Theo hãng tin Al Jazeera, Campuchia đang thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng, nhưng họ sẽ cần sự giúp đỡ từ các đối tác nước ngoài để giảm bớt mức phí đầu tư ước tính là 36,6 tỷ USD.
Đó là số tiền được chính phủ Campuchia tính toán và công bố vào đầu năm nay trong kế hoạch tổng thể gồm 174 dự án nhằm cải tổ mạng lưới vận tải và hậu cần quốc gia trong khung thời gian đầy tham vọng chỉ một thập kỷ.
Mục tiêu kết nối Campuchia bằng đường bộ cao tốc, đường sắt cao tốc và các công trình khác phù hợp với mong muốn lâu dài của chính phủ nước này là trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và quốc gia có thu nhập cao vào năm 2050.
Campuchia đặt mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2050. Ảnh: Getty
Kể từ khi Thủ tướng Hun Manet - con trai của cựu Thủ tướng Hun Sen lên nắm quyền vào năm ngoái, chính phủ mới của ông gồm các nhà kỹ trị đầy tham vọng đã thúc đẩy chiến dịch xây dựng cơ sở hạ tầng, tăng cường quan hệ quốc tế để thu hút đầu tư, đồng thời đảm bảo với dân chúng Campuchia về những điều lớn lao sắp xảy ra.
"Chúng tôi sẽ không rút lui trước các mục tiêu về xây dựng cơ sở hạ tầng cầu đường", Thủ tướng Hun Manet nói tại lễ động thổ xây dựng một cây cầu ở Phnom Penh do Trung Quốc tài trợ vào tháng 2.
"Những con đường giống như những mạch máu nuôi sống các cơ quan ở bất cứ nơi nào nó đi đến… Chẳng bao lâu nữa chúng ta sẽ có khả năng không chỉ sở hữu [cơ sở hạ tầng] mà còn cho phép người dân Campuchia tự mình xây dựng những kỳ quan cơ sở hạ tầng như cầu, đường cao tốc và đường tàu điện ngầm", ông Manet nói.
Thủ tướng Campuchia Hun Manet đang nỗ lực phát triển cơ sở hạ tầng quan trọng tại nước này. Ảnh: Reuters
Tối đa hóa lợi ích từ các nhà tài trợ
Theo chỉ số đánh giá hiệu quả hoạt động hậu cần của Ngân hàng Thế giới, Campuchia đã trải qua hơn hai thập kỷ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng với một số cơ sở hạ tầng lạc hậu ở Đông Nam Á.
Với việc Ngân hàng Thế giới dự đoán tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Campuchia sẽ tăng nhanh trong những năm tới, hệ thống giao thông vốn đã quá tải của nước này có thể chạm mức không thể chịu đựng nổi.
Theo Al Jazeera, trong khi tân Thủ tướng Campuchia tìm cách củng cố vị thế của mình thì việc đạt được tiến bộ về cơ sở hạ tầng cứng sẽ là một thử thách cho khả năng điều hành đất nước của ông, cũng như hành động cân bằng quan hệ quốc tế truyền thống của Campuchia.
Triển khai kế hoạch tổng thể với danh sách việc cần làm cho các dự án lớn và nhỏ có thể mang đến cơ hội hưởng lợi từ sự cạnh tranh địa chính trị khi các đối tác nước ngoài tranh giành ảnh hưởng - đặc biệt là khi cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa hai quốc gia hưởng lợi lớn nhất là Trung Quốc và Nhật Bản.
Chhengpor Aun - nhà nghiên cứu tại Diễn đàn Tương lai, một tổ chức tư vấn chính sách công của Campuchia - nói với Al Jazeera rằng: "Tôi nghĩ Chính phủ Campuchia cảm thấy đã đến lúc phải tối đa hóa những gì họ có thể nhận được từ các nhà tài trợ".
"Điều hợp lý là nếu một dự án cơ sở hạ tầng do Chính phủ Campuchia khởi xướng không được một đối tác chấp nhận, họ vẫn có thể tìm đến đối tác khác để tài trợ cho dự án. Đó là chiến lược và linh hoạt trong cách họ chơi với các cường quốc đang cạnh tranh lẫn nhau để cố gắng thu được lợi ích", Aun nói.
Trung Quốc và Nhật Bản là những nhà đầu tư lớn nhất
Theo Al Jazeera, Chính phủ Campuchia và các doanh nghiệp tư nhân tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng ở vương quốc này, nhưng Trung Quốc và Nhật Bản đang cùng nhau chiếm phần lớn khoản đầu tư đó.
Cả hai cũng là những quốc gia duy nhất nắm giữ danh hiệu ngoại giao cấp cao nhất của Campuchia là "quan hệ đối tác chiến lược toàn diện" - một vị thế mà Nhật Bản mới đạt được vào năm ngoái.
Cho đến nay, Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc đang dẫn đầu với các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng như đường cao tốc đầu tiên của Campuchia, chạy từ thủ đô Phnom Penh đến thành phố ven biển Sihanoukville.
Trong khi đó, theo Al Jazeera, Nhật Bản vẫn duy trì chương trình nghị sự ổn định của riêng mình, tập trung vào một loạt dự án như cơ sở xử lý nước thải mới và nâng cấp các con đường hiện có của Campuchia.
Trong đó, có lẽ đáng chú ý nhất là kế hoạch mở rộng do Nhật Bản dẫn đầu nhằm tăng gấp ba lần công suất của cảng nước sâu quốc tế Sihanoukville - cơ sở hạ tầng duy nhất thuộc loại này ở Campuchia.
Cảng Sihanoukville nhộn nhịp này xử lý khoảng 60% lưu lượng xuất nhập khẩu của Campuchia và ngày càng tắc nghẽn sau hơn một thập kỷ tăng trưởng ổn định.
Dưới sự giám sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), cảng đã được khởi công mở rộng từ cuối năm ngoái. Dự án gồm ba phần, kéo dài hàng thập kỷ, được đưa vào quy hoạch tổng thể mới của Campuchia và có tổng chi phí ước tính khoảng 750 triệu USD.
Cảng Sihanoukville xử lý khoảng 60% lưu lượng xuất nhập khẩu của Campuchia Ảnh: AFP
Ryuichi Shibasaki - phó giáo sư, nhà nghiên cứu về hậu cần toàn cầu tại Đại học Tokyo, người đã nghiên cứu ngành vận tải biển của Campuchia - nói với Al Jazeera rằng: "So với đầu tư [cơ sở hạ tầng] của Trung Quốc, lượng đầu tư của Nhật Bản vẫn rất hạn chế".
"Chúng ta cần tìm thị trường thích hợp, vì có rất nhiều khoản đầu tư từ Trung Quốc, để lấp đầy những khoảng trống hoặc điều chỉnh đầu tư theo quan điểm rộng hơn", Shibasaki nói.
Theo Al Jazeera, trong những năm gần đây, Trung Quốc đã thắt chặt trọng tâm của BRI.
Những cáo buộc về việc Trung Quốc đưa các nước nghèo hơn vào "bẫy nợ" đã khiến Bắc Kinh từ chối cấp các khoản vay lớn cho các nước để tài trợ cho các siêu dự án – thường được định nghĩa là những khoản trị giá hơn 1 tỷ USD – và chuyển hướng đầu tư vào các dự án có lợi nhuận kỳ vọng tốt.
Những dự án này thường được tài trợ bằng các hợp đồng "xây dựng - kinh doanh - chuyển giao" (BOT). Những dự án quan trọng trong tầm nhìn tổng thể của Campuchia sẽ phụ thuộc vào loại hình tài trợ đó.