Không có diễn biến bất thường sau quy định mới, thậm chí là ổn định hơn cả kỳ vọng ban đầu là điều dễ nhận thấy trên thị trường vàng trong những ngày đầu thực hiện giao dịch tại các điểm được cấp phép. Tuy nhiên, trên thị trường đã xuất hiện những biến tướng đòi hỏi cơ quan quản lý phải kiểm soát chặt hơn.
Khoảng cách giá vàng hẹp dần
Giá vàng liên tục giảm (tổng cộng từ ngày 10/1 tới nay, giá vàng giảm trên dưới 2 triệu đồng/lượng), chênh lệch giữa giá trong và ngoài nước thu hẹp dần còn trên 2 triệu đồng/lượng (sáng 15/1), giá vàng SJC và vàng phi SJC không còn vênh nhau quá xa.
Nguyên nhân được cho là mạng lưới mua bán vàng miếng do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép đã đi vào hoạt động khiến tâm lý đầu cơ giảm, người dân yên tâm bán vàng và sự cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị…
Lý giải cho việc giá vàng giảm còn do nhu cầu vàng SJC thấp, nhiều cửa hàng đã chuyển hướng kinh doanh, mua bán vàng miếng dạng nhẫn trơn ép trong vỉ, người dân chuyển sang mua vàng miếng dạng này.
Lý do thứ hai khiến nhu cầu vàng miếng SJC giảm xuất phát từ độ rủi ro ngày càng lớn của thương hiệu vàng này, nên người dân chủ yếu bán vàng này ra. Bên cạnh đó còn có một lượng cung mạnh ra thị trường từ phía các tổ chức tín dụng do e ngại giá sẽ rớt nhanh và về sát giá thế giới.
Đa số các ngân hàng và cửa hàng kinh doanh vàng miếng được phép mua bán vàng miếng đều treo biển hiệu bên ngoài cho khách hàng nhận biết. Có thể thấy, người dân (chủ yếu ở các thành phố lớn có mạng lưới mua bán phủ rộng) yên tâm hơn về chất lượng, giá cả cũng như quyền lợi được đảm bảo khi giao dịch tại các điểm được cấp phép.
Xu hướng giá vàng trong vài ngày tới được nhiều người dự báo sẽ tiếp tục xu hướng đi xuống, co hẹp khoảng cách với giá thế giới. Tuy nhiên nếu đà bán chững lại, đặc biệt từ phía các tổ chức tín dụng thì giá sẽ khó có biến động mạnh.
Một đại diện doanh nghiệp kinh doanh vàng cho rằng, các ngân hàng sẽ tất toán xong trước 30/6, trên thị trường còn khoảng 8-10 tấn vàng phi SJC cần chuyển đổi. Khi thị trường trở lại trạng thái cân bằng ngân hàng đã tất toán xong và nhu cầu chuyển đổi vàng phi SJC được đáp ứng thì giá trong nước sẽ bám sát thế giới.
Chưa vội lạc quan
Thực tế, không ít người dân phải chạy lòng vòng tìm nơi bán vàng khi các điểm giao dịch mới tập trung ở các thành phố lớn. Nhiều chi nhánh ngân hàng chỉ xin cấp phép để giữ chỗ chứ chưa triển khai dịch vụ này, nên khách hàng phải mất cả buổi vẫn không bán được. Hơn nữa, người dân chưa có thói quen vào ngân hàng thương mại (NHTM) mua vàng bởi sự bất tiện, chỉ làm việc giờ hành chính và không phải chi nhánh, phòng giao dịch ngân hàng nào cũng có vàng để bán.
Chưa kể, khoảng cách giữa giá mua-bán vàng trong nước đang bị các công ty kinh doanh vàng (được phép) nới rộng, có lúc tới 500.000 đồng/lượng. Do đó càng có ký do nhu cầu vàng miếng SJC sẽ còn tiếp tục giảm trong những ngày tới. Một số công ty lý giải là do giá biến động quá mạnh những ngày qua, bên cạnh nhu cầu bán ra của người dân áp đảo lượng mua vào.
Hơn nữa, sẽ rất khó quản lý những tiệm vàng nhỏ trước khả năng các tiệm này chuyển đổi sang đăng ký với Sở Kế hoạch và Đầu tư là kinh doanh hàng kim loại, sau đó âm thầm buôn bán vàng miếng, trong khi Nghị định 24/2012/NĐ-CP quy định việc kinh doanh vàng miếng là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện và chỉ cấp phép cho những doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu.
Không những thế, thị trường vàng thiếu cả 2 điều kiện cần và đủ là kinh tế ổn định giúp khôi phục niềm tin của người dân là điều kiện cần, tạo kênh dẫn xuất tốt để huy động vàng trong dân là điều kiện đủ.
Theo phản ánh từ các công ty kinh doanh vàng trang sức, nhu cầu vàng miếng dạng nhẫn trơn ép trong vỉ đang có xu hướng tăng, nhiều người dân trở lại mua vàng nhẫn 1-2 chỉ . Nhiều tiệm vàng đã chuyển sang kinh doanh vàng nhẫn, vàng trang sức. Thậm chí loại vàng này còn bị biến tướng dưới dạng vàng khoen, trọng lượng lên đến cả lượng vàng.
Việc chế tác nhẫn tại các tiệm vàng quá tải. Một vấn đề đặt ra là cần kiểm định tuổi vàng, chất lượng loại vàng này. Hơn nữa rủi ro là người dân có thể bị ép giá. Bởi chỉ có nơi sản xuất mới biết chính xác trọng lượng, tuổi vàng. Họ có thể lý giải như nhẫn vàng tròn không bán lại được như vàng miếng, nấu lại mất thêm công, rớt tuổi.
Một lãnh đạo Vụ Quản lý ngoại hối cho biết, hiện nay vàng nhẫn đóng vỉ theo khái niệm trong luật, các văn bản hướng dẫn vẫn được coi như vàng trang sức. Cơ quan này chưa can thiệp vì chưa có tác động xấu tới chính sách, nhưng vẫn đang quan sát, theo dõi thị trường. NHNN sẽ tiếp tục thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước và giá vàng thế giới.
Cũng có thể tính tới khả năng, áp đặt biên độ giá giống như ngoại tệ. Trong trường hợp yết giá mua bán, giá thị trường đụng sàn cơ quan này đứng ra mua, còn chạm vào giá trần thì bán ra để can thiệp.