Kế hoạch phòng thủ dân sự của Thụy Điển cho tình huống xung đột lan rộng ở châu Âu

Theo Bloomberg ngày 24/4, nhà máy điện bị bỏ hoang ở bến cảng phía Bắc Malmo đã trở thành biểu tượng trong sự chuẩn bị của Thụy Điển cho một tương lai không chắc chắn.

Nhà máy điện gần eo biển Oresund trên trước đây dự kiến sẽ được tháo dỡ và chuyển cho chủ sở hữu mới ở nước ngoài. Nhưng cuộc xung đột ở Ukraine đã đảo ngược chính sách quốc phòng của Thụy Điển và buộc nước này phải suy nghĩ lại về các kế hoạch đảm bảo an ninh năng lượng.

Với thủ đô của Thụy Điển gần thành phố St. Petersburg hơn so với Berlin (Đức), quốc gia Bắc Âu với 10 triệu dân này đang ở trong tình trạng bị thách thức và thành viên mới nhất của NATO nói rằng họ phải sẵn sàng nếu xung đột lan rộng khắp vùng Baltic.

Do đó, nhà điều hành lưới điện của Thụy Điển muốn cơ sở ở Malmo hoạt động trở lại để có thể đảm bảo nguồn cung cho thành phố lớn thứ ba nước này trong trường hợp mất điện sau một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng quốc gia.

Mikael Nilsson, Giám đốc nhà máy cho biết: “Hy vọng rằng chúng tôi sẽ không rơi vào tình huống phải sử dụng những khả năng này. Nhưng công tác chuẩn bị để sẵn sàng cho mọi tình huống là cần thiết”.

Ngoài việc tăng cường sức mạnh quân sự, vốn đã bị giảm quy mô sau Chiến tranh Lạnh khi Thụy Điển tin vào một tương lai hòa bình, nước này cần nâng cấp cảng, đường bộ, mạng lưới đường sắt, bệnh viện và hầm trú ẩn.

Nguồn cung cấp năng lượng của Thụy Điển – kết hợp giữa hạt nhân, thủy điện và gió – đặc biệt dễ bị tổn thương do vị trí địa lý.

Khoảng 16.000 km đường dây điện giúp kết nối các nhà máy sản xuất ở phía Bắc với các thành phố chính ở phía Nam xuyên qua những khu rừng rậm rạp. Điều đó khiến lưới điện của Thụy Điển dễ bị phá hoại hơn so với lưới điện ở nhiều quốc gia châu Âu khác và nước này phải chuẩn bị cho tình trạng gián đoạn, theo Vera van Zoest, giảng viên cấp cao tại Đại học Quốc phòng Thụy Điển.

Chuyên gia Van Zoest cho biết: “Cơ sở hạ tầng quan trọng, chẳng hạn như lưới điện, thường là mục tiêu chính trong giai đoạn xung đột”. Bà Zoest trích dẫn tình hình ở Ukraine, nơi Nga đã tấn công và phá hủy hơn một nửa cơ sở năng lượng của Kie kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022, theo Ngân hàng Thế giới, khiến các thành phố thường chìm trong bóng tối.

Tuy nhiên, việc lan rộng xung đột ở châu Âu không phải là mối lo ngại duy nhất. Các cuộc tấn công bí ẩn hai năm trước nhằm vào đường ống dẫn khí đốt Dòng chảy phương Bắc khiến giá cả tăng vọt, nêu bật sự nguy hiểm của một cuộc chiến tranh hỗn hợp.

Bộ trưởng Phòng thủ Dân sự Thụy Điển Carl-Oskar Bohlin nói: “Chúng tôi không rõ còn bao nhiêu thời gian chuẩn bị”, đồng thời lưu ý thêm rằng việc nâng cấp càng cấp bách hơn vì miền Nam Thụy Điển có khoảng cách lớn giữa năng lực tiêu thụ và sản xuất so với ở châu Âu.

Đến cuối năm 2028, khoảng 1.000 người Thụy Điển có tay nghề cao sẽ được kêu gọi giúp bảo vệ nguồn cung cấp năng lượng như một phần nghĩa vụ công dân bắt buộc - một hình thức nghĩa vụ quốc gia bị đình chỉ sau Chiến tranh Lạnh và được áp dụng trở lại trong năm nay. Hàng rào bảo vệ vững chắc hơn sẽ được xây dựng và tăng cường giám sát.

Và Malmo không phải là thành phố duy nhất có thể hoạt động độc lập với lưới điện quốc gia. Nhà điều hành lưới điện Svenska Kraftnat cho biết họ đã có kế hoạch cho thủ đô Stockholm cũng như Goteborg và các khu vực trọng điểm khác có thể hoạt động tương tự. Giám đốc An ninh của Svenska Kraftnat, Erik Nordman cho biết: “Đó là về việc xây dựng khả năng tiếp tục hoạt động bình thường trong thời kỳ khủng hoảng”.

Nhìn chung, Chính phủ Thụy Điển đã phân bổ khoảng 5,5 tỷ kronor (510 triệu USD) trong ngân sách năm 2024 cho phòng thủ dân sự, gần gấp ba lần so với năm 2021, một năm trước khi xung đột ở Ukraine nổ ra. Nhưng con số đó vẫn chưa bằng 10 tỷ kronor mà Cơ quan Dự phòng Dân sự Thụy Điển ước tính quốc gia này cần hàng năm chỉ để bắt đầu thoát khỏi tình trạng khó khăn.

Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Thụy Điển Micael Byden xác nhận: “Không quan trọng quân đội mạnh đến đâu - nếu chúng tôi không nhận được sự hỗ trợ cần thiết từ lực lượng phòng vệ dân sự, chúng tôi sẽ không thể làm được những gì theo yêu cầu”.

Những thách thức này không phải chỉ xảy ra với Thụy Điển, khi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói rằng các quốc gia khác nên hành động như Phần Lan hơn - quốc gia có chung đường biên giới với Nga và trong nhiều thập kỷ đã xây dựng và duy trì cơ sở hạ tầng phòng thủ dân sự mạnh mẽ, đồng thời cũng hướng dẫn dân thường cách hành động trong tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson đã lưu ý điều này. Ông nói trong cuộc họp báo ngày 23/4 với Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb: “Chúng tôi đang học được nhiều điều từ những gì đang xảy ra ở Ukraine. Chúng tôi cũng đang học hỏi từ Phần Lan, đặc biệt là về khả năng chuẩn bị sẵn sàng và phòng thủ dân sự”.