Suốt một tuần nay, ngôi nhà nhỏ của ông Lê Nguyên Lan (SN 1957, trú xóm Nhà Hươu, xã Kim, Nam Đàn, Nghệ An) lúc nào cũn tràn ngập niềm vui.
Ngày nào người thân, bà con lối xóm cũng đến gia đình ông Lan để hỏi thăm, chia vui khi nghe tin ông Lê Giang Nam (SN 1946; anh trai ông Lan) bất ngờ trở về sau 50 năm được xác định hy sinh trong chiến trường năm xưa.
Ông Lan nhớ lại, năm 1965, ông Nam lên đường nhập ngũ và ra chiến đấu tại mặt trận Bình Trị Thiên.
Ngày 31/10/1968, ông Nam được xác định đã hy sinh trong một trận chiến đấu. Đến ngày 30/1/1975, gia đình ông Lan nhận được giấy báo tử gửi về.
Gia đình ông Nam đoàn tụ trong niềm vui sướng.
"Nhận được giấy báo tử, ai cũng nghĩ anh ấy đã mất nên lập bàn thờ. Nhiều năm người thân tổ chức đi tìm mộ anh ấy nhưng không có kết quả. Nào ngờ hôm 22/3/2018, con trai và cháu đã đưa anh ấy về đoàn tụ với gia đình.
Lúc đầu ai cũng ngờ ngợ, nhưng sau khi hỏi han, chia sẻ thì đúng là anh tôi rồi. Ai cũng vui sướng", ông Lan chia sẻ.
Ngồi cạnh bên, ông Lê Giang Nam kể lại: "Năm 1968, trong một trận chiến đấu tôi bị trúng pháo bị thương nặng rồi bị địch bắt. Lúc điều trị vết thương ở Đà Nẵng, tôi đã tìm cách trốn khỏi bệnh viện rồi đi vào tận Bình Thuận và được một gia đình nơi đây cưu mang.
Ở đây tôi được khai sinh tên khác là Nguyễn Mạnh Cường (SN 1950, nguyên quán Đà Nẵng).
Tôi sau đó lấy con gái của gia đình này làm vợ. Đến nay tôi có 8 con, 7 cháu nội, ngoại. Tôi bị thương nặng nên không thể nhớ quê mình ở đâu nên không thể tìm về".
Năm 2016, con trai ông Nam là Nguyễn Văn Vinh đã đăng lên facebook để tìm quê quán cho bố của mình. Suốt một thời gian dài hết gọi điện, gửi thư, nhờ người xác minh nhưng vẫn không có kết quả.
Mãi đến năm 2018, anh Vinh bất ngờ đọc được thông tin ông Lê Nguyên Lan tìm kiếm liệt sỹ là Lê Giang Nam (trú ở huyện Nam Đàn, Nghệ An) nên đã lần theo manh mối này để liên lạc và tìm kiếm.
Nào ngờ, anh Vinh đã tìm được quê quán cho bố của mình.
"Trước lúc mất, mẹ tôi có tâm nguyện tìm quê quán cho bố. Bố tôi chỉ nhớ hình như quê ở huyện Nam Đàn, Nghệ An. Tôi đăng lên tìm mãi không được. Mãi sau mới thấy thông tin từ chú Lan nên lần theo manh mối và tìm được.
Nguyện vọng của mẹ trước khi mất là tìm quê cho bố và tôi đã thực hiện được nên giờ chúng tôi rất vui" - anh Vinh, con trai ông Nam tâm sự.
Ngày 26/3, nhận được thông tin về việc "liệt sỹ" Lê Giang Nam trở về sau 50 năm nhận giấy báo tử, UBND huyện Nam Đàn đã cử cán bộ Phòng Lao động thương binh và xã hội phối hợp Uỷ ban xã Nam Kim đến nhà để xác minh.
Phía UBND huyện Nam Đàn sau đó đã có công văn báo cáo Sở LĐTBXH tỉnh và Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An xin ý kiến chỉ đạo sự việc.
Bà Trần Thị Hoa (chuyên viên Phòng LĐ-TB-XH huyện Nam Đàn) cho biết: "Qua làm việc với ông Nam, do ông bị thương nặng ở đầu nên lúc nhớ lúc quên. Khi gặp gỡ những người bạn cũ thì ký ức ông trở lại khá trùng lặp".
Được biết, mẹ của ông Nam là bà Nguyễn Thị Đức được truy tặng bà mẹ Việt Nam anh hùng. Ngoài ông Nam, bà Đức có một người con khác là liệt sỹ Lê Nguyên Bộ hy sinh năm 1970.