Việc Hải quân Mỹ nối lại các hoạt động tuần tra ở Biển Barents là hành động phô trương sức mạnh chưa từng thấy của Mỹ và các đồng minh NATO kể từ sau Chiến tranh Lạnh.
3 tàu khu trục Mỹ và một tàu khu trục Anh được theo sau bởi một tàu hỗ trợ đã tiến vào vùng biển ở Bắc Cực hồi tuần trước. Việc thiết lập lại hoạt động tuần tra là một phần chính sách lớn hơn của Mỹ và NATO là hướng trọng tâm trở lại với vùng Bắc Cực.
Nga – nước xem phần lớn Biển Barents là thuộc vùng lãnh hải của mình, đã nhấn mạnh rõ ràng với Mỹ và cộng đồng quốc tế rằng nước này sẽ bảo vệ các lợi ích an ninh, kinh tế cốt lõi của quốc gia bằng mọi phương tiện có trong tay. Trong bối cảnh như vậy, khả năng bùng nổ xung đột là có thể nếu Mỹ tìm cách tăng cường vị thế quân sự của nước này ở Bắc Cực.
Bắc Cực là một trong số ít những vùng đất trên Trái đất của chúng ta mà chưa một quốc gia nào chính thức có "sổ đỏ". Hiện tại, ít nhất 5 nước gồm Nga, Na Uy, Đan Mạch, Canada và Mỹ đều đưa ra những đòi hỏi chủ quyền đối với vùng Bắc Cực bởi đây là nơi chứa rất nhiều tài nguyên thiên nhiên chưa được khai thác, trong đó có dầu mỏ.
Nga đang đầu tư mạnh tay vào việc khai thác và phát triển Bắc Cực trong những năm gần đây. Cùng với Nga, các người chơi khác trong khu vực như Canada, Đan Mạch, Na-uy và Mỹ cũng đang tìm cách xác định chủ quyền của họ ở khu vực.
Cuộc tranh chấp trên trở nên căng thẳng khi các lớp băng tan chảy mở ra triển vọng về những tuyến đường hàng hải mới và khả năng khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú ở đây. Ngoài ra, các chuyên gia cho biết, một chuyến đi từ châu Âu đến châu Á đi qua Bắc Cực sẽ ngắn hơn đi qua kênh đào Panama khoảng 7.408km.
Nga đã chính thức đặt mục tiêu và đề ra kế hoạch triển khai lực lượng vũ trang để bảo vệ các lợi ích kinh tế và chính trị ở Bắc Cực trước năm 2020, trong đó có các đơn vị bảo vệ bờ biển, lính biên phòng cũng như các lực lượng quân đội khác.
Theo quân đội Nga, hai lữ đoàn Bắc Cực sẽ được triển khai ở vùng cực bắc của nước Nga trong vài năm tới. Nga cũng đang lên kế hoạch khôi phục hoạt động trở lại các sân bay từ kỷ nguyên Xô-viết ở Bắc Cực đồng thời thiết lập sự hiện diện hải quân thường trực dọc Đường Biển Bắc có tầm quan trọng chiến lược.
Nga đã mở nhiều căn cứ quân sự và khoa học ở vùng Bắc Cực trong những năm gần đây. Tổng thống Putin đã đích thân thực hiện nhiều chuyến thăm đến Bắc Cực.
Nga tuyên bố, nước này cần tăng cường sự hiện diện hải quân ở Bắc Cực để bảo vệ các lợi ích kinh tế trong khu vực khỏi sự xâm lấn của các quốc gia NATO. Đây chính là chỉ thị của Tổng thống Vladimir Putin. Moscow đã triển khai đến vùng Bắc Cực nhiều vũ khí hàng đầu của nước này đồng thời cũng đang tích cực phát triển các loại vũ khí dành riêng cho vùng Bắc Cực.