Duyên phận – ca khúc Bolero thành công nhất lịch sử âm nhạc Việt Nam
Duyên phận có thể được xem là một trong những ca khúc Bolero kinh điển và thành công nhất trong lịch sử âm nhạc Việt Nam.
Đây là sáng tác nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Thái Thịnh, được ca sĩ Như Quỳnh thể hiện lần đầu tiên vào năm 2010, trên sân khấu Thúy Nga Paris by night.
Tuy nhiên, tại thời điểm phát hành, Duyên phận chưa thực sự được chú ý. Phải đến vài năm sau, đặc biệt với sự xuất hiện của "thánh nữ Bolero" Jang Mi, nó mới bắt đầu được tìm nghe đông đảo và trở thành hiện tượng âm nhạc gây bão.
Với nội dung đại chúng và chất nhạc dễ nghe, Duyên phận gần như thấu trọn cảm xúc và tâm sự của phụ nữ, nên khiến mọi tầng lớp nữ giới, từ trẻ đến già đều đam mê.
Không chỉ phụ nữ, ngay cả cánh đàn ông mạnh mẽ cũng say đắm Duyên phận. Họ nghe và hát mọi lúc mọi nơi mà quên mất đây là bài hát viết về người con gái. Trong những quán karaoke, ca khúc thậm chí còn được các anh chọn hát còn nhiều hơn chị em phụ nữ.
Chưa dừng lại ở đó, không hiểu vì đâu Duyên phận lại được giới LGBT, đặc biệt những người chuyển giới ưa chuộng. Họ hát và bật nó ở hầu hết các event, đêm diễn. Ca khúc gây khuynh đảo tới nỗi giới LGBT Việt Nam còn cho rằng nó xứng đáng là Gay anthem, giống như Born this way, I will survive ở Mỹ.
Duyên phận đã thực sự làm nên cuộc cách mạng, khi kéo phần lớn người trẻ về với Bolero, biến nó thành thứ mốt thời thượng, chứ không chỉ bó hẹp ở tầng lớp đứng tuổi như trước đây. Nó gắn liền với sự suy tôn Bolero trong lòng giới trẻ.
Vì thế mà video chính thức của ca khúc đã vượt qua nhiều ca sĩ trẻ hot nhất hiện nay để đạt tới lượt xem kỷ lục trên Youtube: hơn 70 triệu lượt.
Nhờ đó, ca khúc này đã được rất nhiều ca sĩ cover, trong đó có cả Mỹ Tâm - người vốn không hề hát Bolero bao giờ và chất giọng không hề phù hợp.
Trải qua một thời gian dài làm mưa làm gió, Duyên phận đã dần lắng xuống, nhưng bất ngờ gây bão trở lại trong nhiều ngày qua nhờ phát ngôn gây sốc của ca sĩ Lệ Quyên khi cô nói:
Lệ Quyên
"Ngày xưa tôi đã từng hát "Đắng Cay", sau đó đình đám nhất là "Duyên Phận". Quang Lê đã nói một câu rất hay, rất khéo và rất đúng, tôi không thể tìm được câu nào phù hợp hơn nên sẽ mượn luôn:
"Cám ơn chị Như Quỳnh đã là người đi tiên phong trong ca khúc "Duyên Phận" nhưng cám ơn Lệ Quyên đã làm cho bài hát này dậy sóng". Đấy là một câu nói cực đúng. Đi tiên phong luôn khác với dậy sóng. Điều này khán giả biết và mọi người đều cảm nhận được", trích ngoisao.vn.
Phát ngôn này của Lệ Quyên đã gây tranh cãi trong dư luận. Nhiều người đã đặt dấu hỏi về việc so sánh xem giữa Lệ Quyên và Như Quỳnh, ai hát Duyên phận hay hơn.
Lệ Quyên hay Như Quỳnh hát Duyên phận hay hơn?
Như Quỳnh là người đầu tiên hát Duyên phận nên ấn tượng của khán giả về cô dường như sâu đậm hơn Lệ Quyên. Trong trí nhớ của khán giả, Duyên phận gắn liền với hình ảnh về một nữ ca sĩ có chất giọng đẹp, ngọt ngào và cảm xúc.
Đó là giọng hát quý hiếm, có thể nói là đẹp nhất trong tất cả các ca sĩ hát Bolero từ trước đến nay.
Xét về âm sắc giọng, Như Quỳnh thuần kim, nhưng là kim chính cách, sáng đẹp như pha lê, mà lại dịu nhẹ như màu phấn hồng phủ nhung lụa. Dù thuần kim, nhưng tiếng hát Như Quỳnh không đanh như Thanh Tuyền, mỏng như Thùy Chi, chua chói như Thu Minh, mà rất ấm, đầy đặn.
Như Quỳnh hát Duyên phận
Trong giọng hát của cô có độ xốp và mịn, tạo nên những quãng âm mềm mại, bay lơ lửng nhưng lại nhẹ như khói thoảng. Tất cả điều này đã được thể hiện vào Duyên phận.
Như Quỳnh thể hiện Duyên phận khi cô đã là một nữ trung (mezzo soprano), nên giọng hát với sự đầy đặn và ấm áp. Cô có thể nhả chữ xuống A3, A#3 một cách rõ ràng, chắc chắn, nhưng không hề thô, chênh phô.
Nhưng dù là nữ trung, giọng Như Quỳnh vẫn không hề nặng, tối mà vẫn giữ được âm sắc trong sáng, bay bổng, mềm mại, nhẹ nhàng và ngọt ngào, nữ tính.
Quãng trầm của Như Quỳnh khá đẹp, đầy đặn mà không quá nặng như nhiều nữ trung có cùng type giọng với mình. Cô điều khiển giọng hát trên quãng trầm thuần thục, trôi chảy mà không bị ngắt quãng, đứt đoạn.
Trong ca khúc Duyên phận, Như Quỳnh thường dùng light mixed hoặc falsetto để mài cho giọng hát mảnh và mềm, nhẹ hơn. Cô kiểm soát âm lượng và điều khiển hơi thở thật tốt.
Như Quỳnh luyến láy rất nhiều trong Duyên phận. Cô luyến láy mọi lúc mọi nơi và gần như trong câu hát nào cũng có luyến láy. Thậm chí, có những bài hát, Như Quỳnh cứ cách một từ lại luyến một lần. Đôi khi, cô còn thêm cả melisma hay vocal runs vào luyến láy.
Thế nhưng, Như Quỳnh lại không hề khiến người nghe bị bội thực hay cảm thấy mệt mỏi, mà vẫn giữ được sự tinh tế, dịu nhẹ của mình.
Đơn giản vì Như Quỳnh thường luyến rất khẽ, nhẹ và ngọt, với âm lượng nhỏ mà cao độ không đổi. Đôi khi cô luyến trên cả airy voice (âm hơi). Đặc biệt, Như Quỳnh luyến rất liền mạch, tròn trịa legato và biết điểm dừng, không quá đà, thừa thãi.
Không những vậy, Như Quỳnh còn biết "giải thoát" không gian bằng cách chêm xen vibrato đuôi vào sau mỗi đoạn luyến, giúp nó thoảng và bay xa hơn, không bị tù túng, ngột ngạt.
Duyên phận của Như Quỳnh là Duyên phận của Bolero chuẩn mực, thuần trữ tình quê hương, với đầy đủ sự nữ tính, ngọt ngào, dân dã, có độ mùi và mềm mại.
Trong khi đó, Lệ Quyên lại hát Duyên phận với sự trẻ trung, hiện đại và phá cách hơn. Cô không thể hiện sự chau chuốt, mềm mại như Như Quỳnh mà ngắt nhịp đứt quãng, dồn dập, giật nảy.
Điều này xuất phát từ việc legato của Lệ Quyên không tốt như Như Quỳnh, nên không giữ được hơi để hát liền mạch. Lệ Quyên cũng không thể chuyển giọng uyển chuyển từ chest sang falsetto, light mixed như Như Quỳnh nên cô phải hát thẳng đuột bằng giọng ngực.
Lệ Quyên hát Duyên phận
Bởi vậy, Duyên phận của Lệ Quyên bị cho là khá thô, cứng, thiếu sự mềm mại, ngọt ngào và đôi khi khiến người nghe giật mình thon thót vì những đoạn nhả chữ chênh phô, giật cục, âm lượng không đều của cô.
Tuy nhiên, Lệ Quyên vẫn khá thành công khi không đi theo lối mòn Bolero như những ca sĩ khác từng cover Duyên phận, mà thể hiện được chất riêng của mình vào nó.
Ở Lệ Quyên là một giọng hát khàn, có độ phủi và độ khào riêng, lại hát thẳng, không luyến láy, chuyển giọng, nên đã tạo ra một thứ Bolero khác lạ. Thứ Bolero này không sầu não, muộn phiền, không da diết, nỉ non, mà bụi bặm, phong trần, mạnh mẽ, cá tính.
Cách hát Duyên phận giản, thẳng tuột và chênh phô của Lệ Quyên có người thích kẻ không, nhưng không thể phủ nhận, đây là cách hát mới, hiện đại và có màu sắc riêng.
Tuy nhiên, xét về tinh thần gốc của ca khúc và dấu ấn tạo được với người nghe, dường như đa số công chúng vẫn cho rằng, Duyên phận của Như Quỳnh hay hơn Lệ Quyên.