Cũng như bao chàng trai Ê Đê khác, sau khi lập gia đình, Y On được bố mẹ chia cho một mẫu rẫy. Quanh quẩn với cây sắn cây ngô, cuộc sống của gia đình Y On chẳng những không khá lên mà ngày càng khốn khó khi những đứa con lần lượt ra đời.
Thương vợ khó nhọc, năm 1994, Y On quyết định thôi “chân” y tế xã về nhà cày cuốc. Nhận được mấy triệu đồng nhờ nghỉ hưu sớm, anh bàn với vợ đầu tư trồng cà phê. Với quyết tâm thay đổi phận cơ hàn, không trông chờ ỷ lại vào nhà nước, Y On Niê động viên được vợ “đi sớm về hôm”.
Ông kể: “Chỉ vì chuyện đi làm sớm mà vợ chồng tôi nhiều lần to tiếng. Đồng bào trong buôn vẫn cứ giữ cái thói quen xưa nay, đi làm muộn nhưng về rất sớm, thành ra vợ tôi bất bình”.
Ông Y On Niê bảo: “Ngày ấy, vất vả của chúng tôi khó mà kể hết. Bất kể nắng mưa, trời chưa bảnh mắt vợ chồng đã dắt díu nhau, lưng địu con, tay vác cuốc lên rẫy, quần quật đến tối mờ bàn tay mới lủi thủi về nhà”.
Hồi mới trồng cà phê, Y On Niê mù tịt về kỹ thuật. Vậy nên, cùng với việc cày cuốc trên rẫy, hàng đêm, Y On “cày” với đống sách, báo, tài liệu về kỹ thuật nông nghiệp, tìm những người thạo cách trồng cà phê để học hỏi kinh nghiệm. Cùng với đó, Y On Niê tích cực tham gia các lớp tập huấn do Hội ND tổ chức. Đất chẳng phụ công người, sau nhiều năm cơ cực, nhà Y On Niê đã có cái ăn của để.
Tiền tích lũy được Y On Niê mua thêm đất đai mở rộng sản xuất. Cứ như thế, đến năm 2005, trong tay ông đã có hơn 20ha cao su, 8ha cà phê kinh doanh cùng một trang trại nuôi hàng chục con heo. Hàng năm thu nhập của gia đình ông lên đến gần 3 tỷ đồng. Tính ra, mỗi tháng một người trong gia đình ông có thu nhập gần 30 triệu đồng.
Ông còn tạo công ăn việc làm ổn định cho hơn 10 hộ đồng bào dân tộc thiểu số trong buôn. Nhiều hộ nghèo được ông hỗ trợ hàng chục triệu đồng để xây dựng nhà cửa; giúp nhiều gia đình hội viên nông dân thoát nghèo. Tất cả các hoạt động xây dựng thôn buôn giàu mạnh, ông luôn là người đi đầu với những đóng góp không nhỏ.
Từ những thành tích ấy 5 năm gần đây, năm nào gia đình ông cũng đạt danh hiệu sản xuất kinh doanh giỏi. Gia đình ông cũng đã được nhận được bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Giờ đây, nhà Y On Niê đã xây nhà khang trang, tiện nghi đủ đầy, con cái được học hành đến nơi đến chốn. Ông đã sắm xe hơi có giá bạc tỷ để đi… thăm rẫy.
Hỏi về bí quyết làm giàu, ông chia sẻ: “Trước tiên phải siêng năng, biết tiết kiệm từ những cái nhỏ nhất, mạnh dạn làm ăn, chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp. Song, nếu không có kiến thức, không nắm vững khoa học kỹ thuật thì không thể sản xuất hiệu quả”.
