Mỹ bắt đầu tuần tra gần bờ biển của Nga ở Bắc Cực. (Ảnh: US Navy)
Breaking Defense hôm 7/1 dẫn lời Bộ trưởng Hải quân Mỹ Kenneth Braithwaite cho biết, hải quân nước này sẽ bắt đầu thường xuyên tuần tra các bờ biển của Nga ở Bắc Cực.
Theo đó, người đứng đầu bộ này lưu ý rằng trong thời gian tới Washington sẽ phải “tỏ ra kiên trì” ở Bắc Cực để thách thức các “yêu sách” của Moscow và Bắc Kinh đối với các vùng lãnh thổ này.
Đồng thời, khi trả lời báo giới về việc liệu Mỹ có nên bắt đầu tiến hành các hoạt động nhằm đảm bảo tự do hàng hải ngoài khơi bờ biển phía Bắc của Nga hay không, Bộ trưởng Hải quân Mỹ cho biết:
“Các tuyến đường biển ở phương Bắc đang trở nên thông thoáng, Hải quân Mỹ sẽ đảm bảo cho các đối tác quyền tự do hàng hải”. Và ông Braithwaite gọi chiến lược này là “quyền và nghĩa vụ” của Mỹ với tư cách là “cường quốc hải quân thống trị thế giới”.
Theo ông Braithwaite, lợi thế chính của Washington ở Bắc Cực là tàu ngầm. Trong điều kiện Nga có hạm đội tàu phá băng, Mỹ có thể thuê các tàu phá băng từ các đồng minh cho đến khi họ tự đóng được các tàu này,
Trước đó, vào tháng 11, Bộ Ngoại giao Nga bày tỏ lo ngại rằng Mỹ đang dự tính các hoạt động quân sự ở Bắc Cực. Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng Moscow ủng hộ việc giữ hòa bình cho khu vực.
Vào tháng 8, Điều phối viên đặc trách Bắc Cực của Bộ Ngoại giao Mỹ Jim Dehart cho biết chính phủ Mỹ coi Bắc Cực là sườn phía Bắc của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Gần đây, một số nước khác cũng đang chạy đua để gia tăng hiện diện tại Bắc Cực, dẫn đến nỗi lo về sự cạnh tranh địa chính trị ngày một gay gắt ở đó. Về phía mình, Mỹ liên tiếp cáo buộc Nga có hành vi “hung hăng” tại vùng Bắc Cực trong lúc khẳng định phải theo dõi sát sao những hành động của Trung Quốc ở khu vực này. Phương Tây cũng cho rằng Moscow muốn tìm kiếm sự thống trị tại Bắc Cực, khu vực có nhiều tài nguyên khoáng sản chưa được khai thác.
Theo kế hoạch đến năm 2035 được Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố, ước tính hạm đội tàu phá băng của nước này sẽ đạt tới con số 13 tàu, trong đó 9 tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân và có cả những tàu mang vũ khí tấn công tầm xa. Những con tàu này khi chính thức hoạt động sẽ dần hoàn thiện chiến lược con đường Biển Bắc của Nga.
Nghiên cứu của nhóm nghiên cứu toàn cầu về năng lượng và khai thác Wood Mackenzie cũng như của các nhà khoa học Mỹ, Đan Mạch... cho hay, Bắc Cực ước tính có trữ lượng lớn tài nguyên như khoảng 1.550 ngàn tỉ m3 khí đốt thiên nhiên đủ để cung cấp nhiên liệu xanh cho toàn thế giới trong 14 năm và khoảng 233 tỷ thùng dầu.
Trước diễn biến quá nhanh của biến đổi khí hậu, khu vực này bỗng trở thành điểm nóng bị các nước lớn tranh giành. Cuộc cạnh tranh địa chính trị diễn ra giữa Mỹ, Nga và Trung Quốc tại đây ngày càng gay gắt.