Binh sỹ Nga tuần tra một khu vực tại Mariupol. Ảnh: AP
Thách thức với Nga tại Donbass
Để đối phó với những cuộc phản công ngày càng mạnh mẽ hơn từ phía Ukraine, quân đội Nga dường như đã thay đổi chiến thuật, trong khi vẫn tập trung vào chiến tuyến tại khu vực Donbass , phía Đông Ukraine – nơi đang diễn ra những cuộc chiến ác liệt, tốn kém về người và của.
Các nhà phân tích nhận định, Tổng thống Putin có thể phải quyết định điều động thêm binh sỹ và khí tài để tăng cường sức mạnh của quân đội Nga trên chiến trường trong bối cảnh phương Tây liên tiếp cung cấp các loại vũ khí hiện đại nhằm giúp các lực lượng Ukraine củng cố sức mạnh chiến đấu.
Theo đánh giá của Bộ quốc phòng Mỹ, dù gặp phải nhiều khó khăn chẳng hạn như thiếu binh lực và vật lực để thực hiện những bước tiến đáng kể trên chiến trường, nhưng Nga vẫn duy trì lợi thế về quân số.
Bên cạnh đó, Moscowcó những điều chỉnh để thích ứng với chiến thuật của Ukraine bằng cách chuyển hướng sang các cuộc tấn công những đơn vị nhỏ hơn. Sự thay đổi này có thể giúp Nga đạt được một số lợi ích nhỏ song không đủ để Moscow tạo ra thay đổi lớn trên chiến trường.
Foreign Policy dẫn nguồn tin từ hai quan chức Ukraine cho biết, Nga đang nỗ lực giành các cứ điểm của Ukraine tại Donbass bằng cách tiến hành các cuộc không kích vào ban đêm, đôi khi có sự tham gia của lực lượng đặc biệt.
Đây là dấu hiệu cho thấy Điện Kremlin đang cố gắng sử dụng lợi thế về quân sự của họ trước Kiev khi tổn thất gia tăng đối với cả hai phía trên trận địa ở phía Đông.
Tymofiy Mylovanov, cố vấn của Tổng thống Ukraine Zelensky nêu rõ, lực lượng phòng thủ ở Donbass có thể đối phó với các cuộc tấn công vào ban ngày, nhưng vào ban đêm họ gặp rất nhiều bất lợi. Ông Tymofiy Mylovanov đã kêu gọi Mỹ cung cấp thêm nhiều máy bay không người lái cho Ukraine: "Chúng tôi cần rất nhiều máy bay không người lái trong đó có cả máy bay không người lái tấn công và trinh sát vì có rất nhiều thứ diễn ra vào ban đêm".
Sức mạnh của quân đội Nga là điều không thể phủ nhận ngay cả khi không có đợt triển khai quân mới nào được thực hiện. Điều đó cùng với sự phản công quyết liệt của Ukraine có thể khiến cuộc chiến tại Donbass kéo dài thêm. Chuyên gia Konrad Muzyka, giám đốc công ty tư vấn Rochan có trụ sở tại Ba Lan nhận định: "Với thế trận và lực lượng hiện tại, tôi không nghĩ chiến dịch quân sự của Nga sẽ bị đẩy lùi".
Tuy vậy, cơ hội bứt phá với Moscow đang bị thu hẹp lại khi Ukraine triển khai pháo hạng nặng của phương Tây ra mặt trận. Một quan chức quốc phòng Mỹ hồi đầu tuần này mô tả trận chiến ở Donbass giống như "một cuộc đấu súng thực sự" khi Ukraine đã triển khai 74 trong số 90 hệ thống lựu pháp M777 do Mỹ cung cấp.
Thời gian đang là yếu tố bất lợi cho Nga
Chuyên gia Neil Melvin thuộc trung tâm nghiên cứu RUSI ở Anh nhận định: "Thời gian đang là yếu tố bất lợi cho Nga. Số lượng vũ khí, tên lửa hiện đại của họ ngày một vơi đi. Trong khi đó, Ukraine liên tục được phương Tây tiếp viện những khí tài quân sự tiên tiến".
Tuy vậy, hãng thông tấn RIA dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định: "Mọi thứ vẫn diễn ra theo kế hoạch. Chắc chắn rằng tất cả các mục tiêu sẽ đạt được".
Sau khi hoàn tất giai đoạn một của chiến dịch quân sự đặc biệt bắt đầu từ ngày 24/2, Nga tập trung vào giai đoạn thứ hai, được công bố vào ngày 19/4 với mục tiêu giành quyền kiểm soát miền Nam Ukraine và toàn bộ khu vực Donbass – nơi lực lượng ly khai thân Nga đã kiểm soát 1/3 lãnh thổ kể từ năm 2014.
Nga vẫn giữ được một hành lang trên bộ ở miền Nam Ukraine, nhưng liên tục bị quân đội Ukraine cản trở. Ukraine thông báo chấm dứt nhiệm vụ bảo vệ nhà máy thép Azovstal – thành trì cuối cùng của các lực lượng Ukraine trong khu vực vào ngày 17/5.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết, hơn 1.700 binh sỹ Ukraine tại đây đã ra đầu hàng tính đến thời điểm hiện tại. Chuyên gia Robert Person thuộc Học viện quân sự Mỹ tại West Point cho rằng: "Trên thực tế, việc kết thúc cuộc bao vây ở nhà máy Azovstal không làm thay đổi nhiều quỹ đạo của cuộc chiến" bởi lợi thế mà Nga có được ở Mariupol là điều rất rõ ràng.
Mark Cancian, cố vấn cấp cao của Chương trình An ninh Quốc tế tại CSIS nhận định: "Tôi không cho rằng điều đó sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho Nga, nhưng ít nhất cũng giúp họ đưa nguồn cung và trang thiết bị vào chiến trường một cách dễ dàng hơn, đồng thời tạo điều kiện cho một số đơn vị tiến công về phía Bắc".
Nga cũng có thể mở lại cảng Mariupol để cho phép các nguồn cung cấp và thiết bị đổ vào thành phố và tiếp tế cho lực lượng Nga ở Donbass. Ông Cancian nói: "Cảng Mariupol sẽ giúp ích cho công tác hậu cần của Nga, vốn đã gặp nhiều khó khăn trong cuộc chiến này".
"Đây sẽ là một cuộc chiến khó khăn"
Nga hiện kiểm soát khoảng 90% khu vực Lugansk, nhưng vẫn chưa thể thể tiến sâu vào các thành phố quan trọng của Sloviansk và Kramatorsk ở Donetsk để mở rộng quyền kiểm soát đối với toàn bộ khu vực.
Ông Michael Kofman, chuyên gia hàng đầu về quân sự Nga tại tổ chức tư vấn CNA của Mỹ tỏ ra hoài nghi về viễn cảnh Nga có thể kiểm soát hoàn toàn Donbass trước những tổn thất mà Moscow phải gánh chịu trên chiến trường thời gian qua.
Còn nhà phân tích Muzyka nhận định, Nga có thể sẽ chuyển các nhóm tác chiến cấp tiểu đoàn về phía Đông sau khi không phá vỡ được tuyến phòng thủ của Ukraine ở Donetsk. "Họ không thể chọc thủng tuyến phòng thủ từ Izium vì thế họ chuyển hướng tới Sievierodonetsk và Lyman với mục đích cố gắng bao vây các lực lượng Ukraine xung quanh Sievierodonetsk và Lyman.
Ở phía Bắc của Donbass, quân đội Ukraine đã tiến hành một cuộc phản công gần thành phố Kharkov, nhằm đẩy lùi lực lượng Nga khỏi thành phố lớn thứ 2 Ukraine này, thậm chí tiến đến biên giới Nga. Nhưng Ukraine có thể khó đạt được mục tiêu vì các lực lượng Nga hiện diện với mật độ rất dày trong khu vực.
"Đó sẽ là một cuộc chiến khó khăn và có thể là một cuộc chiến dài hơi. Quân đội Nga có thể bị suy yếu hơn so với giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự nhưng họ không dễ bị đánh bại", ông Kofman nhận định.
Về phía Nga, các chuyên gia Muzyka và Kofman cho rằng, ngay cả khi Tổng thống Putin quyết định triển khai thêm lực lượng thì Nga vẫn cần nhiều tháng để tiến hành hoạt động như vậy.
"Nga có thể đã chuẩn bị trước một số biện pháp ứng phó với tình huống khó khăn này, nhưng họ không thể thực hiện ngay trong một sớm một chiều. Cuộc chiến ở Donbass nhiều khả năng sẽ là cuộc chiến cuối cùng của Nga ở Ukraine", ông Kofman lưu ý.