Mô hình đấu giá trực tuyến bắt đầu xuất hiện và nổi lên mạnh mẽ tại Việt Nam từ năm 2010. Tại đó người dùng không chỉ mua bán tiện lợi thông qua một chiếc máy tính hoặc điện thoại mà còn có thể sở hữu được các món hàng yêu thích với mức giá thấp hơn giá trị thật.
Tuy nhiên mỗi loại hình thương mại điện tử đều có các "chiêu" lừa đi kèm và đấu giá trực tuyến cũng không là ngoại lệ. Không đơn thuần chỉ là tráo đồ giả khi giao hàng hay lừa tiền nhưng không giao đồ cho người thắng khi tham gia đấu giá như những năm trước, giờ đây những kẻ lừa đảo đã có những phương pháp tinh vi hơn nhiều.
Đủ chiêu "giăng bẫy"
Dạo một vòng qua những website có dịch vụ đấu giá trực tuyến như lamchame, 5giay, chodientu ... có thể thấy các chủ đề liên quan đến hình thức mua bán kiểu này rất thu hút người xem và tham gia.
Tại đây, một người dùng đơn thuần có thể dễ dàng mở một "phiên" đấu giá mà không hề phải qua bất kỳ bước kiểm định nào của của quản trị trang web. Cũng chính vì kẽ hở này nên những kẻ lừa đảo đã có cơ hội trục lợi từ người mua.
Trên diễn đàn 5giay, thành viên TonyAnh đã phản ánh về một vụ lừa đảo dưới dạng đấu giá mà mình gặp phải gần đây. TonyAnh cho biết lần đó có tham gia vào một chủ đề đấu giá iPhone 4 của một thành viên khác có mức uy tín khá cao trên diễn đàn.
Tại đó, chiếc iPhone 4 16GB được quảng cáo còn mới tới 95% và được rao bán với mức khởi điểm chỉ 2 triệu đồng. Vì đây cũng là chiếc điện thoại mà TonyAnh muốn sở hữu nên đã tham gia đấu giá và giành chiến thắng với giá đặt mua là 5 triệu đồng - mức giá được xem là khá hời so với chiếc điện thoại dạng này.
Việc giao hàng và giao tiền cũng diễn ra hết sức thuận lợi giữa người mua và người bán. Tuy nhiên, sau một thời gian dùng chiếc iPhone 4 trên, TonyAnh thấy có nhiều lỗi phát sinh, mang ra cửa hàng điện thoại hỏi mới biết đây là iPhone "dựng" với phần cứng bên trong đã được "chọc ngoáy" rất nhiều.
TonyAnh "cay đắng" cho biết chính bởi thành viên rao bán chiếc iPhone 4 kia cũng thuộc hàng có tiếng trên diễn đàn vì vậy khi lấy hàng đã không kiểm tra rõ. Sau khi biết mình bị lừa, TonyAnh có tìm lên diễn đàn tìm chủ nhân của chiếc điện thoại "lởm" để đối chất nhưng mãi không thấy tăm hơi, ngay cả số điện thoại liên lạc cũng luôn tắt máy.
Trao đổi với quản trị mục Đấu giá trên 5giay được biết các hình thức lừa đảo dạng này xảy ra khá thường xuyên trên các diễn đàn thương mại điện tử. Những kẻ đi lừa thường tạo một nickname thành viên chính, sau đó tạo các nickname phụ để tăng mức uy tín cho nickname chính kia. Hoặc tiến hành mua nickname của một thành viên có uy tín nhưng vì lý do cá nhân không tham gia diễn đàn nữa. Từ đó tiến hành giăng bẫy người mua khác.
Đồng thời phía 5giay cũng tư vấn khách hàng cần thận trọng, kiểm tra kỹ hàng hóa từ các giao dịch trực tuyến nhằm tránh tình trạng tiền mất tật oan. Mặc dù ngay cả trên các diễn đàn có uy tín nhưng cũng có không ít những kẻ sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn nhằm "móc túi" người mua.
Cho đến các phương thức tinh vi
Gần đây trên các diễn đàn mua bán trực tuyến liên tục xuất hiện nhiều chủ đề vạch mặt dịch vụ đấu giá trực tuyến có tên 1bid. Theo nhiều phản ánh đây là dịch vụ "ăn cướp" trắng trợn tiền của người mua với thủ đoạn khá tinh vi.
Tại 1bid, mỗi lần người dùng đặt mua một sản phẩm sẽ phải tiêu tốn một đơn vị tiền ảo là XU, số tiền ảo này được quy đổi từ tiền thật thông qua tài khoản ngân hàng hoặc thẻ điện thoại. Tuy nhiên một nickname có tên HuyMinh đã "vạch mặt" thủ đoạn "móc tiền" của 1bid, theo đó dịch vụ này luôn cài người của mình dưới dạng "chân gỗ" nhằm chiến thắng trong các phiên đấu giá sản phẩm có giá trị cao.
HuyMinh cho biết có theo dõi một cuộc đấu giá đầu chơi game PlayStation 3 trị giá 8 triệu đồng trên 1bid. Mức giá ban đầu chỉ được để ở mốc 500.000 đồng vì vậy cuộc đấu giá thu hút khá đông người tham gia, kèm theo lượng XU được người mua bỏ ra cũng khá lớn. Tuy nhiên trong 10 phút cuối của cuộc đấu giá đã có 2 nickname lạ tham gia với các lần đặt giá qua lại liên tục với XU mất đi rất lớn. Và cuối cùng 1 trong 2 nickname này đã giành chiến thắng.
Cảm thấy có điều "mờ ám", HuyMinh đã lục lọi các thông tin về nickname chiến thắng trên tại 1bid. Trái hẳn với hầu hết người tham gia các dịch vụ đấu giá trực tuyến, nickname "nghi vấn" kia không hề khai báo rõ ràng các thông tin cá nhân của mình.
Bên cạnh đó, đây còn là cái tên quen thuộc, chiến thắng nhiều phiên đấu giá có mức mua từ hàng triệu đến chục triệu đồng, thậm chí nhiều món hàng còn được mua với giá lớn hơn giá trị thực.
Về hình thức lừa đảo dạng này, đại diện Chodientu cho biết, hiện nay có rất nhiều trang đấu giá "chui" như vậy. Chúng thường tung ra những sản phẩm có mức giá hấp dẫn, thấp hơn từ 30%-50% so với ngoài thị trường, qua đó "móc túi" khách hàng qua hình thức nạp tiền để tham gia đấu giá. Những trang dịch vụ kiểu này thường biến mất hoặc đóng cửa ngay khi gặp nhiều phản ứng bất lợi từ khách hàng.
Đại diện Chodientu cũng đưa ra lời khuyên, mặc dù khách hàng tìm đến dịch vụ đấu giá trực tuyến nhằm tìm mua sản phẩm với giá rẻ nhưng cần đặt nghi vấn nếu giá để ở mức quá thấp. Bên cạnh đó, khách hàng cũng nên chọn lựa các dịch vụ đấu giá trực tuyến có uy tín để tham gia nhằm đảm bảo quyền lợi cho mình.
