Kịch bản tệ nhất Ukraine có thể đối mặt sau khi tấn công Kursk

Chiến dịch Kursk của Ukraine tạo thời cơ cho Nga ở Donbass

Cuộc tấn công bất ngờ của Kiev vào khu vực Kursk tháng trước đã làm rung chuyển xung đột ở Ukraine và châm ngòi cho một giai đoạn bất ổn mới. Đây là lần đầu tiên giao tranh diễn ra trên lãnh thổ Nga, trong khi ở mặt trận phía Đông, các lực lượng của Moscow tiến công ngày càng nhanh chóng.

Kể từ khi cuộc đột kích nổ ra vào tháng trước, Nga đã đáp trả bằng cách tăng cường không kích, phóng hàng loạt tên lửa và UAV vào các thành phố của Ukraine. Về phía Kiev, nước này tiến hành các cuộc tấn công trên không, đặc biệt nhắm vào các cơ sở hạ tầng năng lượng và cơ sở quân sự bên trong nước Nga.

Cuộc tấn công của Ukraine vào Kursk đã giúp nước này chiếm được hàng trăm km vuông lãnh thổ và hàng chục ngôi làng nhỏ, đồng thời bắt giữ hàng trăm tù nhân chiến tranh của Moscow. Cuộc đột kích này ban đầu khiến Nga mất cảnh giác nhưng các lực lượng của Ukraine hầu như đạt rất ít tiến triển kể từ 2 tuần đầu tiên và Nga đã dần ổn định phòng tuyến tại đây dù quân đội của họ vẫn ở thế phòng thủ.

Trên thực tế, việc Ukraine đột kích vào Kursk cũng mở ra một cơ hội cho Nga, cho phép họ tiến công với tốc độ nhanh bất thường trên mặt trận miền Đông. Một số nhà phân tích tin rằng điều này một phần là do Kiev đã chuyển một số nguồn lực dự trữ và đạn dược của mình tại đây sang chiến dịch tấn công Kursk.

Trong khi đó, quân đội Nga đã di chuyển ổn định về phía thành phố Pokrovsk - một trung tâm hậu cần trọng yếu và vượt qua các tuyến phòng thủ của Ukraine. Cuộc tiến công của Moscow cũng đe dọa làm gián đoạn tuyến tiếp tế của Kiev cho khu vực Donbass và làm tăng cơ hội đạt được đột phá lớn dọc tiền tuyến tại đây.

Các quan chức Ukraine cho biết họ hy vọng cuộc tấn công vào Kursk sẽ kéo các lực lượng của Nga khỏi mặt trận Pokrovsk, hiện đang đứng trước sức ép vô cùng dữ dội. Tuy nhiên, ít nhất là cho đến nay, Moscow vẫn chưa sập bẫy. Thay vào đó, họ chọn dồn một số nguồn lực sẵn sàng chiến đấu nhất tiếp tục tiến quân vào Pokrovsk thay vì tập trung đẩy lùi quân đội Ukraine khỏi lãnh thổ của mình ở Kursk.

Tổng thống Vladimir Putin hôm 5/9 đã xác nhận Điện Kremlin chọn ưu tiên tiến công vào Pokrovsk.

"Mục tiêu của đối phương là khiến chúng ta trở nên lo lắng, hành động vội vàng, tái triển khai lực lượng từ khu vực này sang khu vực khác cũng như ngăn chặn cuộc tấn công của chúng ta ở các khu vực quan trọng, trên hết là ở Donbass - ưu tiên hàng đầu của chúng ta", Tổng thống Putin nhận định tại một diễn đàn kinh tế.

Nhà lãnh đạo Nga cho rằng: "Đối phương đã thành công chưa? Không, họ đã thất bại. Bằng cách tái triển khai các đơn vị khá lớn và được huấn luyện bài bản đến các quận biên giới với chúng ta, đối phương đã tự làm suy yếu chính mình ở các khu vực quan trọng, trong khi các lực lượng của chúng ta tăng cường hoạt động tấn công".

Kịch bản tệ nhất Ukraine có thể phải đối mặt

Hầu hết các nhà phân tích quân sự độc lập đều tin rằng hiện còn quá sớm để xác định liệu canh bạc của Ukraine ở Kursk có thành công hay không.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuần này tuyên bố Nga đã điều động khoảng 60.000 binh lính tới Kursk để đối phó với cuộc tấn công và các nhà nghiên cứu nguồn mở xác nhận các đơn vị của Moscow đã di chuyển từ các mặt trận khác.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Washington cho biết, Bộ Chỉ huy Nga có thể tái triển khai một số "lực lượng hạn chế" có khả năng được sử dụng cho các hoạt động tấn công trong tương lai theo hướng Pokrovsk.

"Tuy nhiên, các rủi ro không nên bị đánh giá thấp", Michael Kofman, học giả nghiên cứu cấp cao tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế và Rob Lee, chuyên gia quân sự tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại đã viết trong một bài báo gần đây cho Foreign Affairs. Hai nhà nghiên cứu cho rằng: "Kịch bản tốt nhất là Ukraine sẽ hạn chế thành quả của Nga ở Donbass và tiếp tục chiếm giữ các vùng lãnh thổ ở Kursk bằng một lực lượng bền vững”.

Tuy nhiên, cũng theo 2 nhà quan sát này: "Kịch bản tệ nhất, trong vài tháng tới là Ukraine sẽ mất đi số lượng đáng kể các vùng lãnh thổ ở phía Đông và không giữ được lãnh thổ ở Kursk mà vốn nước này định dùng để làm quân bài mặc cả".

Phillips O'Brien, Giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học St. Andrews thì cho rằng, thành công chiến dịch Kursk của Ukraine đang bị đánh giá thấp, đồng thời nhận định, đây là một "thành tựu chiến lược quan trọng".

"Đầu tiên, Ukraine đang chiếm được một vùng lãnh thổ rộng lớn, có thể cung cấp hậu cần và có thể phòng thủ ngay bên trong nước Nga. Đó là một khu vực mà Nga sẽ phải vất vả giành lại nếu không có lực lượng đủ lớn", chuyên gia Phillips O'Brien nói. Theo ông, các vùng lãnh thổ Kiev chiếm được ở Nga cũng tạo nên một vùng đệm cho khu vực Sumy của Ukraine, đồng thời buộc Moscow phải kéo căng quân đội hiện nay để bảo vệ phần còn lại của biên giới.

Tổng thống Zelensky cho biết chiến dịch tấn công vào Kursk là một phần nỗ lực lớn hơn để đưa xung đột vào trong nước Nga và buộc Điện Kremlin phải đàm phán theo các điều khoản công bằng. Ukraine cũng tăng cường chiến dịch không kích của mình nhằm vào các cơ sở quân sự và cơ sở hạ tầng năng lượng nằm sâu trong nước Nga bằng cách sử dụng đội UAV nội địa với số lượng ngày càng tăng. Cuối tuần trước, Ukraine đã tiến hành một trong những cuộc tấn công UAV lớn nhất, nhằm vào các nhà máy điện và nhà máy lọc dầu ngay bên ngoài Moscow.

Tổng thống Zelensky đã phát biểu tại một cuộc họp báo ở Kiev rằng ông có ý định trình bày một kế hoạch với Tổng thống Joe Biden về cách buộc Nga phải chấm dứt xung đột khi ông thăm Mỹ vào cuối tháng này. Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết chiến dịch Kursk là một phần của kế hoạch trên nhưng ông cũng sẽ phác thảo những biện pháp ngoại giao và kinh tế để gây sức ép với Nga mặc dù ông không tiết lộ chi tiết.

"Mục đích chính của kế hoạch này là buộc Nga phải chấm dứt xung đột. Tôi rất muốn điều đó và sự công bằng cho Ukraine", ông Zelensky nói.

Tuần trước, Tổng thống Zelensky đã thực hiện đợt cải tổ nội các lớn nhất kể từ khi xung đột nổ ra với sự rời đi của một số bộ trưởng cấp cao, trong đó có Ngoại trưởng Dmytro Kuleba - một trong những gương mặt được biết tới nhiều nhất trong chính phủ Ukraine. Ông Zelensky giải thích, đây là động thái cần thiết để truyền "nguồn năng lượng mới" cho chính phủ Ukraine.

Một số người ủng hộ Ukraine ở phương Tây đã mô tả cuộc đột kích vào Kursk là một chiến thắng lớn sẽ thay đổi đáng kể tiến trình và kết quả của cuộc xung đột. Tuy nhiên, trên thực tế, cuộc tấn công đã thất bại trong các mục tiêu của chính nó và thực sự có thể gây hại nghiêm trọng cho vị thế của Ukraine trên chiến trường.

Cuộc tấn công của Ukraine không chiếm được bất kỳ trung tâm dân giao thông quan trọng nào của Nga. Nó có lẽ có ý nghĩa nhất định trong việc nâng cao tinh thần của người dân Ukraine nói chung nhưng theo các báo cáo của phương Tây từ miền Đông Ukraine, nó không giúp tăng cường tinh thần chiến đấu của các lực lượng ở đây.

Có những bằng chứng cho thấy Nga, chứ không phải Ukraine, đang củng cố vị thế quân sự của mình cho các cuộc đàm phán cuối cùng và hoàn toàn không rõ liệu các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga của Ukraine có thể thay đổi đáng kể xu hướng này hay không.