Theo hãng tin TASS, khinh hạm tên lửa dẫn đường 22350 Đô đốc Gorshkov của Nga mới đây lần đầu tiên thử nghiệm thành công tên lửa vượt siêu âm 3M22 Zircon.
Tên lửa được thử nghiệm trên biển Barents và đã bắn trúng chính xác mục tiêu mặt đất nằm trong một khu huấn luyện quân sự ở Bắc Ural, với tầm bắn hơn 500 km.
Đây là tên lửa siêu thanh thứ ba của Nga và là tên lửa siêu thanh đầu tiên trên biển, sau tên lửa vượt siêu âm Kinzhal (Dao găm) trên không và tên lửa vượt siêu âm Avangard (Tiên phong) trên đất liền. Mặc dù mục tiêu thử nghiệm lần này là trên đất liền, nhưng giới chuyên gia tin rằng mục tiêu tấn công của tên lửa là nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ.
Động cơ xung áp siêu cháy (scramjet)
Tên lửa Zircon lần đầu được thử nghiệm vào năm 2016, theo kế hoạch ban đầu, tên lửa này được trang bị cho Hải quân Nga vào năm 2018, nhưng do yếu tố kỹ thuật và phát triển khó khăn, tiến độ dự án đã nhiều lần bị trì hoãn.
Vào tháng 2/2019, Tổng thống Nga Putin đã đề cập đến loại tên lửa này và nói rằng, tầm bắn tối đa của nó đạt tới 1.000 km, tốc độ bay tối đa đạt Mach 9. Kể từ đó, các quan chức Nga không công bố thông tin chi tiết hơn, thậm chí không có hình ảnh nào về tên lửa này.
Truyền thông Nga mô tả tên lửa Zircon là một phương tiện bay vượt siêu âm với động cơ scramjet, thích hợp để phóng từ các bệ phóng trên biển như tàu mặt nước và tàu ngầm hạt nhân.
Truyền thông Nga công bố hình ảnh tên lửa vượt siêu âm 3M22 Zircon. Nguồn: 81.cn.
Công nghệ cốt lõi của tên lửa Zircon là động cơ scramjet, động cơ này có liên quan chặt chẽ đến động cơ ramjet (động cơ phản lực dòng thẳng) được sử dụng rộng rãi trong quá khứ.
Trong động cơ ramjet, luồng khí siêu âm được giảm xuống tốc độ cận âm và được nén trước khi vào buồng đốt qua cổng nạp, sau đó kết hợp với nhiên liệu và được đốt cháy trong buồng đốt, sau đó đẩy ra để thúc đẩy tên lửa phi hành, tốc độ tên lửa có thể đạt đến Mach 5 - Mach 6.
Còn động cơ scramjet làm cho luồng không khí siêu âm được nén trong ống nạp với tốc độ siêu âm, sau đó trộn với nhiên liệu trong buồng đốt để đốt cháy và đẩy ra, thúc đẩy tên lửa phi hành. Động cơ này thường sử dụng nhiên liệu hydrocarbon hoặc nhiên liệu oxy lỏng.
Vì nó đốt cháy hoàn toàn luồng khí siêu âm, nên nó tạo ra lực đẩy mạnh hơn, có thể khiến tên lửa bay ở tốc độ Mach 6 đến Mach 25.
Khó khăn trong việc phát triển động cơ xung áp siêu cháy được cả thế giới công nhận, dự án tên lửa vượt siêu âm X-51 của Mỹ cũng sử dụng động cơ xung áp siêu cháy, nhưng do những khó khăn kỹ thuật, nên dự án đã bị hủy bỏ.
Nếu tên lửa Zircon áp dụng công nghệ then chốt này, điều đó có nghĩa rằng đây là tên lửa siêu thanh đầu tiên trên thế giới sử dụng động cơ xung áp siêu cháy.
Tên lửa Zircon sử dụng động cơ scramjet. Nguồn: 81.cn.
Sát thủ diệt tàu sân bay mới
Nga rất coi trọng việc phát triển vũ khí vượt siêu âm và hiện đã sở hữu ba loại tên lửa vượt siêu âm.
Trong số đó, tên lửa vượt siêu âm "Tiên phong" sử dụng tên lửa liên lục địa Salmat làm phương tiện đẩy, chủ yếu thực hiện nhiệm vụ tấn công chiến lược; tên lửa "Dao găm" được trang bị trên máy bay đánh chặn hạng nặng MiG-31M được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ tấn công chiến thuật.
Ngoài ra, tên lửa "Zircon" 3M22 còn được phóng trên nhiều loại tàu mặt nước và tàu ngầm khác nhau, và chủ yếu được sử dụng cho các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào các mục tiêu mặt đất và mục tiêu trên biển.
Giới chuyên gia tin rằng, tên lửa Zircon thực chất là tên lửa vượt siêu âm chống hạm, phương thức chiến đấu của nó tuân theo chiến thuật tấn công siêu âm tầm xa của Hải quân Liên Xô.
Trong Chiến tranh Lạnh, để đối phó với các nhóm tác chiến tàu sân bay "hung hăng" của Mỹ, Hải quân Liên Xô đã thành lập một tổ hợp trinh sát trên không và trên biển để làm tiền đề, lấy các bệ phóng trên mặt nước, dưới nước và trên không làm nền tảng, sử dụng tên lửa vượt siêu âm chống hạm làm "mũi nhọn" chính trong việc tấn công tàu sân bay.
Cận cảnh tên lửa Zircon khi bay. Nguồn: 81.cn.
Trong hệ thống chiến đấu này, các tên lửa chống hạm vượt siêu âm được phóng bởi nhiều bệ phóng khác nhau có thể tạo thành "làn sóng" tấn công. Nó từng khiến nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ "sợ hãi" cho đến khi xuất hiện hệ thống phòng thủ Aegis, cải thiện đáng kể khả năng phát hiện, nhận biết và đánh chặn của tàu chiến Mỹ trước các mục tiêu trên không.
Vào ngày 12/8/2000, một vụ tai nạn đã xảy ra trong tàu ngầm hạt nhân Kursk của Nga và tên lửa chống hạm hạng nặng Granit của Nga đã bị lộ.
Thế giới phát hiện ra rằng, vũ khí cốt lõi trong hệ thống chiến đấu chống tàu sân bay Mỹ của Liên Xô là tên lửa chống hạm sử dụng động cơ xung áp đốt phụ với tầm bắn 550 km và tốc độ bay giai đoạn cuối đạt Mach 2.5.
Trên cơ sở tên lửa này, Nga đã không ngừng cải tiến về mặt kỹ thuật và chế tạo thành công tên lửa Zircon với trọng lượng thân tên lửa giảm đáng kể, tốc độ bay tăng lên Mach 9, tầm bắn của nó cũng đạt tới hàng ngàn km, đủ để phóng từ một khoảng cách an toàn hơn và khiến thời gian phản ứng của các hệ thống tên lửa phòng không đối phương ngắn hơn.
Tính thông dụng mang lại lợi thế
Vụ thử tên lửa vừa qua cho thấy, tên lửa Zircon đã được phóng bởi hệ thống phóng thẳng đứng 3S-14 trên tàu hộ vệ Đô đốc Gorshkov, đây cũng là hệ thống phóng của tên lửa hành trình Kalibr. Điều này cho thấy, tên lửa Zircon đã được thiết kế với tính linh hoạt, đa dạng trong việc sử dụng bệ phóng.
Người đứng đầu người Tập đoàn đóng tàu Thống Nhất Rakhmanov tuyên bố rằng, tên lửa Zircon có thể triển khai trên tất cả các tàu chiến của Nga được trang bị hệ thống phóng thẳng đứng 3S-14.
Điều này có nghĩa là bất kể tàu hộ vệ 22350 lớp 4.000 tấn hay là tàu khu trục tên lửa loại nhỏ có lượng giãn nước dưới 1.000 tấn, sau khi lắp đặt hệ thống phóng thẳng đứng này, đều có thể phóng tên lửa Zircon.
Tàu sân bay Mỹ sẽ là "mồi ngon" của tên lửa Zircon? Nguồn: 81.cn.
Ngoài ra, tàu tuần dương chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Kirov, tàu khu trục lớp Udaloy và tàu ngầm hạt nhân lớp Oscar II cũng có thể triển khai tên lửa Zircon sau khi sửa đổi thiết bị phóng.
Những dấu hiệu này cho thấy, tên lửa Zircon sẽ trở thành vũ khí hàng đầu trong hệ thống vũ khí tấn công chiến thuật của Hải quân Nga và một lần nữa đạt được lợi thế khi chiến đấu với nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ.
Truyền thông phương Tây cho rằng, đối với nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ, tên lửa Zircon chắc chắn sẽ là một "sát thủ siêu nhanh" khó có thể phòng thủ.
Nếu tốc độ bay Mach 9 của tên lửa là đúng, điều đó có nghĩa là các tên lửa của hệ thống Aegis trên tàu Mỹ bao gồm các tên lửa đánh chặn tầm trung SM-3 Block IIA, tên lửa đánh chặn tên lửa chống hạm SM-6 đều trở nên "vô dụng" khi gặp phải tên lửa Zircon.
Một khi tên lửa này phá vỡ hệ thống phòng thủ đánh chặn tên lửa tầm trung và tầm xa của đối thủ, sau khi phóng tốc độ cao từ trên không trung lao xuống, thời gian còn lại cho hệ thống phòng thủ tầm gần của tàu đối phương có thể không đủ để bắn một lần.
Nếu đây là sự thật thì việc phát triển và lắp đặt thành công tên lửa Zircon sẽ có tác động sâu sắc đến các trận hải chiến trong tương lai.