Vụ đổi chác lãi lớn
Trung sĩ Yegor Firsov, phó chỉ huy đơn vị máy bay không người lái tấn công của quân đội Ukraine, có vẻ kiệt sức trong tin nhắn thoại mà anh gửi tới POLITICO từ Avdiivka, thành phố công nghiệp ở trung tâm giao tranh khốc liệt ở mặt trận phía đông.
Quân đội Nga không ngừng tấn công Avdiivka trong nhiều tuần qua, nỗ lực bao vây lực lượng Ukraine tại đây.
"Hoàn cảnh rất khó khăn. Chúng tôi đang chiến đấu để giành lấy những cao điểm xung quanh thành phố", Firsov nói. "Nếu đối phương kiểm soát nơi này, tất cả hậu cần và đường dẫn đến thành phố cũng sẽ nằm trong tầm kiểm soát. Việc tiếp tế cho lực lượng trở nên khó khăn hơn nhiều".
Đối mặt với địch thủ có số lượng quân và thiết giáp vượt trội, lực lượng phòng thủ Ukraine đang cầm cự với sự trợ giúp của các máy bay không người lái cỡ nhỏ do những người như Firsov điều khiển, với giá 400 USD (khoảng 10 triệu đồng), có thể mang theo lượng sức nổ đủ khả năng phá hủy chiếc xe tăng Nga trị giá 2 triệu USD (gần 50 tỷ) – chênh lệch giá trị lớn hơn rất nhiều.
Máy bay không người lái FPV - hay UAV "góc nhìn thứ nhất" - sử dụng trong các cuộc tấn công này được trang bị camera tích hợp cho phép những người điều khiển thành thạo như Firsov hướng chúng đến mục tiêu với độ chính xác cao.
Trước xung đột, người ta chỉ coi máy bay không người lái như một món quà đồ chơi thường tặng nhau dịp năm mới. Giờ đây, chúng đang được sử dụng như những vũ khí linh hoạt có thể thay đổi kết quả chiến trường.
Những người trong cuộc đang theo dõi và học hỏi công nghệ giúp mang lại lợi thế bất đối xứng so với các phương pháp chiến tranh truyền thống.
Một chiếc FPV cơ bản nặng khoảng 1 kg, có bốn động cơ nhỏ, một pin, một khung và một camera được kết nối không dây với kính bảo hộ mà phi công điều khiển từ xa đeo.
Pavlo Tsybenko, quyền giám đốc học viện quân sự Dronarium Ukraine, giải thích: Nó có thể mang tới 2,5 kg chất nổ và tấn công mục tiêu với tốc độ lên tới 150 km/h.
"Chiếc máy bay không người lái này có giá 400 USD và có thể được sản xuất ở bất cứ đâu. Chúng tôi đã tạo ra sản phẩm của mình bằng cách sử dụng vi mạch nhập khẩu từ Trung Quốc và các chi tiết mua trên AliExpress. Chúng tôi tự làm khung carbon. Và vâng, pin đến từ Tesla. Một chiếc ô tô có khoảng 1.100 cục pin có thể được sử dụng để cung cấp năng lượng cho những anh chàng nhỏ bé này," Tsybenko nói với POLITICO.
"Gần như không thể hạ gục được nó. Chỉ một tấm lưới mới có thể".
Tuy nhiên, Ruslan Belyaiev, người đứng đầu học viện quân sự Dronarium cảnh báo các lực lượng khác sẽ sớm học cách sử dụng máy bay không người lái FPV để gieo rắc nỗi kinh hoàng.
"Không ai tránh khỏi những cuộc tấn công như vậy. Hộp Pandora đã mở", ông nói.
Không đơn giản
Mỗi lính điều khiển lái máy bay không người lái FPV hoạt động song song với các đơn vị trinh sát trên không, những người điều khiển DJI Mavic hoặc loại máy bay không người lái khác có thu phát video và âm thanh để quan sát nhiệm vụ.
"Khi một chiếc FPV mất tín hiệu video khi ở gần mục tiêu, sẽ có chiếc máy bay không người lái còn lại giúp phi công và các đơn vị hỗ trợ khắc phục điều này", Tsybenko nói.
Những gì trông có vẻ đơn giản trên video trên thực tế lại đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa hàng chục người.
"Mọi thứ nhìn thì có vẻ thật đơn giản, hãy đeo kính vào - và "Bam!" bạn đã phá hủy một chiếc xe tăng", Firsov nói.
"Nhưng trên thực tế, các trinh sát trên không phải mất hàng giờ để tìm kiếm mục tiêu. Đội phân tích xem video và tìm ra các mục tiêu mà đối phương đã che giấu cẩn thận. Một hoa tiêu ở gần giúp máy bay đi theo đúng tuyến đường. Một kỹ sư gắn chất nổ, một đặc công, người chế tạo các loại đạn tiêu chuẩn cho máy bay không người lái và nhiều thứ khác".
Tsybenko cho biết hầu hết các máy bay không người lái FPV đều là cảm tử. Và tính hiệu quả của chúng đã thay đổi tình thế.
Người Nga, ban đầu tụt hậu so với Ukraine trong việc làm chủ chiến tranh máy bay không người lái, đã rút ra bài học từ những sai lầm của mình. Và bây giờ họ đang tăng cường các phương pháp chiến tranh bằng máy bay không người lái đối đầu với Ukraine.
Lực lượng Nga hiện có "vô số" máy bay không người lái FPV mà họ sử dụng để nhắm mục tiêu vào từng binh sĩ.
Nga cũng đã triển khai dây chuyền sản xuất của riêng mình và đang nghĩ ra chiến thuật mới để triển khai máy bay không người lái theo bầy đàn. Tsybenko cảnh báo: "Bầy đàn này là mối đe dọa rất lớn trên chiến trường".
Tuy nhiên, cả Ukraine và Nga đều không thể tự sản xuất máy bay không người lái phục vụ cuộc xung đột. Họ vẫn nhập những bộ phận quan trọng từ Trung Quốc - nhà sản xuất máy bay không người lái thương mại hàng đầu.
Đầu năm nay, Bộ Thương mại Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế đối với việc xuất khẩu máy bay không người lái sang cả Ukraine và Nga vì "lo ngại thiết bị sẽ được sử dụng cho mục đích quân sự".
Tuy nhiên, hai bên vẫn có thể mua được các bộ phận và máy bay không người lái thông qua các nước thứ ba và cuộc đối đầu sẽ không dừng lại.