Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Sáu rằng các tàu khu trục nhắm vào máy bay P-8A Poseidon khi nó bay qua vùng biển quốc tế cách đảo Guam của Mỹ 610km về phía tây ngày 17/2, theo tin của SCMP.
“Tia laser, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, đã bị một cảm biến trên tàu P-8A bắt được”, tuyên bố nói.
Vũ khí laser có thể gây hại nghiêm trọng cho máy bay và phi hành đoàn. Tuyên bố của phía Mỹ còn nói rằng hành động của tàu chiến Trung Quốc đã vi phạm bộ quy tắc đa phương về việc gặp gỡ không có kế hoạch trên biển.
Hành động này cũng “không nhất quán” với một bản ghi nhớ đạt được giữa Bộ Quốc phòng Mỹ và Bộ Quốc phòng Trung Quốc về các quy tắc ứng xử an toàn trong các cuộc chạm trán trên không và trên biển, Hạm đội Thái Bình Dương nói.
Máy bay tuần thám biển P-8A được triển khai đến căn cứ không quân Kadena ở Okinawa, Nhật Bản và là một phần của phi đội thực hiện các hoạt động thường ngày, tuần tra và trinh sát trên biển trong khu vực hoạt động của Hạm đội 7 Mỹ, theo bản tuyên bố.
Trung Quốc và Mỹ đã sử dụng những lời lẽ cứng rắn khi căng thẳng liên quan đến các hoạt động quân sự của cả hai bên ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là trên biển Đông và Đài Loan leo thang.
Hạm đội Nam Hải của Trung Quốc vừa hoàn thành đợt tập trận kéo dài 41 ngày ở phía tây Thái Bình Dương vào đầu tuần này, theo truyền thông nhà nước, cho thấy các cuộc tập trận quân sự của họ vẫn đang tiếp tục ngay cả khi Trung Quốc đang phải vật lộn với dịch Covid-19.
Trong khi đó, Không quân Mỹ đã phái hai máy bay trinh sát bay qua eo biển Đài Loan vào ngày 12/2, sau khi Quân đội Trung Quốc tiến hành các cuộc tập trận hải quân và không quân trong khu vực.
Collin Koh, nhà nghiên cứu của Trường nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam tại Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore, cho rằng vụ việc mới nhất là một “sự khiêu khích nghiêm trọng”, lưu ý rằng quân đội Trung Quốc cũng đã chĩa tia laser vào Mỹ ở Djibouti.
“Việc sử dụng tia laser cũng nguy hiểm như vận hành máy bay hay tàu bè quá gần nhau tạo ra nguy cơ va chạm, các tia laser có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng”, ông Koh nói.
“Mặc dù cả hải quân Trung Quốc và hải quân Mỹ đều có quyền thực hiện các hoạt động trên biển ngoài khơi phía tây Thái Bình Dương - bao gồm cả việc giám sát lẫn nhau - sử dụng tia laser để gây nguy hiểm là một sự khiêu khích nghiêm trọng”, ông nói.
“Máy bay P-8A của Hải quân Mỹ có thể đã bay thấp để quan sát kỹ hơn, nhưng tôi không nghĩ rằng nó đã đi đến điểm có nguy cơ va chạm với tàu chiến Trung Quốc”. Vụ việc có khả năng làm xói mòn thêm niềm tin và sự ổn định quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ, ông Koh nói.
Nhưng nhà bình luận quân sự ở Hong Kong là Tống Trọng Bình bác bỏ tuyên bố của Hải quân Mỹ rằng tàu chiến Trung Quốc đã vi phạm quy tắc ứng xử, nói rằng hành động của họ chỉ là một cảnh báo thông thường.
“Mỹ không hài lòng vì hạm đội Trung Quốc ở rất gần đảo Guam và họ thấy hạm đội Trung Quốc đang có một biện pháp không thân thiện chống lại Mỹ”, ông nói.
“Nhưng nó là bình thường đối với tàu hải quân và máy bay “, ông Tống nói. “Nếu máy bay trinh sát phía bên kia quá gần tàu, đó có thể là một rủi ro an ninh. Vì vậy, họ có biện pháp tự vệ”.
Các quan chức quốc phòng nói với CNN rằng việc phản đối ngoại giao chính thức sẽ được tiến hành. Lầu Năm Góc đã nhiều lần nói Trung Quốc là một mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng đối với an ninh khu vực, rằng các khoản đầu tư lớn của Trung Quốc vào quân sự là nhằm mục đích thống trị khu vực.