Giảm thời gian và mức đóng bảo hiểm xã hội, hàng triệu người lao động sẽ được hưởng lợi gì?

Cách đây hơn 3 năm, Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 28 về cải cách chính sách bảo hiểm, đặt ra những định hướng quan trọng, có ý nghĩa lâu dài đối với việc thực hiện chính sách an sinh xã hội quan trọng này.

Trong 2 năm qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã ban hành 5 nghị quyết, và các quyết định liên quan đến vấn đề này. Đặc biệt, có nhiều chính sách liên quan đến hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động từ kết dư các quỹ bảo hiểm xã hội, với tổng mức hỗ trợ trên 50.000 tỷ đồng.

Trong đó, phải kể đến gói 30.000 tỷ đồng từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp được phát tiền mặt đến tay người lao động. Còn lại hơn 20.000 tỷ từ việc miễn, giảm các chính sách, rồi miễn đóng, giảm đóng và cho phép chậm đóng bảo hiểm.

Tuy nhiên, trong khi thực tế, công nhân lao động thường làm việc trong một khoảng thời gian ngắn, khoảng tầm 5 - 10 năm, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, như về quê, chuyển đổi ngành nghề hoặc gặp khó khăn về tài chính,... nên không thể tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội. Điều này dẫn đến tình trạng bán sổ bảo hiểm xã hội, gia tăng tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Do vậy, chính sách bảo hiểm xã hội sẽ không thể phát huy vai trò đối với 65% số lượng người lao động trong độ tuổi lao động.

Đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) cho rằng, cần sớm xem xét điều chỉnh, sửa đổi Luật bảo hiểm xã hội năm 2013, rút ngắn thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, và đa dạng hóa hình thức tham gia, nhất là có những phương thức và cách tính theo giá trị dòng tiền, tạo sự hấp dẫn thu hút ngày càng nhiều người tham gia.

Ngoài ra, phải làm sao để người lao động thấy được quyền lợi của mình khi tham gia bảo hiểm xã hội. Đặc biệt, phải quan tâm, hướng dẫn, giải quyết chính sách bảo hiểm xã hội cho người lao động ở các tỉnh phía Nam về quê trong thời gian qua, để bảo đảm quyền lợi của người lao động.

Đồng thời, nghiên cứu có gói bảo hiểm xã hội ngắn hạn với mức đóng, mức hưởng phù hợp, nhất là đối với công nhân lao động.

Về quản lý Quỹ bảo hiểm xã hội, với mức kết dư hàng năm lớn, trong khi tỷ lệ chi chưa tương xứng, một số ĐBQH cho rằng, luật pháp về bảo hiểm xã hội cần quy định giảm mức đóng như đề nghị của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại phiên thảo luận tổ gần đây.

Từ đó, tạo điều kiện cho người lao động, người sử dụng lao động có thể giảm thiểu những chi phí, nhất là trong bối cảnh khó khăn như hiện nay là hết sức cần thiết.

Cụ thể, đại biểu Trần Thị Hiền, đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam đề nghị, sửa đổi luật quy định linh hoạt hơn nhằm giảm mức đóng vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp, quỹ ốm đau và thai sản cho cả người sử dụng lao động và người lao động.

Điều này giúp Chính phủ linh hoạt trong quá trình điều hành thuận lợi, điều chỉnh mức đóng cho cả doanh nghiệp và người lao động vẫn bảo đảm thực hiện các chế độ, bảo đảm cân bằng quỹ.

Đồng thời, việc này cũng hỗ trợ thiết thực cho các bên giảm chi phí, tạo thêm điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi và có sức cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh Covid-19 tác động tiêu cực tới kinh tế, xã hội.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) tính toán, nếu giảm mức đóng quỹ bảo hiểm thất nghiệp từ 1% xuống còn 0,5%, thì mỗi năm người lao động và doanh nghiệp có thêm khoảng 10.000 tỷ đồng để dành cho sản xuất, kinh doanh và chăm lo đời sống của người lao động.

Vì vậy, các ĐBQH đề nghị Chính phủ sớm chỉ đạo, đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm và các luật có liên quan theo tinh thần Nghị quyết số 28 của Trung ương. Đó là đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư Quỹ bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc an toàn, bền vững và hiệu quả. Ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, nhất là trái phiếu Chính phủ dài hạn.

Theo Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh-Xã hội Đào Ngọc Dung, cuối tháng 10/2021, phiên họp Chính phủ sẽ bàn về nội dung Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến của Quốc hội nhằm tiếp tục thể chế hóa Nghị quyết 28, Trung ương khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm.