Nguồn gốc Minh Hôn (Âm Hôn) được cho là từ... Tào Tháo
Việc làm đám cưới cho người đã khuất này có ở Trung Quốc từ rất lâu rồi. Dù không có thời điểm chính xác, nhưng theo một vài điển tích thuật lại, con trai Tào Tháo là Tào Xung chẳng may yểu mệnh, chết khi chưa lập gia đình.
Thân làm phụ mẫu, Tào Tháo thương con trai nên muốn tìm một tiểu thư gia đình quyền quý đã chết để kết duyên cùng Tào Xung.
Hình ảnh Minh Hôn của giới quý tộc Trung Quốc xưa (Ảnh: Internet)
Một thời gian sau, nghe nói nhà họ Chân có con gái chết yểu, Tào Tháo liền đến nói chuyện. Hai gia đình chọn ngày lành tháng tốt tổ chức "đám cưới ma" như thật, sau đó làm đám tang, chôn tiểu thư họ Chân cùng một chỗ với Tào Xung.
Minh hôn phát triển mạnh nhất vào thời nhà Tống. Theo ghi chép trong "Tạc mộng lục", những nam nữ thanh niên chưa kết hôn không may chết sớm thì cha mẹ bắt buộc phải tổ chức âm hôn cho họ.
Tuy nhiên, phong tục này đã chính thức bị cấm từ sau năm 1949. Hiện nay, âm hôn chỉ còn tồn tại ở một số vùng quê xa xôi hẻo lánh.
Vì sao phải tổ chức Minh hôn?
Đối với phụ nữ
Người Trung Quốc rất quan trọng việc thờ cúng tổ tiên, mặc khác họ quan niệm “con gái không phải con mình”.
Vậy nên, khi con gái chết đi mà chưa lấy được chồng, thì sẽ không có người thờ phụng. Bố mẹ thương xót con, thường tìm một mối duyên âm lẻ bóng khác để kết đôi, và việc thờ phụng, nhang khói của con họ sẽ được bên chồng chăm lo.
Lễ kết duyên âm giữa hai người đã khuất (Ảnh:Internet)
Còn đối với những gia đình giàu có, nếu không tìm được duyên âm phù hợp (tức là không có chàng trai nào cùng độ tuổi hoặc còn lẻ bóng vừa qua đời) họ sẽ tìm cách “mua rể” sống.
Đây là những thanh niên chưa vợ có gia cảnh bần cùng, đến kết duyên âm cùng con gái họ, sau đó đem bài vị của cô gái về nhà chồng hương hỏa.
Hoặc cũng có trường hợp ngược lại, các cô gái còn sống kết duyên âm cùng người đàn ông đã khuất. Trường hợp này thường sẽ rơi vào cô gái quá lứa lỡ thì, nếu cô gái đến tuổi lập gia đình mà không ai cưới sẽ khiến bố mẹ xấu hổ.
Vì vậy, cô gái đó có thể phải chấp nhận kết hôn với một người con trai đã chết rồi dọn đến ở nhà người chồng quá cố, làm nhiệm vụ chăm sóc gia đình nhà chồng giống như con dâu thực sự.
Đối với đàn ông
Theo quan niệm dân gian, nếu người sống khi chết vẫn độc thân thì sang thế giới bên kia họ vẫn cô đơn. Vì vậy họ sẽ "bắt" một thành viên trong gia đình mình cùng sang cõi âm để bầu bạn.
Đặc biệt, những thanh niên trẻ đã có hôn ước nhưng không may đột ngột qua đời thì người nhà phải tổ chức "đám cưới ma", nếu không linh hồn của họ sẽ quấy nhiễu khiến gia đình gặp nhiều xui xẻo.
Một số gia đình lại cưới vợ cho con trai đã chết vì lý do thừa kế tài sản. Khi người chết có vợ trên danh nghĩa thì gia đình chồng mới có thể tìm một người cháu trai trong họ nhận làm con nuôi của người chết để thừa kế tài sản và chịu trách nhiệm hương khói cho tổ tiên.
Trong văn hóa Trung Quốc, em trai không thể kết hôn trước khi anh trai. Trong trường hợp người anh trai đã qua đời thì gia đình phải làm "đám cưới ma" cho anh trai trước rồi mới tổ chức lễ cưới cho người em để tránh vong linh của người anh không hài lòng, khiến gia đình lục đục.
Một lý do khác được đưa ra để hợp thức hóa Minh hôn là do người xưa thường tin vào phong thủy mồ mả, họ cho rằng những ngôi mộ cô độc sẽ ảnh hưởng tới sự hưng thịnh của hậu duệ sau này. Vậy nên, minh hôn là cách hóa giải những điềm xui, vận hạn cho hậu thế.
Quy trình tổ chức Minh hôn
Đầu tiên, cha mẹ bắt buộc phải nhờ “quỷ mai mối” đi dạm hỏi cưới xin, sau đó tiến hành xem quẻ. Nếu quẻ đồng ý cho cưới thì hồn ma của đôi nam nữ sẽ được may áo cưới rồi cử hành hôn lễ, chôn cất hai người cùng một mộ.
Các nghi thức tổ chức âm hôn tương tự như một đám cưới bình thường.
Trong minh hôn, nhà trai cũng phải tặng lễ vật cho nhà gái, mọi đồ ăn thức uống đều là thật, chỉ có duy nhất quần áo và trang sức là đồ vàng mã được đốt sau lễ âm hôn để cô dâu hưởng dưới suối vàng. Trong khi đốt vàng mã, nhà trai sẽ đứng quây xung quanh, đánh trống thổi kèn.
(Ảnh: Internet)
Trong nghi thức âm hôn, nếu cả cô dâu và chú rể đã qua đời thì họ sẽ được đại diện bằng hình nhân, đặt trên bàn thờ. Một đám cưới bình thường, những người thân trong gia đình thường tặng quà cho cặp vợ chồng mới cưới như đồ trang sức, tủ lạnh, bàn trang điểm, tiền mặt...
Trong đám cưới ma những đồ vật này sẽ được thay bằng vàng mã sau đó sẽ được đốt cùng hình nhân cô dâu chú rể để đảm bảo họ có thể sống thoải mái ở thế giới bên kia.
Trong thời gian làm lễ, các hình nhân sẽ được đối xử, trò chuyện như với người còn sống. Sau này, hai gia đình sẽ chọn ngày lành tháng tốt để tiến hành bốc mộ. Cô gái sẽ được chôn cạnh chàng trai mà mình được gả cưới.
Minh hôn hiện vẫn còn ở những vùng hẻo lánh tại Trung Quốc dù đã bị pháp luật nước này cấm (Ảnh: Internet)
Nếu chú rể còn sống kết hôn với một cô dâu "ma" (hoặc ngược lại), thì thay vì để 2 hình nhân người ta chỉ để một bức ảnh cô dâu. Chú rể sẽ đeo găng tay màu đen thay vì màu trắng trong đám cưới thông thường.
Sau nghi lễ âm hôn, hai bên gia đình thông gia với "cô dâu, chú rể" sẽ trở nên gắn bó với nhau hơn, đặc biệt là trong các dịp lễ Tết, hội hè.
Thậm chí, một số người Trung Quốc còn cho rằng "đám cưới ma" là một cuộc hôn nhân trường tồn, vĩnh cửu. Hai người ở cõi âm sẽ sống hạnh phúc mãi mãi bên nhau, không hề có chuyện ly dị như các đôi vợ chồng trên dương gian.
Âm hôn ngày nay và nạn buôn xác chết
Âm hôn bị coi là phạm pháp nhưng một số gia đình khá giả ở nông thôn vẫn sẵn sàng bỏ tiền để mua "cô dâu ma" cho con trai đã chết.
Những phụ nữ xinh đẹp chết trẻ thì càng có giá cao, giá một xác chết nữ mới qua đời trên thị trường chợ đen có thể lên tới 30.000 đô la (khoảng 630 triệu đồng). Chính vì vậy một số kẻ lợi dụng phong tục này đào trộm mồ mả, bán xác chết.
Ông Zhou Peng, một nhà báo làm việc cho tờ Tin tức buổi tối Tây An, tiết lộ rằng bọn tội phạm tìm đủ mọi cách qua mặt cảnh sát địa phương thậm chí chúng sẽ nhờ bác sĩ lành nghề để tiến hành phẫu thuật chỉnh hình ngay trên các xác chết vừa đào được, nhuộm tóc người chết để xác chết trông trẻ hơn để bán kiếm lời.
Vào đầu tháng 3-2013, 4 tên đào mộ đã bị tuyên phạt mức án hơn 2 năm tù vì tội đã đánh cắp hơn 10 xác chết từ các ngôi mộ ở tỉnh Thiểm Tây và bán xác người quá cố cho khách hàng có nhu cầu trên thị trường "chợ đen".
Âm hôn, không những tốn kém mà còn gây ra nhiều tệ nạn, chính vì vậy chính phủ Trung Quốc vẫn đang nỗ lực để dẹp bỏ hủ tục này.