Thế giới áp dụng thuế GTGT thế nào?

Theo Ngân hàng Thế giới (2012), qua thống kê mức thuế suất của 112 nước, có 88 nước có mức thuế suất từ 12% đến 25% (trong đó 56 nước có mức thuế suất từ 17% đến 25%), còn lại 24 nước phổ biến ở mức hơn 10%.

Thông tin này được Chính phủ công bố tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa 13, kèm theo Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng (GTGT).

Các nước xung quanh Việt Nam như Lào, In-đô-nê-xi-a, Cam-pu-chia cũng có mức thuế suất phổ biến là 10%; Trung Quốc có mức thuế suất phổ thông là 17% và mức ưu đãi là 13%. Phi-líp-pin có mức thuế suất 12%. Ở một số quốc gia, ví dụ Ca-na-da, bên cạnh việc chính quyền trung ương thu thuế GTGT, chính quyền địa phương của một số bang cũng thu thêm loại thuế này.

Hàn Quốc từ năm 2012 cũng đã điều chỉnh tăng thuế suất thuế GTGT từ 10% lên 10,5%, trong đó số thu thuế GTGT từ 0,5% thuế suất tăng thêm được chuyển giao cho địa phương (ngoài số phân cấp nguồn thu từ thuế GTGT chung).

 

Mức thuế suất thuế GTGT có sự khác biệt khá lớn giữa các quốc gia, đặc biệt cao ở các nước phát triển ở trong EU và thuộc Đông Âu. Cũng có quốc gia có mức thuế suất thuế GTGT thấp hơn 10%, ví dụ như ở Nhật Bản là 5%, ở Singapore và Thái Lan là 7%. Đối với Nhật Bản, Hạ viện đã thông qua kế hoạch nâng mức thuế suất lên 8 - 10%.

Xu hướng chung của các nước hiện nay là tăng cường vai trò của thuế GTGT, đồng thời từng bước giảm dần thuế suất thuế thu nhập để tăng tính hấp dẫn của môi trường đầu tư. Trong 3 năm gần đây (2009-2011) đã có 13 trong tổng số 27 quốc gia trong EU đã điều chỉnh tăng mức thuế suất phổ thông thuế giá trị gia tăng của mình.

Theo Nghị quyết của Hội đồng Châu Âu 006/112/EC ngày 28/11/2006 về hệ thống thuế GTGT chung thì trong giai đoạn 1/1/2006-31/12/2010, các nước thành viên EU phải đảm bảo mức thuế suất thuế GTGT tối thiểu là 15% (kéo dài đến 31/12/2015)

Trong khu vực Châu Á, chính sách thuế GTGT cũng đang được nhiều nước xem xét sửa đổi. Tháng 7/2012, Hạ viện Nhật Bản đã thông qua lộ trình điều chỉnh tăng thuế suất thuế GTGT từ 5% hiện hành lên 8% vào tháng 4/2014 và sau đó lên 10% vào tháng 10/2015. Thái Lan đang xem xét kế hoạch điều chỉnh tăng mức thuế suất thuế GTGT từ 7% lên 10%.

Đối tượng không chịu thuế GTGT

Hầu hết pháp luật thuế GTGT của các nước đều có quy định về một số nhóm hàng hóa và dịch vụ không chịu thuế GTGT. Nhìn chung, các hàng hóa và dịch vụ không chịu thuế GTGT chủ yếu liên quan đến nhóm các hàng hóa mà nhà nước khuyến khích tiêu dùng hoặc nhà nước cần có chính sách hỗ trợ (y tế cơ bản, giáo dục hay sản xuất nông nghiệp...) và những loại dịch vụ mà việc đánh thuế GTGT trên thực tế không thực hiện được (ví dụ như một số loại hình dịch vụ tài chính, ngân hàng,...).

Tuy nhiên, phạm vi các nhóm hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT cũng có sự khác biệt giữa các nước và phụ thuộc vào quan điểm trong thiết kế chính sách của từng nước. Nhìn chung số lượng nhóm hàng hoá dịch vụ không chịu thuế đều ít hơn nhiều so với Việt Nam.

Nhóm hàng hóa không chịu thuế GTGT của một số quốc gia

Tại Hàn Quốc, nhóm hàng hóa không chịu thuế gồm 16 nhóm: các loại thực phẩm chưa qua chế biến; nước sạch; dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe; sách, báo; dịch vụ tài chính, ngân hàng; hoạt động cho thuê nhà và đất gắn với nhà; đất...

Tại Thái Lan, danh mục hàng hóa và dịch vụ không chịu thuế GTGT gồm: mua bán hoặc nhập khẩu hàng hóa nông sản chưa qua chế biến; phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc trừ sâu; báo, tạp chí và sách giáo khoa; dịch vụ cơ bản (dịch vụ y tế và giáo dục);

Tại Trung Quốc, danh mục nhóm hàng hóa không chịu thuế GTGT bao gồm: sản phẩm nông nghiệp do nông dân tự sản xuất; dụng cụ và thuốc tránh thai; sách cổ; máy móc, dụng cụ nhập khẩu phục vụ trực tiếp cho hoạt động khoa học và công nghệ; nhập khẩu máy móc, thiết bị từ các tổ chức, chính phủ nước ngoài thông qua hình thức viện trợ; hàng hóa do các tổ chức người tàn tật cho mục đích sử dụng của người tàn tật.

 

Nhiều nước quy định dịch vụ tài chính, ngân hàng tuy không thuộc diện chịu thuế GTGT nhưng lại thu loại thuế khác, ví dụ như thuế kinh doanh (business tax) với mức thuế suất thấp hơn mức thuế suất thuế GTGT (không phát sinh việc khấu trừ thuế GTGT đầu vào).

Ví dụ, Trung quốc áp dụng thuế suất 3% đối với dịch vụ tài chính và ngân hàng; Đài Loan áp dụng mức thuế suất 2% hoặc 5% đối với hoạt động cung ứng dịch vụ do các tổ chức tài chính trong nước thực hiện (đối với tổ chức tài chính không thường trú là 3% hoặc 5%); Thái Lan áp dụng thuế kinh doanh ở mức 3% đối với dịch vụ tài chính, ngân hàng, chứng khoán.

Chính sách thuế đối với đối tượng kinh doanh có doanh thu dưới mức ngưỡng kê khai thuế GTGT

Chính sách thuế đối với đối tượng kinh doanh có doanh thu dưới mức ngưỡng kê khai thuế GTGT của các nước cũng có sự khác biệt. Một số quốc gia không quy định thêm bất kỳ khoản thu nào để thay thế cho thuế GTGT (ví dụ như các nước trong EU, Thái Lan...). Đặc biệt, Thái Lan còn có quy định cụ thể hơn là xếp các đối tượng kinh doanh có doanh thu dưới ngưỡng vào nhóm đối tượng không chịu thuế GTGT như một số loại hàng hóa và dịch vụ khác.

Tuy nhiên, cũng có quốc gia quy định những đối tượng nộp thuế có doanh thu dưới ngưỡng kê khai phải chịu thuế tính trên doanh thu nhưng với mức thuế suất thấp hơn (ví dụ Đài Loan, In-đô-nê-xi-a hay Phi-líp-pin) và không được khấu trừ thuế đầu vào. Mức thuế suất áp dụng chủ yếu từ 1-4% và có nước phân theo ngành, nghề kinh doanh.

Anh cũng áp dụng quy định thu thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu tương tự (flat rate scheme) cho người nộp thuế có quy mô nhỏ. Theo đó, người nộp thuế GTGT có doanh thu dưới 150 nghìn bảng mỗi năm có thể lựa chọn nộp thuế theo phương pháp tỷ lệ % tính trên doanh thu và không được khấu trừ thuế đầu vào, các mức tỷ lệ áp dụng tùy theo ngành nghề kinh doanh (trong khoảng từ 4% (kinh doanh thực phẩm, đồ ăn, quần áo trẻ em..) đến 14,5% (xử lý dữ liệu, tư vấn công nghệ thông tin, kiến trúc, khảo sát điều tra...)

Ca-na-da cũng áp dụng phương pháp tương tự, theo đó những đối tượng nộp thuế có doanh thu dưới ngưỡng kê khai thuế GTGT (dưới 200 nghìn CAD có thể lựa chọn để nộp thuế theo phương pháp tính trên doanh thu theo mức thuế suất 3% hoặc 5%).

Thuế xăng dầu tăng cao, người dân chịu thiệt	Ngân hàng lâu đời nhất Zurich bị dính gian lận thuế	Thuế TNDN được chấp thuận giảm
Viettel bị tố "hành" khách hàng	Những "xế hộp" đẹp như mơ có giá dưới 400 triệu đồng	Tỷ phú Phạm Nhật Vượng kiếm tiền giỏi hơn bầu Đức