Theo TS. Nguyễn Đình Ánh, trong bối cảnh hàng tồn kho của doanh nghiệp lớn, nợ xấu ngân hàng tăng cao, nhưng vì sao lãi suất huy động/cho vay cùng một mức và lãi suất cho vay bất động sản chỉ 0%. “Cần đưa thông điệp rõ ràng cho người tiếp cận vốn vay bất động sản rằng ưu đãi là có thời hạn trong khi bản chất đầu tư bất động sản là dài hạn. Khi quyết định đầu tư, lãi suất ưu đãi chỉ một vài tháng nhưng một năm nữa, người vay sẽ phải đối mặt với khả năng bị phát mãi tài sản”, TS Vũ Đình Ánh nhấn mạnh.
Với thực tế đó, theo phân tích của TS.Ánh, thì ngân hàng đang gài bẫy người tiêu dùng. Bất động sản chính là hàng tồn kho của ngân hàng, vì tài sản thế chấp của ngân hàng chủ yếu là bất động sản. Theo công bố của Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 20/4, quy mô tồn kho của bất động sản khoảng 158.000 tỷ đồng, còn theo số liệu của Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia là 350.000 tỷ đồng. Do đó, để lý vấn đề, các bộ ngành và các bên liên quan phải có giải pháp căn cơ, đồng bộ, không thể đẩy sang người tiêu dùng bằng giải pháp cho vay giá thấp để mua hàng tồn kho.
“Nhà điều hành cần phải chỉ cho người tiêu dùng về khả năng trả nợ của họ trong tương lai, vì cách làm này thực tế là chuyển gánh nặng trả nợ từ doanh nghiệp sang người tiêu dùng”, ông Ánh khuyến nghị.
Tại cuộc tọa đàm về chính sách tín dụng tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển do Học viện Ngân hàng tổ chức ngày 16/8, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết, lấy lãi suất 15% làm mốc thì biên độ giữa lãi suất huy động và cho vay chênh lệch 6%. Trong 6% này, ngân hàng thương mại không “ăn cả” mà biên độ lợi nhuận thực chỉ ở mức 2,5% - 3% vì còn phải trích lập 3% dự trữ bắt buộc (cứ 100 đồng tiền gửi thì phải dự trữ 3 đồng không hưởng lãi), 10% dự phòng thanh khoản (100 đồng lấy ra phải giữ lại 10 đồng trong két)…
Theo tính toán này thì mức lợi nhuận trên chưa đủ để ngân hàng “sống khỏe” vì nợ xấu đã lên rất cao. Bởi lợi nhuận mỗi khoản cho vay là 2% nên khi phát sinh một món nợ mất vốn, ngân hang phải lấy lợi nhuận của 50 món nợ mới gánh cho nợ cũ mới đủ bù đắp 100%. Với trào lưu giảm lãi suất cho vay tối đa xuống 15%, nếu hạch toán sòng phẳng thì đến cuối năm nay sẽ có nhiều ngân hàng báo cáo tài chính lỗ.
Do đó, theo các chuyên gia kinh tế, NHNN cần tính đến khả năng thả nổi lãi suất vì chính sách đưa mặt bằng lãi suất cho vay về mức tối đa 15% không đủ cứu doanh nghiệp.