ Triều Tiên tại Trung Quốc Ri Ryong Nam ở Bắc Kinh vào ngày 19/1, dường như để truyền đạt quan điểm của chính quyền Tổng thống Joe Biden.
Một tuần sau đó (26/1), Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tôn Vệ Đông, phụ trách các vấn đề Bán đảo Triều Tiên, đã tới Bình Nhưỡng.
Tính cấp bách của chuyến thăm này có thể được thấy ở điểm: Ông Tôn Vệ Đông được cho là đã phải di chuyển bằng đường bộ chứ không phải bằng đường hàng không, vì các chuyến bay giữa hai nước không thường xuyên.
Trên thực tế, Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Pak Myong Ho vừa đến thăm Bắc Kinh vào tháng 12/2023 và hội kiến với ông Tôn.
Tại Bình Nhưỡng, ông Tôn đã gặp Ngoại trưởng Triều Tiên Choe Son Hui và đưa ra ý tưởng "hợp tác chiến thuật" giữa Trung Quốc và Triều Tiên.
Đặc biệt, đằng sau những liên lạc ngày càng thường xuyên giữa Trung Quốc và Triều Tiên được cho là còn ẩn chứa một sự đối kháng phức tạp đối với Nga.
Bởi, song song với các cuộc đàm phán ở Bình Nhưỡng, cũng có những diễn biến giữa Mỹ và Trung Quốc. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gặp Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan tại Bangkok vào ngày 26 và 27/1.
Hai bên nhất trí rằng các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc sẽ tổ chức các cuộc điện đàm trong vài tháng tới.
Ban đầu, giới quan sát cho rằng trọng tâm chính của các cuộc điện đàm sẽ là các chủ đề xung quanh vấn đề Đài Loan (Trung Quốc), và các cuộc tấn công tàu thuyền của Houthi trên Biển Đỏ.
Tuy nhiên, xét theo hành động của ông Lưu Kiến Siêu và các cuộc đàm phán Trung-Triều tại Bình Nhưỡng, có thể chắc chắn rằng các cuộc đàm phán Mỹ-Trung tại Bangkok cũng đề cập đến tình hình bán đảo Triều Tiên cũng như các vấn đề hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên.
Và ngay khi cuộc đàm phán Mỹ-Trung kết thúc, Triều Tiên đã hành động.
Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên KCNA đưa tin, vào ngày 28/1, Chủ tịch Kim Jong Un đã quan sát vụ thử tên lửa hành trình chiến lược phóng từ tàu ngầm mới ở bờ biển phía đông Triều Tiên. Sau đó là một loạt vụ thử tên lửa khác.
Bán đảo Triều Tiên đang đứng trước sự leo thang căng thẳng.
Còn theo Nikkei, một điều rõ ràng là, các động thái của Trung Quốc nhìn từ lịch trình của Ngoại trưởng Vương Nghị và Trưởng ban Liên lạc đối ngoại trung ương Lưu Kiến Siêu sẽ ảnh hưởng đến tình hình ở châu Á và trên toàn thế giới, thậm chí cả tương lai của Ukraine.