Khắp nơi trên thế giới, chuột thường là nỗi sợ của đa số người thành phố.
Thậm chí ở Mỹ, người dân sẵn sàng gửi đơn kiện khi phát hiện chuột trong nhà. Tuy nhiên, không phải nơi đâu cũng hắt hủi loài vật này.
Tại một số vùng, chuột được coi là món ngon thượng hạng.
Điển hình là Ấn Độ.
Vào ngày 7/3 hàng năm, tại một ngôi làng hẻo lánh nằm trên các triền đồi vùng đông bắc quốc gia đông dân thứ 2 thế giới, bộ lạc Adi lại ăn mừng ngày Unying Aran, lễ hội lạ thường với điểm tâm là các món ăn chế biến từ chuột.
Đối với nhiều người, thịt chuột là món ngon khó cưỡng. Ảnh: Meyer-Rochow & Megu.
Không thịt chuột, không niềm vui
Một trong những món ăn ưa thích nhất của người Adi là món hầm bule bulak oying. Người ta nấu món ăn này món này từ dạ dày, ruột, gan, tinh hoàn, bào thai, đuôi và chân của chuột cùng ít muối, ớt, gừng.
Họ ăn mọi loại chuột, từ chuột nhà đến chuột hoang sống trong rừng. Phần thịt người Adi thích nhất chính là đuôi và chân bởi "có vị ngon đặc biệt".
Victor Benno Meyer-Rochow thuộc Đại học Oulu (Phần Lan), người thực hiện nghiên cứu về thịt chuột, thông tin người Adi đánh giá thịt chuột là "thứ thịt ngon nhất trên đời".
"Họ nói nếu không có thịt chuột, tiệc sẽ chẳng còn là tiệc và niềm vui sẽ biến mất. Để tôn vinh khách quý, khoản đãi người thân hay kỷ niệm một dịp đặc biệt, thực đơn nhất định phải có thịt chuột", ông kể.
Không chỉ là món ăn trên thực đơn, người Adi còn coi chuột là món quà quý. Khi cô dâu về nhà chồng, nhà trai sẽ làm hài lòng nhà gái bằng cách tặng những con chuột chết.
Ngoài ra, trong buổi sáng đầu tiên của ngày Unying Aran, người ta cũng tặng 2 con chuột chết làm quà cho trẻ em.
Không ai rõ người Adi thích ăn thịt chuột từ khi nào. Song, Meyer-Rochow tin đây là truyền thống lâu đời và không bắt nguồn từ tình trạng thiếu thốn lương thực.
Họ ăn chỉ vì thích vị thịt chuột. Nhiều loài động vật như trâu, hươu và dê vẫn lang thang trong khu rừng quanh làng.
"Họ quả quyết với tôi là không gì ngon hơn thịt chuột", ông nói.
Con người chọn thịt chuột không phải vì thiếu nguồn thức ăn mà đơn giản vì họ cảm thấy ngon. Ảnh: Prof S.R. Belmain, University of Greenwich.
Meyer-Rochow, vốn là người ăn chay, cuối cùng cũng nếm thử món thịt đặc biệt này. Theo ông, thịt chuột khá giống những loại thịt khác ông từng ăn, ngoại trừ mùi.
"Nó khiến tôi nhớ lại những buổi thực tập đầu tiên trong phòng thí nghiệm của các sinh viên ngành động vật học. Tại đó, họ mổ chuột để nghiên cứu giải phẫu động vật có xương sống", ông nói.
Trong khi đó, Stefan Gates, người dẫn chương trình của British TV, cho biết tại bang Bihar, người Dalit cũng có thói quen ăn món thịt này.
"Dalit là một trong những tộc người nghèo nhất Ấn Độ. Người địa phương gọi họ là những kẻ ăn chuột", Gates thông tin.
Theo ông, người Dalit thường nhận trông ruộng cho những chủ đất giàu có để đổi lấy quyền bắt chuột trên các cánh đồng. Thịt những con chuột nhỏ này rất mềm, ăn giống thịt gà non hoặc chim cút.
Để khỏi hao thịt, người ta nướng nguyên con cho cháy hết lớp lông bên ngoài. Hành động "tiết kiệm" này để lại mùi lông cháy rất khó chịu và lớp da bên ngoài nham nhở.
"Tuy nhiên, bên trong thì khỏi chê. Thịt ngon tuyệt", ông nói.
Chuột mía ở Cameroon có thể nặng hơn 6 kg/con. Ảnh: Grant Singleton.
Thịt chuột là đặc sản của nhiều nơi trên thế giới
Thực tế, không chỉ người Ấn Độ ăn thịt chuột. Gates cho hay nhiều nơi trên thế giới sử dụng loại thực phẩm này.
Điển hình, tại thành phố Yaounde (Cameroon), người ta làm trang trại nuôi chuột mía. Loài động vật này to gần như con chó con, khá dữ và thịt cũng rất ngon. Tất nhiên, giá thành không thấp.
"Đó là loại thịt ngon nhất tôi từng ăn trong đời", Gates chia sẻ.
Kể về món thịt chuột hầm cà chua ông đã thưởng thức, người dẫn chương trình của British TV miêu tả thịt chuột mía có vị hơi giống thịt lợn nhưng rất mềm.
"Giống như thịt lợn vai hầm nhừ, món hầm đó rất ngon, không bị khô và có một lớp mỡ béo tan chảy", ông nói.
Trong khi đó, người Trung Quốc ăn thịt chuột từ thời nhà Đường (năm 618-907). Thậm chí, họ còn ví chuột là "hươu nhà".
Theo một bài viết mang tính học thuật của Đại học Nebraska-Lincoln (Mỹ), đặc sản thời đó là chuột non mới đẻ nhồi mật ong.
Những cư dân sống ở vùng Polynesia ở Thái Bình Dương, bao gồm cả New Zealand bắt đầu đưa chuột lắt, hay còn gọi là kiore, lên bàn ăn cách đây khoảng 200 năm. Điển hình nhất là người Maori.
Thịt chuột nướng bán ở Thái Lan. Ảnh: Grant Singleton.
"Trước thời của người châu Âu, đảo Nam của New Zealand có rất nhiều chuột lắt", Jim Williams, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Otago (New Zealand), chia sẻ.
Ông cho biết thịt chuột khi ấy là thức ăn dự trữ của người dân bản xứ trong đầu mùa đông.
Theo bộ Bách khoa Toàn thư New Zealand, chuột lắt được coi là món ngon đãi khách. Không chỉ vậy, loài động vật này còn đóng vai trò như tiền mặt, dùng để trao đổi hoặc tặng.
Ngoài ra, một số quốc gia như Lào, Campuchia, Myanmar, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Ghana và Việt Nam cũng ưa chuộng loại thịt này, theo Grant Singleton thuộc Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế ở Philippines.
Ông từng thưởng thức thịt chuột ít nhất 6 lần ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam.
"Chuột đồng khá nhiều thịt và vị gần giống thịt thỏ", ông nói.
Nhiều người đánh giá thịt chuột là vua của các loại thịt. Ảnh: Prof S.R. Belmain, University of Greenwich.
Ngoài Việt Nam, Singleton cũng ăn thịt chuột ở vùng cao nguyên của Lào và vùng đồng bằng trũng ở Myanmar.
Đặc biệt, tại Lào, nông dân các tỉnh vùng cao phía bắc chia ra ít nhất 5 loại chuột dựa theo mùi vị thịt.
Tại châu Phi, một số cộng đồng có truyền thống ăn thịt chuột. Điển hình, ở Nigeria, chuột túi gambia là loại các nhóm sắc tộc ưa chuộng nhất.
"Họ coi thịt loại chuột này là một món ăn đặc biệt ngon, có thể nướng, phơi khô hoặc luộc. Tất nhiên, giá đắt hơn thịt bò và cá", Mojosola Oyarekua của Đại học Khoa học Kỹ thuật Ifaki-Ekiti (Nigeria) chia sẻ.
Vậy tại sao con người lại ăn thịt chuột? Lý do có phải là nhu cầu? Sau khi nếm thịt chuột tại các quốc gia khác nhau, Gates khẳng định người ta ăn vì thích chứ không phải do hoàn cảnh.
Thịt chuột có thể không xuất hiện trong thực đơn nhà hàng quen thuộc.
Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu hóa, không có gì bất ngờ khi thịt chuột sẽ trở thành đặc sản và xuất hiện nhiều hơn ở phương Tây trong tương lai.
Nếu có cơ hội, bạn hãy ăn thử. Bạn có thể sẽ cảm thấy yêu thích món ăn này.