Súng REX-2; Nguồn: topcor.ru
Các sự kiện mới nhất ở Nagorno-Karabakh đã cho thấy một thực tế là trong thế kỷ 21, cuộc chiến động cơ đang nhường chỗ cho cuộc chiến các phương tiện có cánh và công nghệ - xe tăng và pháo phản lực bắn loạt của Armenia đã bất lực trước UAV của người Thổ và Azerbaijan.
Câu hỏi đặt ra là nước Nga đã sẵn sàng cho thực tế mới?
Tổ hợp Ataka-DBS; Nguồn: topcor.ru
Các phương tác chiến và và chế áp điện tử cố định và di động
“Krasukha” (“Красуха”, do viện nghiên cứu “Gradient” (ВНИИ “Градиент”) phát triển vào giữa những năm 1990) là một dòng các hệ thống tác chiến điện tử cố định dùng để che phủ các sở chỉ huy, nhóm quân, hệ thống phòng không, các cơ sở công nghiệp và chính trị-hành chính quan trọng.
Tổ hợp này phân tích loại tín hiệu và tác động trên radar của đối phương bằng bức xạ gây nhiễu nhằm chế áp vệ tinh do thám, radar mặt đất và hệ thống máy bay cảnh báo AWACS; bán kính hoạt động 150-300km; các tính năng kỹ-chiến thuật khác được bảo mật.
Các tổ hợp 1RL257 “Krasukha-4”, hệ thống 1L269 “Krasukha-2” khác nhau về thiết bị - (“Krasukha-2” là thiết bị analog, “Krasukha-4” - kỹ thuật số), đặc điểm và khung gầm được sử dụng.
Tổ hợp Krasukha-2 gồm ba xe, được đặt trên khung gầm bốn trục BAZ-6910-022; Krasukha-4 gồm hai xe - trên khung gầm bốn trục KamAZ. Chúng từng tham chiến ở Syria và mới đây, ở Karabakh.
Hệ thống Sapsan-Bekas (được phát triển bởi Avtomatika - một thành viên của Tập đoàn Rostec (“Ростех”)) là một hệ thống tác chiến điện tử di động đa chức năng, sử dụng cả phương tiện phát hiện thụ động và chủ động.
Ngoài các hệ thống radar, tổ hợp còn có các phương tiện quang điện tử, một máy quay video dải quang phổ nhìn thấy và ảnh nhiệt; phạm vi nhận dạng UAV bằng phương tiện quang học lên đến 4km; phạm vi chế áp các kênh điều khiển và dẫn đường - 4km, tùy thuộc vào cấu hình và chiến thuật sử dụng; có thể được sử dụng để quan sát 360 độ hoặc quét một khu vực nhất định.
Hệ thống đối phó UAV có thể vận chuyển mang tên “Bastion-Avtomatika” (“Бастион-Автоматика”) được Tập đoàn “Rubezh-Avtomatika” (“Рубеж-Автоматика”) thiết kế để giám sát vô tuyến liên tục, phát hiện tín hiệu từ máy bay không người lái và tạo tín hiệu đối phó.
Việc phân tích tín hiệu từ máy bay không người lái được thực hiện tự động, các phương tiện nhận dạng “bạn-thù” được tích hợp, cho phép bảo vệ mục tiêu mà không cần sự tham gia của người điều khiển. “Rubezh” (“Рубеж”) là một sản phẩm của tập đoàn này dành cho mục đích dân sự - đảm bảo an toàn cho các sự kiện xã hội và thể thao, các xí nghiệp công nghiệp và các cơ sở của ngành nhiên liệu và năng lượng, có tầm hoạt động tới 30km.
Tại triển lãm “Interpolitex-2020”, Ruselectronics (“Росэлектроника”) thuộc Rostec đã giới thiệu một mô-đun trinh sát âm thanh mới “Ataka-Shorokh” (“Атака-Шорох”), được thiết kế để bảo vệ các mục tiêu dân dụng và mục tiêu đặc biệt khỏi sự xâm nhập trái phép của các phương tiện bay không người lái hoạt động ở chế độ không sử dụng vô tuyến.
Tầm phát hiện của máy bay không người lái phụ thuộc vào mức tiếng ồn xung quanh, trong thành phố - 100-150m. Số lượng mô-đun yêu cầu và vị trí lắp đặt chúng tùy thuộc vào đặc điểm của đối tượng phải bảo vệ.
Gần đây, các cuộc thử nghiệm tổ hợp chống máy bay không người lái Ataka-DBS (“Атака-DBS”) hiện đại hóa sử dụng một loại ăng ten mới đã thành công - cự li phát hiện của tổ hợp tăng gần 2 lần và khả năng chế áp tăng 2,5 lần.
Cơ sở của tổ hợp này là mô-đun phát hiện và triệt tiêu tần số vô tuyến. Thiết bị có khả năng tự động phát hiện UAV trong vòng 0,1 giây, xác định đối tượng theo nguyên tắc “bạn-thù”, chặn các kênh liên lạc và điều hướng của nó.
Súng REX-1; Nguồn: topcor.ru
Ruselectronics (“Росэлектроника”) cũng đã tạo ra một phiên bản di động của tổ hợp chống máy bay không người lái Ataka-Trophy (“Атака-Трофи”) trên khung gầm xe địa hình UAZ, có thể xác định máy bay không người lái theo nguyên tắc “bạn - thù” và tự động ngăn chặn sự xâm nhập trái phép khu vực được bảo vệ, mà không cần sự tham gia của người điều khiển; thời gian triển khai của tổ hợp 5 phút; có thể hoạt động không cần chuẩn bị và lắp đặt thiết bị.
Đây là sản phẩm lưỡng dụng, phục vụ nhu cầu quân sự và cả dân sự (bảo vệ các cơ sở công nghiệp, cơ sở hạ tầng trọng yếu, nơi đông người qua lại).
Ruselectronics đã cho ra mắt tổ hợp chống UAV di động đa chức năng Rat (“Рать”) tại diễn đàn Army-2020, trên cơ sở một chiếc xe bọc thép đặc biệt và được trang bị đầy đủ các thiết bị phát hiện và chế áp drone để bảo vệ các mục tiêu quan trọng khỏi sự xâm nhập trái phép của UAV.
Rat bao gồm một trạm radar, một tổ hợp tự động nhận dạng và triệt tiêu các kênh viễn thông, một hệ thống triệt tiêu tần số siêu cao tần định hướng và một hệ thống laser định hướng công suất cao. Tất cả các thiết bị được kết nối với trí tuệ nhân tạo để thu thập, xử lý và hiển thị thông tin.
Súng REX-2; Nguồn: topcor.ru
Dữ liệu từ các phương tiện phát hiện và quan sát được gửi đến bảng điều khiển trung tâm, hệ thống xử lý các thông số mục tiêu và cung cấp cho người vận hành một số tùy chọn cho các hành động tiếp theo.
Tổ hợp phát hiện drone ở khoảng cách đến 3,5km, thực hiện chế áp mục tiêu các kênh điều khiển UAV trong bán kính tới 2,5km.
Trong trường hợp một số đối tượng xâm nhập trái phép, nó sẽ chặn các kênh liên lạc và định vị vệ tinh của chúng. Người vận hành tổ hợp cũng có thể phá hủy vật lý drone bằng cách sử dụng bức xạ laser định hướng.
Hiện các nhà phát triển của Ruselectronics đang phát triển một hệ thống mới có tên Aegis, sử dụng phần mềm đặc biệt, có thể phân biệt một UAV dạng máy bay và dạng trực thăng hay máy bay đỗ trên sân bay, giúp dự đoán quỹ đạo hạ cánh của nó sau khi liên kết giao tiếp của UAV với điểm điều khiển bị gián đoạn; máy bay không người lái bị mất kiểm soát có thể nhanh chóng được “bắt sống” để khai thác.
Ngoài ra, hệ thống sẽ có thể chống lại các UAV bằng cách sử dụng kênh liên lạc được mã hóa hoặc làm nhiễu tín hiệu của chúng.
Được biết, quân đội Nga sắp đưa vào trang bị 2S38 Derivaciya - một trong những sát thủ” UAV “siêu khủng” tích hợp trên khung gầm xe chiến đấu bộ binh BMP-3 và sử dụng các hệ thống phát hiện và theo dõi mục tiêu quang điện tử, bằng đạn pháo 57mm, có thể tiêu diệt bộ binh đối phương và cả các mục tiêu trên không, kể cả các máy bay không người lái.
Phương tiện tác chiến và chế áp điện tử mang vác
Trong hành quân, không thể cung cấp Rat cho mỗi tiểu đoàn, vì vậy, Tập đoàn Kalashnikov (“Калашников”) đã phát triển súng trường điện tử REX-1, với khả năng cơ động cao, có thể bảo vệ hiệu quả trước các UAV hạng nhẹ.
REX-1 được chế tạo trên cơ sở mô-đun và có thể được lắp ráp cho các nhiệm vụ cụ thể - ngăn chặn các kênh điều khiển và truyền thông tin của máy bay không người lái, loại bỏ hệ thống định vị, các kênh Wi-Fi và thông tin liên lạc di động.
REX-1 cũng có thể được sử dụng để bắt giữ những kẻ đột nhập - tia laser và đèn nhấp nháy sẽ làm mù và mất phương hướng của kẻ khủng bố tiềm năng, đồng thời các biện pháp đối phó điện tử sẽ ngăn hắn liên lạc với đồng bọn hoặc truyền tín hiệu tới một thiết bị nổ.
Khi phát hiện ra các vật khả nghi, có thể dùng nó để chặn liên lạc vô tuyến kích nổ và đợi các chiến sĩ công binh đến giải quyết.
Hiện REX-2 nhỏ gọn nhất trên thế giới mà vẫn giữ nguyên tất cả các đặc điểm của mẫu cơ bản - REX-1 - đang được sản xuất hàng loạt. Súng này được trang bị một bộ mô-đun có thể thay thế để gây nhiễu tín hiệu vô tuyến và vệ tinh điều khiển làm mất quyền kiểm soát UAV.
Hệ thống khác - ZALA ZONT - có thể ngăn chặn tín hiệu từ các hệ thống định vị vệ tinh (GPS, GLONASS, BeiDou, GALILEO) trong bán kính 2km, đảm bảo an toàn cho các nhóm mặt đất khỏi các cuộc tấn công của máy bay không người lái cảm tử và lấy tọa độ chính xác của nhóm.
Tập đoàn Avtomatika (“Автоматика”) có thiết bị “Pishchal-PRO” (“Пищаль-ПРО”), trông giống như một khẩu súng, không yêu cầu bất kỳ huấn luyện vận hành hoặc kiến thức kỹ thuật đặc biệt.
Sau khi phát hiện thấy mục tiêu, người điều khiển chỉ cần bóp cò, và tác động vô tuyến điện tử khiến UAV bị chế áp kênh liên lạc, điều khiển, điều hướng; drone nhẹ ở trạng thái bất động, UAV hạng nặng bị rơi.
Thiết bị gây nhiễu di động Kupol-PRO (“Купол-ПРО”) được sản xuất dưới dạng các cụm lắp ráp nhanh cho phép một người lắp ráp và tháo rời sản phẩm trong vòng 3 phút. Thiết bị tác động lên các hệ thống vô tuyến điện tử phụ của máy bay không người lái, làm cho chúng không hoạt động được.
Đại diện khác của dòng này - Luch-PRO (“Луч-ПРО”) - một hệ thống phát hiện và đối phó UAV di động - có thể được triển khai trong vòng 5 phút và được sử dụng ngay cả từ vị trí không chuẩn bị, tạo ra các nhiễu chế áp các kênh điều khiển và điều hướng trong một khu vực nhất định ở khoảng cách ít nhất 5km.
Có thể thấy, việc tiến hành trận đánh hiện đại đã chuyển sang một trình độ công nghệ mới, con người được thay thế bằng máy móc, công nghệ không người lái làm giảm thiệt hại về người, và kết quả là không phải người dũng cảm nhất mới chiến thắng, mà là người thông minh nhất, không phải bằng số lượng, mà bằng kỹ năng.
Người Nga đã làm được rất nhiều để hạn chế và vô hiệu hóa các UAV của kẻ thù tiềm năng.