Cờ bí dí tốt: Nga-Syria đang chơi đòn "dưới thắt lưng" ở Idlib

Quân đội Ả Rập Syria (SAA) đã tổ chức một cuộc tấn công bằng pháo binh và tên lửa lớn trên toàn khu vực Idlib vào chiều 7/4 sau vụ tấn công bằng tên lửa của các nhóm phiến quân và khủng bố vào thành trì của chính phủ, thị trấn Masyaf.

Được chỉ huy bởi Lực lượng Tiger, Quân đội Ả Rập Syria đã khai hỏa một số lượng lớn tên lửa đất đối đất tới các thị trấn do phiến quân kiểm soát như Nayrab, Saraqib, Kafr Nabl, Khuwayn, Ma'arat Al-Nu'man, Kafr Brouma, và Ma'arat Harme ở Tỉnh Idlib.

Vào buổi sáng 7/4, phiến quân đã khai hỏa nhiều loại tên lửa vào thị trấn Masyaf, giết chết ít nhất 6 thường dân và làm bị thương 16 người khác.

Bản đồ cho thấy các vị trí bị không kích của Nga và pháo kích của Syria 2 tuần qua

Tại sao Idlib lại quan trọng tới vậy?

Các lực lượng thân chính phủ đang tập trung ở phía tây bắc Syria không có mục đích nào khác ngoài một cuộc tấn công quy mô lớn vào tỉnh Idlib, thành trì đối lập cuối cùng ở nước này.

Liên Hiệp Quốc đã cảnh báo về thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất thế kỷ trên thế kỷ này nếu cuộc tấn công diễn ra, vì không còn khu vực đối lập nào mà những người chạy trốn khỏi Idlib có thể được sơ tán.

Tỉnh Idlib là trung tâm và là kết quả của cuộc chiến và cũng là điển hình cho số phận tương lai của một số khu vực rộng lớn hơn ở phía Bắc và Đông Syria.

BM-30 Smerch khai hỏa ngày 7/4 vào vị trí phiến quân tại Idlib

Khi cuộc xung đột kéo dài 7 năm sắp kết thúc. Các chiến binh tham gia trực tiếp cuộc chiến, cả người Syria lẫn người nước ngoài đều đang cố gắng bảo đảm sự tồn vong và lợi ích của họ, đa phần trong số đó chọn Idlib.

Nhưng chỉ một vài trong số những lợi ích đó là tương đồng, hầu hết là loại trừ lẫn nhau.

Khi số lượng người đã tăng lên, nỗi sợ hãi đã tăng lên rằng Idlib đang trở thành nơi mà các chiến binh thánh chiến được trộn lẫn với thường dân để tái khẳng định một câu chuyện của chính phủ Syria:

Thực tế là những gì còn sót lại của cuộc nổi dậy ở Idlib là một loạt các băng nhóm đối lập chống Assad đã bị bẻ gãy, các nhóm thánh chiến ngoại quốc với tư tưởng khủng bố.

Trong số những người đang cầm vũ khí trong tỉnh là phiên bản mới nhất của các nhóm chống Assad ban đầu, được củng cố bởi các chiến binh đến từ những nơi khác khắp lãnh thổ Syria.

Các nhóm này được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn và đang tham gia một cuộc đua gây ảnh hưởng với nhóm khủng bố Hayyat Tahrir al-Sham, hiện vẫn là tổ chức vũ trang mạnh nhất trong khu vực.

Khoảng một nửa trong số 10.000 chiến binh người nước ngoài ở Idlib trung thành với nhóm khủng bố Tanzim Hurras al-Din, trước đây được liên kết với al-Qaeda.

Việc giải thể cả hai nhóm khủng bố kể trên là một yêu cầu chính yếu của Nga, họ cũng cam kết sẽ tấn công khủng bố bất kỳ lúc nào.

Còn Thổ Nhĩ Kỳ thì cho biết họ cần thêm thời gian để buộc các chiến binh ngoại quốc rời đi. Nơi họ sẽ đi vẫn chưa rõ ràng và yêu cầu đình chiến của Ankara, được đưa ra trong hội nghị thượng đỉnh gần đây ở Tehran, đã bị Moscow từ chối.

Kịch bản Chiến dịch Bình minh Idlib liệu có xảy ra?

Trong số 3 triệu người ở Idlib, ít nhất 1,5 triệu người được cho là những người tị nạn từ các nơi khác ở Syria, đặc biệt là các khu vực xung đột như Ghouta và Darraya gần Damascus, Homs, phía đông Aleppo và Daraa.

Sau mỗi chiến thắng trên chiến trường, các cộng đồng này không đồng ý với các quan chức Syria về việc hòa giải và đã được hỗ trợ di chuyển an toàn tới tỉnh Idlib.

Liên Hiệp Quốc tin rằng nếu một chiến dịch quân sự nổ ra, sẽ có tới 700.000 người chạy trốn về biên giới Thổ Nhĩ Kỳ hoặc các khu vực phía đông Idlib do chính phủ kiểm soát trong vòng 48 giờ.

Máy bay Nga không kích các vị trí của nhóm khủng bố HTS ở Idlib

Mặc dù hiện tại nguồn cung cấp thực phẩm và nước sạch ở Idlib vẫn ổn định, một cuộc di cư ở quy mô đó sẽ khiến thảm họa nhân đạo diễn ra với việc không thể cung cấp đủ các nhu yếu phẩm cho người tị nạn.

Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ sẽ không để số lượng lớn người tị nạn qua biên giới. Một vùng đất phía bắc Syria mà họ kiểm soát, được gọi là khu vực Lá chắn Euphrates có khả năng là điểm đến của phiến quân đang tìm kiếm nơi trú ẩn cuối cùng trên đất Syria.

Ankara có kế hoạch sử dụng khu vực Lá chắn Euphrates làm tiền đồn ở Syria trong giai đoạn sau khi Idlib "sụp đổ", nhưng nó cũng sẽ tiếp tục chịu áp lực quân sự mạnh mẽ nếu được sử dụng làm nơi ẩn náu cuối cùng.

Trong khi cuộc chiến Syria đã gần tàn, dư luận quốc tế hầu như không quan tâm đến các vai diễn chính ở cả hai phía của cuộc chiến, thì quy mô đáng lo ngại của thảm họa nhân đạo đang gây phẫn nộ.

Bản đồ cho thấy hơn 20 vị trí tại Idlib bị khai hỏa bởi pháo binh Syria. Rõ ràng pháo binh tập trung vào nửa phía nam của lãnh thổ do đối phương kiểm soát nhằm gây áp lực đẩy người dân lên phía bắc

Tấn công quân sự ở Idlib có thể là một thảm họa nhân đạo với quy mô khủng khiếp ở Syria và sẽ là một cái giá lớn phải trả về tín nhiệm quốc tế để Nga phải cân nhắc.

Syria cũng có thể được coi là có thể bị quốc tế liệt vào tội diệt chủng trong một cuộc tấn công dẫn đến thảm họa nhân đạo ở quy mô lớn.

Thay vào đó, ở hiện tại Chiến dịch Idlib của người Nga và Syria có vẻ là một dạng "tằm ăn dâu" với nòng cốt là các loại hỏa lực pháo binh và không quân.

Tốc độ tấn công gia tăng nhưng chậm bằng các loại vũ khí tầm xa kém chính xác sẽ khiến người dân sợ hãi thương vong rời đi đều đặn thay vì chạy trốn trong hoảng loạn cũng có thể là một kế hoạch hành động hợp lý trong thời điểm hiện tại.

Rõ ràng những gì đang diễn ra Idlib không phải là một chiến dịch quân sự thực sự mà là các động tác chiến thuật.

Cùng với vây hãm bằng lực lượng quân sự vượt trội, pháo binh và không quân uy hiếp khiến người dân phải rời đi và cô lập các lực lượng đối lập rõ ràng là một đòn đánh "dưới thắt lưng" nguy hiểm và khiến lực lượng đối phương không thể chống đỡ được.