Một năm sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp định Hợp tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), 11 nước còn lại sẽ ký một thỏa thuận mới vào hôm nay. Thỏa thuận Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) sẽ phản ánh hợp tác của 11 nền kinh tế chiếm tỷ trọng hơn 13% nền kinh tế thế giới.
Tuy nhiên, CPTPP có những điều chỉnh, đặc biệt là về quyền sở hữu trí tuệ. Reuters cho biết có hơn 20 điều khoản đã bị tạm hoãn hoặc thay đổi trong CPTPP so với các thỏa thuận từ TPP
Câu hỏi lớn nhất xung quanh CPTPP là liệu nó có hiệu quả nếu không có Mỹ, chiếm hơn 20% GDP toàn cầu? Hầu hết các bên tham gia đều tỏ ra lạc quan với triển vọng của CPTPP. Đối với Nhật Bản, sự thành công của CPTPP là cần thiết để thực hiện cải cách trong nước và nó đặc biệt có ý nghĩa với Thủ tướng Shinzo Abe, người đang thực hiện chương trình cải cách kinh tế "Abenomics" của ông.
Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Canada François-Philippe Champagne cho rằng hiệp định này sẽ tăng cường hỗ trợ tầng lớp trung lưu bằng cách thu hút các khoản đầu tư tạo việc làm mới và mở rộng cơ hội xuất khẩu cho các doanh nghiệp Canada tới những thị trường quy mô lớn đang phát triển nhanh. Thông qua CPTPP, Canada sẽ có quyền tiếp cận ưu đãi với gần nửa tỷ người tiêu dùng ở một trong những thị trường phát triển năng động nhất trên thế giới.
Bộ trưởng Thương mại Úc Steven Ciobo nhận định CPTPP sẽ giúp tạo ra thêm việc làm tại Úc trong mọi lĩnh vực từ nông nghiệp, sản xuất, khai khoáng tới dịch vụ. Hay New Zealand tin rằng thỏa thuận mới sẽ thúc đẩy GDP nước này tăng từ 0,3% đến 1%, tương đương 1,2 tỷ USD và 4 tỷ USD, một năm...
Ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết sau khi Mỹ chính thức rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), 11 nước còn lại đã tiếp tục thúc đẩy và đạt được thỏa thuận về tên gọi mới của TPP là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Hiệp định này về cơ bản kế thừa toàn bộ nội dung của TPP nhưng cho phép các nước thành viên tạm hoãn một số nghĩa vụ để bảo đảm sự cân bằng trong bối cảnh mới.
Ông Thái thừa nhận trong bối cảnh không còn sự tham gia của Mỹ, quy mô kinh tế của CPTPP không còn được như TPP trước đây. Vì vậy, lợi ích kinh tế của Hiệp định này đối với các nước tham gia, trong đó có Việt Nam, không còn lớn như trước.
Theo ông Thái, CPTPP là hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, tiêu chuẩn cao và toàn diện. Hiệp định này không chỉ đề cập tới các lĩnh vực truyền thống như: cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại mà còn xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm của chính phủ, doanh nghiệp nhà nước... Hiệp định còn đặt ra các yêu cầu và tiêu chuẩn cao về minh bạch hóa cũng như đưa ra cơ chế giải quyết tranh chấp có tính ràng buộc và chặt chẽ.
Các nước tham gia Hiệp định đồng ý xóa bỏ cho nhau gần như toàn bộ thuế nhập khẩu theo lộ trình; tự do hóa dịch vụ và đầu tư trên cơ sở tuân thủ pháp luật của nước sở tại, bảo đảm sự quản lý của Nhà nước; từ đó tạo ra cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp và lợi ích mới cho người tiêu dùng của các nước thành viên, trong đó có Việt Nam.
Theo kế hoạch đã được thống nhất, các Trưởng đoàn đàm phán của 11 nước tham gia Hiệp định đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam sẽ chính thức ký Hiệp định.
Hiệp định CPTPP về cơ bản sẽ giữ nguyên nội dung đã đàm phán của TPP (nội dung Hiệp định TPP gồm 30 chương bao quát rộng về thương mại, thuế quan, đầu tư, sở hữu trí tuệ, lao động, môi trường...) nhưng sẽ có thêm 2 phụ lục và bổ sung quy định về tính hiệu lực, quy trình rút lui, gia nhập, rà soát lại CPTPP trong tương lai:
Phụ lục thứ nhất về Danh mục 20 nghĩa vụ tạm hoãn thực thi của TPP và 4 nội dung cần đàm phán lại như đầu tư và cấp phép đầu tư; giải quyết tranh chấp viễn thông; điều kiện tham dự thầu; đối tượng có thể cấp bằng độc quyền sáng chế; minh bạch và công bằng về thủ tục đối với hàng hóa dược phẩm và thiết bị y tế… Phụ lục thứ 2 về 7 điều liên quan đến những điểm kỹ thuật của hiệp định mới.
Về quy mô, Hiệp định TPP chiếm 40% GDP, 30% thương mại toàn cầu và có 800 triệu dân. Trong khi đó, Hiệp định CPTPP chiếm khoảng 15% GDP, 15% tổng thương mại toàn cầu và 500 triệu dân.
Bên cạnh đó, theo quy định TPP ban đầu, tỷ lệ GDP của các nước triển khai phải đạt được 85% tổng GDP của 12 nước (ký năm 2013) thì hiệp định mới có hiệu lực. Với việc Mỹ chiếm 60% GDP, TPP ít nhất sẽ cần thay đổi điều khoản hiệu lực để có thể bắt đầu. Vì vậy, quy định này của CPTPP đã được thay đổi. Theo đó, chỉ cần ít nhất 6 quốc gia thành viên ký phê chuẩn thì 60 ngày sau, hiệp định sẽ có hiệu lực.
theo VOV