Nghi vấn Tổng thống Ukraine phế truất Tổng tư lệnh
Hãng tin CNN ngày 31/1 đưa tin, Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine Valery Zaluzhny đã được triệu tập tham gia một cuộc họp tại văn phòng tổng thống hôm 29/1 và nhận được thông báo: Sẽ bị sa thải.
Tuy nhiên, thông báo chính thức vẫn chưa được đưa ra, có nghĩa là ông Zaluzhny vẫn tại vị tính đến thời điểm hiện tại. Đặc biệt, theo CNN, một sắc lệnh tổng thống dự kiến sẽ công bố vào cuối tuần được cho sẽ là cuộc cải tổ quân sự lớn nhất của Tổng thống Volodymyr Zelensky kể từ khi xung đội bắt đầu từ tháng 2/2022.
Thông tin về cuộc gặp và việc sa thải tướng Zaluzhny đã bùng nổ khắp Kiev vào tối 29/1 càng đẩy cao sự "đáng tin" của vụ việc bởi mối quan hệ giữa Tổng thống Zelensky và Tổng tư lệnh Zaluzhny được cho xuất hiện nhiều rạn nứt sau thất bại trong cuộc phản công của Ukraine năm 2023.
Tư lệnh quân đội Ukraine Valery Zaluzhny. Ảnh: Reuters
Căng thẳng càng gia tăng khi ông Zaluzhny mô tả cuộc chiến với Nga là một sự bế tắc, trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí The Economist (Anh) vào tháng 11/2023.
Tuy nhiên, hôm 29/1, ông Serhiy Nykyforov, người phát ngôn văn phòng Tổng thống Ukraine nói với CNN rằng tin đồn về việc sa thải tư lệnh quân đội là sai sự thật. Bộ Quốc phòng Ukraine cũng đưa ra một thông điệp trên các kênh truyền thông xã hội với nội dung: "Các nhà báo thân mến, câu trả lời ngay lập tức cho mọi người là: Không, điều này không đúng".
Và trong bài phát biểu hàng ngày vào tối 29/1, Tổng thống Zelensky cũng không đề cập đến người đứng đầu quân đội nước này.
Nhưng theo một trong những nguồn tin của CNN, tại cuộc họp hôm 29/1, có sự tham dự của Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov, Tổng thống Zelensky tuyên bố ông đã "đưa ra quyết định cách chức Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang".
Được biết, cũng tại cuộc gặp, Tổng thống Zelensky sau đó đề nghị tướng Zaluzhny vào một vị trí khác nhưng ông Zaluzhny đã từ chối.
Tổng thống Ukraine sau đó nhấn mạnh quyết định của mình, nói rằng việc ông Zaluzhny từ chối vai trò mới không làm thay đổi sự thật rằng ông sẽ bị cách chức.
Trong khi đó, tờ New York Times dẫn lời một cựu quan chức cấp cao Ukraine nói rằng sau khi thông tin liên quan bị rò rỉ vào ngày 29/1, Tổng thống Zelensky đã đình chỉ kế hoạch này. Tuy nhiên, ông Zelensky không từ bỏ việc sa thải tướng Zaluzhny mà ông tạm dừng việc này một thời gian do dư luận.
Ứng viên kế nhiệm
CNN cho biết, hiện có hai cái tên đặc biệt đang được thảo luận về khả năng kế nhiệm.
Tướng Kyrylo Budanov và Tướng Oleksandr Syrskyi
Đầu tiên là Tổng cục Tình báo Quốc phòng, Kyrylo Budanov, vị tướng 38 tuổi được biết đến là người có quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Zelensky và được coi là đại diện cho thế hệ lãnh đạo quân sự mới.
Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn hôm 30/1 với CNN, khi được hỏi rằng, liệu ông có trở thành Tổng tư lệnh mới của Ukraine hay không, tướng Budanov đã phủ nhận và ẩn ý rằng, nếu việc bổ nhiệm như vậy vừa được thực hiện, ông sẽ khó có thể tiếp nhận cuộc phỏng vấn truyền thông vào lúc này.
"Chúng ta đang trong một cuộc chiến và tất cả các bên đang sử dụng mọi phương tiện sẵn có, bao gồm cả chiến tranh thông tin", người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự Ukraine nói thêm.
Ứng viên thứ hai là Tư lệnh Lực lượng Lục quân Ukraine Oleksandr Syrskyi. Tuy nhiên, theo Reuters hôm 31/1, tướng Syrskyi đã từ chối đề nghị này.
Theo Reuters, việc ông rời chức tư lệnh lục quân sẽ tạo ra một sự thay đổi lớn trong quân đội Ukraine, vốn đang chống lại nhiều cuộc tấn công của Nga ở phía đông khi sự hỗ trợ quan trọng của Mỹ và Liên minh châu Âu ngày càng gia tăng bất ổn.
Sự hỗn loạn lớn
Tờ Pravda ngày 31/1nhận định, việc sa thải tướng Zaluzhny có thể chỉ là vấn đề thời gian và có thể mang đến rủi ro cho công việc nội bộ của Ukraine cũng như tiến triển của cuộc chiến. "Sự khác biệt giữa [Tổng thống] Zelensky và [Tổng tư lệnh] Zaluzhny đã đạt đến đỉnh điểm", tờ báo Ukraine cho rằng, có vẻ như đây không chỉ là mâu thuẫn về cuộc chiến mà còn là xung đột cá nhân.
Tờ New York Times (NYT) cho hay, rắc rối của chính quyền Kiev xung quanh số phận của vị chỉ huy tối cao sẽ khiến nước này xao nhãng cuộc chiến.
Theo NYT, đối với Tổng thống Zelensky, việc cách chức Tổng tư lệnh Zaluzhny sẽ tạo nên những vấn đề chính trị gai góc.
Một số nghị sĩ Ukraine cho biết, bất ổn ở cấp cao nhất đã lan sang quân đội, ảnh hưởng đến tinh thần của binh lính và ảnh hưởng đến sự hợp tác của các sĩ quan cấp cao với các đối tác đồng minh. Tình trạng bất ổn trong giới lãnh đạo có thể đẩy Ukraine vào "thời khắc đặc biệt nguy hiểm".
Bloomberg cho rằng, Mỹ lo lắng mâu thuẫn giữa hai ông Zelensky và Zaluzhny đang cản trở các hoạt động quân sự của Kiev. Chính quyền Tổng thống Joe Biden hy vọng Ukraine sẽ đẩy mạnh kế hoạch nhằm vào Nga trong năm 2024. Tuy nhiên, các nguồn tin cho biết, Washington lo ngại rằng "những bất đồng" giữa Tổng thống Zelensky và Tổng tư lệnh Zaluzhny đang "làm suy yếu những nỗ lực phát triển chiến lược (tấn công) mới".
Hãng thông tấn TASS đưa tin ngày 31/1, liên quan đến tin đồn tướng Zaluzhny bị cách chức, Thư ký báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov cùng ngày cho biết Nga đang chú ý đến tin tức này.
"Có một điều hiển nhiên là có rất nhiều vấn đề với chính quyền Kiev và mọi việc ở đó không được suôn sẻ", ông nói.
"Rõ ràng, sự thất bại trong cuộc phản công của quân đội Ukraine và các vấn đề ở tiền tuyến đang dẫn đến bất đồng ngày càng gia tăng bên trong chính quyền Kiev - dù là quân đội hay cấp hành chính cao nhất. Khi quân đội Nga hành động thuận lợi, mâu thuẫn trong chính quyền Ukraine sẽ càng gia tăng".