"Cánh cửa chưa hoàn toàn đóng" đối với F-35B của Thổ Nhĩ Kỳ?
Trong bối cảnh thương vụ hệ thống phòng không S-400 đã khiến Ankara ngày càng xa cách các đồng minh phương Tây, chính phủ Mỹ đã quyết định loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình máy bay chiến đấu tàng hình F-35.
Điều đó đồng nghĩa với việc Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không còn là một bên trong 9 quốc gia tham gia quá trình lắp ráp F-35 (bao gồm Mỹ-Anh-Italia-Hà Lan-Canada-Thổ Nhĩ Kỳ-Na Uy-Australia-Đan Mạch).
Lockheed Martin thông báo việc Thổ Nhĩ Kỳ nhận chiếc F-35B đầu tiên vào tháng 6/2018
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu qua một thời gian đàm phán, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ thống nhất tiếp tục thực hiện một hợp đồng mua sắm đơn thuần F-35B như cách các thành viên "cộng tác" Singapore và Israel hoặc mua hàng - lắp ráp như Nhật Bản?
Nếu người Mỹ đồng ý thương vụ này, máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có năng lực như thế nào nếu so với một biển thể khác của chính nó, F-35I?
Điều đáng chú ý là Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt mua 14 chiếc F-35B và dự kiến tăng lên 120 chiếc F-35 gấp đôi số lượng F-35I được đặt cho Không quân Israel. Mặc dù đình chỉ tư cách thành viên, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa tuyên bố hủy bỏ đơn đặt hàng đang thực hiện dang dở.
F-35I và F-16I của Không quân Israel
Sự thù địch của Thổ Nhĩ Kỳ và Israel ảnh hưởng đến F-35
Không khó để dự đoán việc Mỹ quyết định Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình F-35 có nhiều tác động từ Israel.
Theo Daily Sabah, Mỹ đã bàn giao 2 chiếc F-35B cho Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2018
Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục hỗ trợ cho nhóm vũ trang Palestine Hamas, được chỉ định là một tổ chức khủng bố của Israel và một số quốc gia, và sự độc lập của nó trong việc thực hiện chính sách đối ngoại thường mâu thuẫn với lợi ích của phương Tây và Tel Aviv.
Với việc Thổ Nhĩ Kỳ và Israel ngày càng thù địch và quốc gia thành viên NATO này càng ngày càng xích lại gần Iran, Israel đã tìm cách đảm bảo an toàn nếu Thổ Nhĩ Kỳ trang bị máy bay chiến đấu tàng hình F-35B của Hoa Kỳ.
Washington và Tel Aviv đã tổ chức các cuộc đàm phán liên quan đến việc cung cấp F-35 cho Không quân Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2018..
Israel đã từng đề xuất F-35 Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bị "hạ cấp" và chuyển sang các biến thể sử dụng phần mềm cũ, sẽ yếu hơn nhiều nếu so với F-35 của các cường quốc phương Tây.
F-35B có khả năng cất hạ cánh thẳng đứng trên các Khu trục hạm trực thăng và là biến thể đã được đặt hàng của Thổ Nhĩ Kỳ.
Lo lắng của Israel là thừa thãi?
Tuy nhiên, điều quan trọng cần xem xét là F-35B trong Không quân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ khó trở thành mối đe dọa với Israel, vì Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bị hạn chế nghiêm trọng trong cách vận hành máy bay chiến đấu do Hoa Kỳ sản xuất.
Sự phụ thuộc nặng nề của F-35 vào các bộ phận thay thế và phần mềm, kết hợp với các yêu cầu bảo trì phức tạp sẽ khiến việc vận hành cỗ máy độc lập của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ trở nên vô nghĩa.
F-35 trong một sự kiện tại Thổ Nhĩ Kỳ
Trong một cuộc chiến tiềm tàng với Israel (dường như không có triển vọng xảy ra), F-35B rất có thể sẽ ngừng hoạt động trong vòng vài tuần nếu Mỹ và phương Tây đứng về phía Israel.
Kịch bản này thực tế hơn và làm "tê liệt" F-35B nếu so với giải pháp bù đắp cho bất lợi về số lượng của Israel bằng cách "hạ cấp".
Lúc này máy bay chiến đấu tàng hình trở thành một vũ khí gần như vô dụng trong tay Thổ Nhĩ Kỳ.
Cộng với việc thiếu khả năng chiếm ưu thế trên không của Thổ Nhĩ Kỳ (không có máy bay chiến đấu hạng nặng nào tương tự F-15C của Israel) đồng nghĩa với việc Không quân Israel sẽ làm chủ bầu trời (nếu chưa tính tới vai trò của hệ thống S-400).
Và lúc này là cơ hội cho những chiếc F-35I phù hợp với vai trò tấn công tầm xa mà Israel có thể đã cải tiến sâu trong thời gian gần đây.
Dây chuyền lắp ráp của Lockheed Martin và các máy bay F-35 Lightning II.