Làm sao để tiêu huỷ lốp xe hơi cũ đang là một vấn đề gây đau đầu cho các cơ quan quản lý rác thải rắn tại Zimbabwe, thì Luckmore Chitukutuku, một người đàn ông dám nghĩ dám làm đã mở một doanh nghiệp giày dép chuyên tạo ra những đôi dép giá rẻ từ lốp xe hơi đã qua sử dụng.
Luckmore Chitukutuku là một trong 160 thành viên của "Two-Kuzvitonga Leatherworks" ở Mbare, một thị trấn đông dân cư ở phía nam thành phố Harare. Nghề nghiệp của anh là sản xuất những đôi giày từ vật liệu tái chế.
Dù tạo ra một đôi giày thoải mái từ lốp xe hơi cũ nghe có vẻ phi thực tế, nhưng theo những gì Chitukutuku đang làm, quy trình này có vẻ khá đơn giản, chỉ mất chưa đầy 1 tiếng đồng hồ.
Chitukutuku cho biết giày dép làm từ lốp xe cũ không chỉ rẻ, mà còn rất bền, và có độ bám xuất sắc trên bất kỳ loại bề mặt nào. Bởi độ bền của chúng, những đôi dép như vậy sẽ cực kỳ hữu dụng cho người dân ở khu vực vùng sâu vùng xa, nơi người ta thường phải đi bộ trên những đoạn đường khá dài trên địa hình hiểm trở.
"Hầu hết các đơn hàng đến từ người dân ở vùng hẻo lánh" - Chitukutuku nói. "Và họ cần chúng khi canh tác, hay đi lại giữa mùa hè nóng bức, bởi không khí có thể dễ dàng lưu thông, gai sẽ không thể đâm xuyên qua được, và họ có thể di chuyển dễ dàng qua những vũng nước lầy lội, đó là một đôi dép mà bạn có thể mang trong bất kỳ môi trường nào".
Được người địa phương gọi là "manyatera", những đôi giày/dếp này không hề có chút gì gọi là "hiện đại". Chitukutuku có dụng ý sử dụng những kỹ thuật đơn giản và cũ kỹ nhằm hạ giá sản phẩm. Anh sử dụng thành lốp để làm đế, và phần bên trong lốp để làm dây giày.
Anh tin rằng kỹ thuật đơn giản của anh, mức giá bán hợp lý, và khả năng kháng chịu thời tiết tốt của chúng sẽ giúp sản phẩm của mình nổi trội so với sản phẩm của các shop khác trong vùng.
"Những đôi giày này khác với giày da bởi chúng giống như cao su, chúng như nhựa vậy, chúng phù hợp với bất kỳ điều kiện thời tiết nào, dù là mùa hè hay mùa mưa, bạn có thể mặc chúng thoải mái" - anh nói.
Anh cho biết cần phải có đầu óc sáng tạo và kiên nhẫn mới sản xuất ra được một thứ mà chưa ai từng nghĩ sẽ có thể được làm từ những vật liệu bị xem là rác.
Bên cạnh độ bền, những đôi giày này còn rất rẻ. Thông thường, một đôi giày có giá chỉ 4 USD, nhưng với kỹ năng trả giá tốt, bạn có thể mua được với số tiền thấp hơn nữa.
Mặc dù chưa được huấn luyện làm giày thực thụ, công việc kinh doanh này vẫn cho phép Chitukutuku nuôi sống gia đình.
Tapson Mbodya, người phát ngôn của "Two-Kuzvitonga Leatherworks", cho biết sản xuất giày dép từ lốp giúp tạo cơ hội làm việc cho nhiều người trong cộng đồng.
"Trong công ty này, từ cách chúng tôi đang làm, chúng tôi đã để ý thấy không ai đau khổ đi tìm việc nữa, có nghĩa là đã có những tiến triển diễn ra tại đây, phù hợp với đường hướng của chính phủ nhằm khuyến khích chúng tôi bắt đầu công việc kinh doanh của chính mình"
"Mọi người rời khỏi nơi đây, mang theo một thứ gì đó cho phép anh ta nuôi sống gia đình mình và giúp mọi thứ tiến tới một cách nhẹ nhàng" - anh nói.
Wilbert Muvirimi, một doanh nhân quy mô nhỏ và là một vị khách thường xuyên đến chợ, cho biết khách hàng của anh hài lòng với những đôi giày mà anh mua từ chợ về để bán lại.
"Những đôi giày mà chúng tôi mua ở đây có chất lượng cao, từ những gì tôi quan sát thấy, và chúng dường như bền bỉ, và giá rẻ nữa" - anh nói.
"Two-Kuzvitonga Leatherworks" bắt đầu vào năm 1997 với mục tiêu mang lại cuộc sống tốt hơn cho các thành viên trong cộng đồng. Trong số 60 thành viên tiên phong cộng tác, 10 thành viên đã qua đời và vị trí của họ được thay thế bởi con em họ.
Đại đa số các thành viên đã tham gia cộng tác khi chưa có kỹ năng làm giày, nhưng họ nhanh chóng đạt được kỹ năng từ quá trình làm việc với người khác. Một số thành viên còn dạy lại cho con cái để họ có thể làm việc cùng nhau.
Dù sáng kiến nói trên đã giúp tạo ra giày dép giá rẻ cho người thu nhập thấp, nó còn giúp giải một bài toán quản lý rác thải đầy thách thức.
Nếu không được tiêu huỷ đúng cách, lốp xe có thể mất hàng ngàn năm mới phân huỷ hết, và cho đến lúc đó, chúng vẫn chất thành những đống rác khổng lồ với nguy cơ gây hại cho môi trường và sức khoẻ con người.
Trong mùa mưa, lốp xe còn trở thành môi trường thân thiện cho loài muỗi, khiến các dịch bệnh nguy hiểm như sốt rét lan rộng.
Tham khảo: Xinhuanet