Khung gầm pháo phòng không, pháo tự hành mới của Việt Nam có gì đặc biệt?

Thời điểm sau năm 1975, Quân đội nhân dân Việt Nam đã thu được một lượng chiến lợi phẩm khá đặc biệt, đó là các xe vận tải bánh xích M548 do Mỹ sản xuất. Đây chính là một biến thể dựa trên khung gầm xe bọc thép chở quân M113 nổi tiếng, tuy nhiên nó lại không được bọc thép như người họ hàng xa.

Quá trình phát triển M548 bắt đầu vào năm 1965 và hoàn thành một thời gian ngắn sau đó. Được thiết kế như một phương tiện vận tải đa dụng, M548 chuyên đảm nhiệm vai trò vận chuyển hàng hóa, đạn được cho các đơn vị chiến đấu ở tiền phương.

Ngoài Lục quân Mỹ, M548 còn được FMC Corp sản xuất để bán cho quân đội nhiều quốc gia khác trên thế giới như Argentina, Canada, Israel, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha... và một vài khách hàng nữa. Hiện tại M548 đã bị Quân đội Hoa Kỳ loại biên.

Xe vận tải bánh xích M548

M548 được điều khiển bởi kíp lái 4 người trong đó có 1 lái chính, xe sở hữu các thông số kỹ thuật bao gồm: trọng lượng chiến đấu 12,88 tấn; tải trọng hàng hóa lớn nhất 5,45 tấn; chiều dài 5,75 m; chiều rộng và chiều cao cùng là 2,86 m cho nên phương tiện này có vẻ bề ngoài trông rất vuông vắn.

Trái tim của M548 là động cơ Detroit Diesel 6V53 6 xi lanh với công suất máy 210 mã lực lắp ngay sau cabin, cho tốc độ tối đa 61 km/h trên đường tốt, tầm hoạt động 480 km, leo được dốc 60%, đi trên mặt phẳng nghiêng 30%, vượt vật cản thẳng đứng cao 0,56 m, vượt hào rộng 1,67 m. Vũ khí của nó là 1 súng máy 12,7 mm hoặc 7,62 mm gắn trên nóc cabin.

Chiếc xe vận tải này có áp lực lên mặt đất thấp, hoạt động rất tốt trên dải địa hình gồ ghề, đặc biệt hơn nó có khả năng bơi trực tiếp bằng xích khá tốt. M548 có thể vận chuyển dễ dàng bằng máy bay C-130 Hercules. Ngoài ra chiều cao của xe còn giảm được bằng cách tháo bỏ tấm vải bạt đồng thời gấp kính chắn gió xuống.

Dựa trên M548, đã có một số phương tiện chuyên dụng khác được tạo ra như xe cứu kéo, xe rải mìn, khung gầm cho các hệ thống radar hay tên lửa. Một biến thể hạng nặng của M548 với khung thân kéo dài sử dụng 6 hàng bánh chịu lực cũng đã được sản xuất. Các phiên bản chính của M548 bao gồm:

- M548A1: được ứng dụng một vài chi tiết nâng cấp trên M113A2 trong đó có hệ thống treo và điều hòa không khí, nó thay thế phiên bản ban đầu trong Lục quân Mỹ vào năm 1982.

- M548A2: phiên bản chế tạo theo yêu cầu của Thủy quân Lục chiến Mỹ, bổ sung thêm thiết bị để bơi được trên biển.

- M548A3: tích hợp động cơ 275 mã lực của M113A3, khả năng di chuyển được cải thiện đáng kể giúp nó theo kịp đội hình tiến quân của xe tăng, xe bọc thép. Một số xe M548 cũ đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn này.

- M1015: Xe phục vụ tác chiến điện tử, vài trăm chiếc loại này đã được xuất xưởng.

Pháo tự hành sử dụng pháo xe kéo M101 cỡ 105 mm gắn kết trên thùng xe vận tải bánh xích M548

So với phương án đưa pháo M101 lên xe tải bánh lốp như Ural-375D hay Ural-432007 thì khung gầm M548 có ưu điểm ở độ việt dã cao hơn, không yêu cầu thao tác phải hạ càng chống mà có thể lấy phần tử bắn và khai hỏa ngay. Ngoài ra khả năng bơi còn là điểm vượt trội khác mà M548 mang lại.

Sự thành công của đề tài đưa pháo phòng không, lựu pháo lên xe vận tải bánh xích M548 còn mở ra hướng đi áp dụng mô hình này trên một loại phương tiện khác do Liên Xô chế tạo đang được sử dụng khá phổ biến, đó chính là chiếc ATS-59G.