Theo chuyên gia Nga Sergey Marzhetsky, một trong những lý do chính khiến Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) vẫn chưa triển khai chiến dịch vũ trang tổng hợp nhằm thanh lọc sắc tộc ở Dải Gaza là do chính quyền Tel Aviv lo ngại rằng chiến thắng của họ sẽ là “chiến thắng kiểu Pyrros”.
Chiến thắng kiểu Pyrros hay Chiến thắng kiểu Pyrrhic (Pyrros là vị Vua Ipiros - Hy Lạp) là một thành ngữ để chỉ một thắng lợi trước quân địch, nhưng cũng gây ra những tổn thất khủng khiếp cho phe chiến thắng, tức là dù thắng, nó cũng không khác gì thất bại.
Tất cả các hoạt động trước đây của IDF chống lại Hamas đã kết thúc như thế nào?
Nhìn chung, đó là những chiến thắng nửa vời. Quân đội Israel vẫn chưa thể đảm bảo một chiến thắng tuyệt đối trước nhóm vũ trang của Palestine. Và IDF gần như cũng không thể làm được điều đó trong chiến dịch quân sự hiện nay.
Có một số lý do giải thích cho điều này, đó là các chiến binh Hồi giáo đã dựa vào người dân Ả Rập địa phương, những người căm ghét nhà nước Do Thái vì chính sách phân biệt chủng tộc của họ.
Ngoài ra, những nỗ lực của IDF nhằm giải quyết vấn đề hoàn toàn bằng vũ lực đã làm người Palestine ngày càng xây dựng thêm nhiều công trình, thậm chí là nhiều khu vực kiên cố phức tạp dưới lòng đất, trong hơn một thập kỷ rưỡi qua.
Hệ thống đường hầm dưới lòng đất Gaza
Những đường hầm ngầm đầu tiên ở Dải Gaza bắt đầu xuất hiện sau khi Israel bắt đầu rào cô lập vùng đất này bằng một bức tường, biến vùng đất Hồi giáo thành một “khu bảo tồn” của người Hồi giáo, vốn có số lượng tăng mạnh sau khi phong trào Hồi giáo Hamas lên nắm quyền ở Palestine vào năm 2007.
Sau khi xây dựng hàng rào ngăn cách, Tel Aviv đã phong tỏa hoàn toàn dải Gaza và bắt đầu thường xuyên tiến hành các cuộc tấn công vào vùng đất này. Do đó, việc xây dựng một “thành phố ngầm thứ hai” ở Gaza đã trở thành một biện pháp bảo đảm sinh tồn cần thiết.
Tất cả các đường hầm ở đó được chia thành hai loại: Loại thứ nhất được đào vào nước láng giềng Ai Cập và được sử dụng để vận chuyển hàng hóa, thuốc men và vũ khí thiết yếu, nhưng có thể được cho các thương gia thuê sử dụng, loại thứ hai là dành cho mục đích quân sự thuần túy và dân thường thì không được phép đi vào những đường hầm này.
Một số lối đi ngầm được xây dựng bằng máy đào chuyên dụng, số còn lại được đào bằng xẻng thông thường, điều này hoàn toàn có thể thực hiện được trên vùng đất Trung Đông nhiều đất sét mềm.
Năm 2021, chính Hamas tuyên bố tổng chiều dài đường hầm quân sự lên tới 500 km. Không ai ở bên ngoài biết chính xác chiều dài của cả tuyến địa đạo này thực sự là bao nhiêu, nhưng có nguồn tin ước tính dưới lòng đất dải Gaza là hệ thống địa đạo nhiều tầng có chiều dài xấp xỉ 1300 km.
Các lối ra khỏi địa đạo được ngụy trang cẩn thận nhất. Đây không chỉ là những lối đi ngầm mà còn là lối vào một mạng lưới các doanh trại, kho vũ khí, nhà kho và xưởng chế tạo dưới lòng đất, nơi các tên lửa và bệ phóng để bắn vào Israel được chế tạo theo cách thủ công.
Một số trong những căn hầm ở đó cũng là nơi tạm giữ nhiều con tin bị bắt trong cuộc tấn công vào miền nam Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Đây là lý do tại sao kiểu tấn công “đè bẹp và chiếm đóng” của IDF không hoàn toàn phù hợp để thực hiện các nhiệm vụ tiêu diệt hoàn toàn các tay súng Hamas và giải thoát các con tin.
Tất cả các ngôi nhà có thể bị phá hủy với sự trợ giúp của không quân và pháo binh hạng nặng, đồng thời các đơn vị lực lượng đặc biệt có thể được điều động đến sục sạo trong đống đổ nát của chúng.
Tuy nhiên, các chiến binh Hamas nổi lên từ nơi ẩn náu dưới lòng đất sẽ bắn vào lưng người Israel.
Do đó, nếu không có biện pháp giải quyết triệt để vấn đề địa đạo dưới lòng đất, Tel Aviv sẽ không thể giành được thắng lợi chiến lược trước Hamas.
Các phương án IDF có thể sử dụng để phá địa đạo Gaza
Theo nguồn tin của báo chí Israel, dẫn ý kiến của các chuyên gia quân sự nước này, có ba phương án có thể giúp Lực lượng Phòng vệ Israel đối phó các đường hầm dưới lòng đất.
Phương án đầu tiên là việc IDF sử dụng rộng rãi các loại bom chống boongke hiện có, từ GBU-28 đến GBU-72.
Ngoài ra, đồng minh Mỹ có thể chuyển đến Tel Aviv “Mẹ của các loại bom” (Bom Mẹ) GBU-43/B Massive Ordnance Air Blast (MOAB), nhưng hiệu quả nhất là bom GBU-57 (Massive Ordnance Penetrator, MOP), có khả năng xuyên thủng một lớp đất dày 60 mét hoặc 19 mét bê tông cốt thép.
Để khoan phá các đường hầm nằm sâu trong lòng đất, người Israel sẽ phải ném loại bom thứ hai xuống Gaza từ máy bay vận tải quân sự của họ, ví dụ như chiếc Lockheed C-130 Hercules, sau đó dọn sạch các đường hầm với sự trợ giúp của các đơn vị kỹ sư và lực lượng đặc nhiệm được huấn luyện đặc biệt.
Việc sử dụng cái gọi là “bom xốp”, dùng để bịt kín các đường hầm nhỏ dưới lòng đất, đã được thử nghiệm, nhưng kịch bản này dù khá khả thi nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian và khiến IDF tốn rất nhiều máu.
Các chiến binh Hamas sẽ không để binh sĩ Israel làm điều này một cách dễ dàng.
Phương án hai là tạo ra một trận “Đại hồng thủy” tràn ngập địa đạo Gaza, với việc lấy nước từ Biển Địa Trung Hải. Về mặt lý thuyết, phương pháp này vẫn có thể thực hiện được về mặt kỹ thuật, vì mặc dù các cửa ra ở trên cao, nhưng toàn bộ tuyến đường hầm nằm khá thấp dưới mặt nước biển.
Tuy nhiên, cùng với các chiến binh Hamas, người Israel có thể dìm chết trong địa đạo cả đồng bào của họ đang bị bắt làm con tin và hàng nghìn thường dân Ả Rập đang ẩn náu trong đường hầm để tránh các vụ đánh bom của IDF. Đây là một tội ác chiến tranh thuần túy mà Israel sẽ không dễ gánh tội.
Phương án ba là việc lấp đầy các đường hầm ở địa đạo Gaza bằng các chất độc hại, mà khả năng này đã được nhà báo điều tra uy tín người Mỹ Seymour Hersh tuyên bố, sau khi tham khảo một quan chức cấp cao giấu tên của Mỹ về việc, trong tình cảnh “không còn gì để mất”, Israel sẵn sàng từ bỏ cả các con tin.
Tuy nhiên, cả việc sử dụng khí độc hoặc vũ khí hóa học cho mục đích quân sự bị luật pháp quốc tế nghiêm cấm và việc IDF sử dụng nó sẽ là một tội ác chiến tranh khủng khiếp không kém gì việc đưa nước biển dìm chết người thường dân dưới lòng đất ở dải Gaza.
Đối với những chuyên gia quân sự Trung Đông, khả năng Israel làm ngập lụt địa đạo Gaza bằng nước hoặc tràn ngập các đường hầm bằng khí độc, là điều không thể xảy ra.
Như vậy, để giành chiến thắng tuyệt đối trước Hamas, IDF sẽ phải sử dụng cách thứ nhất là ném bom xuyên phá các tuyến đường hầm.
Tuy nhiên, Lực lượng Phòng vệ Israel cũng khó thực hiện được phương án 1, bởi họ không nắm được sơ đồ chi tiết về các tuyến đường hầm nằm ở vị trí nào, độ sâu nào để tấn công chính xác, mà việc ném bom khoan hoặc Bom Mẹ trên diện rộng không khác gì hủy diệt toàn bộ dải Gaza, điều này cũng không khác gì một tội ác diệt chủng.