Thật không may, những ngôi mộ chính là những kim tự tháp nằm rất gần sông Nile đã bị nước lũ làm hư hỏng bia mộ. Nhờ Hiệp hội Địa lý Quốc gia Mỹ, tiến sĩ Pearce Paul Creasman - nhà khảo cổ học về Ai Cập và lịch sử Sudan tại Đại học Arizona đã vào trong ngôi mộ 2.300 năm tuổi chìm dưới nước của pharaoh Nastasen thuộc người Kush-được mệnh danh là Pharaoh Đen.
Các kim tự tháp ở Sudan.
Khi tiến sĩ Creasman và thợ lặn bơi vào khoang đầu tiên nằm dưới nước hoàn toàn, thấy mái nhà bị sập của khoang thứ hai chừa ra khoảng trống dẫn vào ô cửa nhỏ đến khoang thứ ba chứa chiếc quách bằng đá.
Hai người đã thấy những mảnh vàng lá, có lẽ từ cổ vật hư hỏng dưới nước và bức tượng shabti được coi là người hầu cho vua ở thế giới bên kia. Họ đang khắc phục vấn đề về kỹ thuật lặn để tiếp cận chiếc quách vào lần sau.
Thợ lặn thấy bức tượng nhỏ.
Ông Creasman cho biết, họ đã đào hết sức xuống cầu thang 65 bậc dẫn vào ngôi mộ. Bên trong có 3 phòng có trần nhà hình vòm tuyệt đẹp, rộng bằng chiếc xe buýt nhỏ. Phòng tiếp theo tối đen, phải dùng đèn soi sáng để thấy bí mật bên trong.
Ngôi mộ pharaoh Nastasen nằm trên sa mạc Nubia, nay thuộc Sudan. Theo Từ điển bách khoa lịch sử cổ đại, thị trấn Kerma được thành lập vào khoảng năm 2400 trước CN, từng là trung tâm thương mại nổi tiếng trong khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, bao gồm: gỗ mun, trầm hương, ngà voi và nhất là vàng – niềm mơ ước của Ai Cập hùng mạnh.
Vào khoảng năm 1500 trước CN, Pharaoh Thutmose I đã cử quân đội đi về phía nam bành trướng đất đai của người Kush. Đến đời Pharaoh Thutmose III thành lập thị trấn Napata, đưa người Kush vào Ai Cập và mở rộng lãnh thổ cũng như quyền lực của Ai Cập.
Hơn 500 năm sau, chính quyền Ai Cập dần dần suy yếu nên người Kush vùng lên chinh phục Ai Cập dưới triều đại của vua Piye (người Nubia) vào năm 743 đến 712 trước CN, sau đó thành lập triều đại pharaoh thứ 15 ở Ai Cập, được gọi là Pharaoh Đen.
Trong khoảng thời gian từ năm 760 đến năm 650 trước CN, 5 đời pharaoh người Kush đã cai trị lãnh thổ Ai Cập từ Nubia đến biển Địa Trung Hải.
Hai kim tự tháp do hai pharaoh nối tiếp nhau để lại ở Sudan.
Họ cũng xây dựng kim tự tháp và sử dụng chữ tượng hình Ai Cập. Đây là khoảng thời gian ổn định của Ai Cập. Người Assyria đã đuổi người Nubia ra khỏi Ai Cập vào khoảng năm 300 trước CN. Người Nubia đã di chuyển kinh đô về phía nam Meroë, làm cho nơi đây trở thành thành phố giàu có và quyền lực.
Ngôi mộ của pharaoh Nastasen ngập nước ở Nuri, gần bờ đông sông Nile -- phía bắc Sudan. Nhìn từ trên cao sẽ thấy vòng cung gồm 20 kim tự tháp được xây dựng giữa năm 650 đến năm 300 trước CN xuất hiện xâu chuỗi lại với nhau như chuỗi hạt đá quý.
Năm 1913, nhà Ai Cập học - tiến sĩ George Reisner, khai quật thị trấn Kerma và tìm các kim tự tháp hoàng gia để viết sách lịch sử của người về 17 đời vua và giải mã họ bằng chữ viết trong ngôi mộ.
Tuy nhiên, sau đó các nhà Ai Cập học và khảo cổ học không chú ý đến lịch sử Nubia nên không biết Pharaoh Đen xây dựng kim tự tháp. Thậm chí, những cổ vật mà ông Reisner,cũng bị bỏ đi và lãng quên.
Nguồn bài và ảnh: The Vintage News, National Geographic