Nằm sát đường vành đai 3 (thuộc địa bàn phường Yên Sở, quận Hoàng Mai), chợ cá Làng Sở Thượng (chợ Yên Sở) có diện tích gần 10.000m2, được xem là chợ cá đầu mối “đệ nhất Hà thành”. Chợ hoạt động sôi nổi, tấp nập nhất từ 4 - 6h sáng. Chợ có gần 100 hộ tham gia kinh doanh, mỗi ngày chợ tiêu thụ hơn 100 tấn cá, phân phối khắp nội thành Hà Nội và một số vùng lân cận.
5h30 sáng, mục sở thị chợ cá Yên Sở, theo quan sát của PV, hầu hết các hàng đều có cá quả, tuy nhiên ở quầy hàng nào cá quả cũng trong tình trạng lờ đờ. Theo tiết lộ của một tiểu thương tại chợ này thì cá quả lờ đờ là cá Trung Quốc. Trước đây chợ nhập nhiều loại như cá cao cấp như cá tầm nhưng nay chuyển sang nhập cả cá quả, ếch, chạch, cá trê… từ Trung Quốc.
Loại cá quả Trung Quốc thường được phân làm hai loại, loại lớn bán với giá 80.000 - 85.000 đồng/kg, loại nhỏ 65.000 - 70.000 đồng/kg. Về đến chợ dân sinh, cá được bán với giá 120.000 đồng/kg.
Thắc mắc về việc cá trong bồn lờ đờ, người bán giải thích “do nước cạn nên thế”.
Thời gian vừa qua khi lực lượng chức năng liên tiếp phát hiện các vụ vận chuyển cá quả nhập lậu cá quả với số lượng lớn. Đặc biệt các lô hàng khi phát hiện đều trong tình trạng tiêm thuốc mê để ngủ đông trước khi nhập về Việt Nam đã khiến người tiêu dùng vô cùng hoang mang, lo lắng.
Khi tiếp xúc với vài ba chủ kinh doanh cá quả tại chợ Yên Sở, họ đều phủ nhận cá bán tại quầy của mình là cá quả Trung Quốc. Tuy nhiên, trong vai người mua có nhu cầu mua cá quả ta về ăn, duy nhất chủ một ki ốt kinh doanh cá quả thuộc hàng lớn nhất chợ Yên Sở thẳng thắn trả lời: “Ở đây không có một con cá nào là cá quả ta, toàn cá quả Trung Quốc hết. Đó là chị nói thật”.
Cũng theo chủ ki ốt này, cá quả ta thời điểm này hầu như không có. Thi thoảng người ta đánh ao mới bắt được mấy con nên giá cá quả ta khá đắt, từ 150.000 - 200.000 đồng/kg. Thỉnh thoảng nhập được vài con nên có hàng về là có người mua hết ngay. Nếu muốn mua thì khách phải đặt tiền trước.
Tại ki ốt này, cá quả Trung Quốc được chia làm nhiều loại, đựng vào các bồn chứa khác nhau dựa trên kích thước, trọng lượng, màu sắc của cá.
Theo quan sát của PV, dân kinh doanh cá nhỏ lẻ đến lấy hàng thường chọn những loại cá nhỏ khoảng 4 - 5 lạng để về bán tại các chợ lẻ, chợ dân sinh vì cá có trọng lượng nhỏ dễ đánh lừa người mua là cá ta hơn. Còn những loại cá lớn, có trọng lượng từ 6 - 7 lạng thường được cung cấp cho các nhà hàng.
Gặng hỏi về cách phân biệt cá quả ta và cá quả Trung Quốc, chị chủ ki ốt cho biết: “Không phân biệt nổi đâu vì nhìn giống lắm”.
Rất khó để phân biệt cá quả Trung Quốc và cá quả ta, trong khi cá quả Trung Quốc lại có giá rẻ chỉ bằng một nửa, thậm chí 1/3 so với cá quả ta nên được nhiều người chọn mua. Mới chỉ tầm 7h sáng nhưng nhiều ki ốt cá quả tại chợ Yên Sở đều trong tình trạng hết hàng.
Tại chợ đầu mối Hoàng Mai, có 5 - 6 quầy hàng bán cá quả nhưng ai cũng một mực khẳng định cá mình là cá quả ta, không bán cá quả Trung Quốc. Giá cá quả ở đây từ 85.000 - 120.000 đồng/kg.Theo nguời bán, kinh nghiệm phân biệt cá quả ta và Trung Quốc đó là cá quả ta mõm dài hơn, trọng lượng nhỏ hơn, cá có mình đen hơn.
Đặc biệt có hàng cá quả trọng lượng từ 1kg đến 1,5kg nhưng có giá chỉ 65.000 đồng.
Anh Hòa (Hoàng Văn Thụ, Hoàng Mai), một người bán cá lâu năm cho biết: thời điểm này mua được cá quả ta rất khó, phải vài tháng nữa mới là mùa của cá này. Hơn nữa, cá quả ta giá phải từ 150 - 200.000 đồng/kg chứ không bao giờ có giá mấy chục ngàn. Chỉ có những người buôn cá mới nhận biết được còn người tiêu dùng thì rất khó để biết, trừ khi người tiêu dùng phải mua về ăn thử hoặc tìm các mối quen hay mua.
Tuy nhiên, anh này cũng cho biết có một số đặc điểm để phân biệt như cá quả Trung Quốc có màu da đen sậm, nhẵn bóng như da rắn. Mồm cá nhọn, bụng cá to tròn, ngắn, đặc biệt nhiều mỡ và ruột. Còn cá bông lau trên thân cá to trong khi cá quả ta bông lau nhỏ hơn. Thân cá quả ta tròn, dài, chắc chắn. Khi mổ cá ra thịt chắc, không có mỡ, ruột cá bé tẹo như cái tăm.
