Xe tăng của quân đội Ukraine. Ảnh: Reuters.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu hôm 9/11 hạ lệnh rút quân Nga khỏi hữu ngạn sông Dnieper, bao gồm cả thành phố Kherson (thủ phủ tỉnh Kherson), theo lời khuyên của tướng Sergei Surovikin - Tư lệnh các lực lượng Nga ở Ukraine.
Kịch bản được dự đoán trước
Trước đó, giới chuyên gia quân sự đã dự báo Nga sẽ phải rút khỏi đây do tuyến tiếp tế của họ bị căng ra quá mức và gặp khó do yếu tố địa lý (với con sông Dnieper) và hoạt động pháo kích của Ukraine làm nhiều cây cầu bị sập hoặc hư hỏng. Ukraine đã liên tục dùng hệ thống pháo phản lực HIMARS để bắn phá các cây cầu bắc qua sông Dnieper kể từ tháng 9.
Trong bối cảnh ấy, Nga gặp khó khăn lớn trong việc tiếp tế nhiên liệu, đạn dược và lương thực cho binh sĩ Nga đóng ở hữu ngạn (bờ Tây) sông Dnieper.
Các quan chức quốc phòng Nga cho hay, trước hỏa lực của Ukraine, công binh Nga phải sửa chữa, khôi phục hoạt động vượt sông gần như hàng ngày.
Ngoài ra, tướng Surovikin còn e ngại khả năng đập thủy điện Kakhovskaya bị đối phương phá hoại bằng các cuộc tập kích tên lửa. Nếu đập vỡ, sẽ gây ngập lụt ở hạ nguồn khiến lực lượng quân sự Nga đóng ở bờ phải của sông Dnieper bị cô lập hoàn toàn.
Quyết định rút khỏi hữu ngạn sông Dnieper được đánh giá là hợp lý cho Nga vì điều này sẽ chấm dứt việc Ukraine tận dụng lợi thế địa lý để làm tiêu hao lực lượng Nga.
Thức thời
Có thể giai đoạn trước đây phía Nga đã đánh giá tình hình chưa sát khi cho quân vượt sông Dnieper tiến về phía Tây mà chưa có chiến lược kỹ càng để bảo đảm hậu cần cho lực lượng đóng ở hữu ngạn sông. Các cây cầu bắc qua sông Dnieper rất dễ bị tấn công nên việc tiếp tế dựa vào các cây cầu này là điều mạo hiểm. Trong khi đó, vào tháng 8/2022, Mỹ thông báo họ sẽ cung cấp cho quân đội Ukraine các hệ thống pháo phản lực HIMARS có độ chính xác 4m và tầm bắn tới 80km.
Mặc dù vậy, Nga vẫn tiếp tục cố gắng giữ thành phố Kherson và các khu vực khác trên hữu ngạn sông Dnieper với hy vọng sẽ tạo thế cho một cuộc tấn công vào Odessa để cắt quyền tiếp cận của của Ukraine đối với Biển Đen và lập một hành lang nối với vùng Transnistria ly khai ở Moldova.
Chính Yevgeny Prigozhin - sáng lập viên của hãng quân sự tư nhân Nga Wagner, đã thừa nhận với hãng tin RIA của Nga rằng quân đội Nga cần rút ra bài học từ việc trước đó cố bám chốt ở bờ Tây sông Dnieper.
Lợi thế từ việc rút lui
Nhìn từ góc độ Nga, bản thân việc Nga rút khỏi hữu ngạn sông Dnieper không đe dọa an ninh của hành lang đất nối tới bán đảo Crimea.
Sông Dnieper cản trở việc tiếp viện của Nga như thế nào thì cũng sẽ gây khó khăn như thế cho quân Ukraine nếu họ vượt sông để tiến về phía Đông.
Khi rút quân như vậy, bên cạnh việc giảm tổn thất cho mình, Nga cũng có thể kích thích quân Ukraine tiến sâu vào hệ thống phòng ngự của Nga để từ đó Nga có điều kiện phục kích, đánh tạt sườn đối phương, như nhận định của nhà phân tích quân sự Oleg Zhdanov nói với hãng thông tấn AP.
CBS News cho rằng Ukraine đang lo lắng về khả năng Nga rút lui nhằm dụ quân Ukraine bước vào một trận chiến đô thị khốc liệt. Chính vì lẽ đó, giới lãnh đạo Ukraine vẫn chưa ăn mừng việc Nga rút lui.
Ngoài ra, sau khi rút quân, Nga sẽ có điều kiện tập trung lực lượng cho mặt trận phía Bắc và ổn định tiền tuyến. Nga có thể chuyển hướng từ mục tiêu mở rộng vùng kiểm soát sang mục tiêu ban đầu của họ là "phi quân sự hóa Ukraine" và gây đột biến trên chính trường Kiev theo hướng có lợi cho Nga , tiến tới đàm phán hòa bình.
Như tuyên bố của tướng Mark Milley - Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, quyết định rút quân này đồng thời mang lại một cơ hội hòa bình.
Các thông tin cho hay, tướng Milley nói rằng mặc dù Nga có thể lui quân để chuẩn bị cho một cuộc tấn công vào mùa xuân năm sau, động thái này cũng mở ra cánh cửa cho đàm phán.
Hiện nay Mỹ khá tích cực trong nỗ lực xúc tiến đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Một số người đồn đoán rằng việc Nga rút khỏi thành phố Kherson là khúc dạo đầu cho một lệnh ngừng bắn.