Cuộc chiến chống lại Hamas đã gây ra nhiều thách thức lớn cho quân đội Israel khi binh sỹ nước này phải chiến đấu liên tục và có rất ít thời gian nghỉ ngơi. Các quan chức Israel cho biết, quân đội nước này đang rơi vào tình trạng thiếu binh sỹ nghiêm trọng, nền kinh tế phải đối mặt với sự suy giảm mạnh nhất trong nhiều năm qua, cũng như áp lực ngày càng gia tăng của công chúng về một lệnh ngừng bắn và thỏa thuận giải phóng con tin.
Không rõ liệu Israel có ý định tiến hành một cuộc tấn công trên bộ vào Lebanon hay không. Câu hỏi đặt ra là liệu nước này có thể mở mộ mặt trận thứ hai trước những khó khăn chồng chất như vậy?
Binh lính IDF ở khu vực biên giới miền Bắc Israel, giáp Lebanon. Ảnh: Times of Israel
Israel và Hezbollah đã sa lầy vào chiến dịch tấn công ăn miếng trả miếng trong gần một năm qua với những cuộc đấu súng và tập kích xuyên biên giới. Hezbollah nổ súng vào Israel để phản đối cuộc chiến ở Gaza, yêu cầu thiết lập lệnh ngừng bắn tại đó như một điều kiện để chấm dứt các cuộc giao tranh.
Tuần trước, căng thẳng đã gia tăng sau một loạt vụ nổ máy nhắn tin, bộ đàm trên khắp Lebanon mà Hezbollah cáo buộc Israel thực hiện khiến hàng nghìn người thương vong. Những cuộc đối đầu xuyên biên giới cũng leo thang sau vụ việc này.
Các chuyên gia cho rằng, nếu Israel tham gia cuộc chiến toàn diện với Hezbollah, họ sẽ phải đối mặt với mối đe dọa lớn hơn nhiều so với Hamas và tổn thất mà Israel phải chịu cũng rất lớn.
Yoel Guzansky, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia (INSS) ở Tel Aviv cho rằng: “Hezbollah không phải là Hamas. Họ là một tổ chức nhỏ trong một quốc gia, với năng lực quân sự tinh vi hơn nhiều”.
Cuối tuần qua, lực lượng này đã tiến hành một trong những cuộc tấn công sâu nhất vào Israel. Quân đội Israel cho biết, cuộc tấn công đã gây nhiều thiệt hại ở Kiryat Bialik, Tsur Shalom và Moreshet gần thành phố cảng Haifa, cách biên giới khoảng 40 km về phía nam.
Về phần mình, Israel đã tăng cường tấn công đáp trả vào nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn. Một số báo cáo cho biết, Israel muốn tìm cách “leo thang để hạ nhiệt xung đột”, nhằm đe dọa đối thủ và buộc họ phải tìm kiếm một giải pháp ngoại giao. Nhưng đây có lẽ là chiến lược đầy rủi ro và có khả năng sai sót, có lẽ được đưa ra để trấn an đồng minh Mỹ - vốn luôn giành nhiều nỗ lực để thúc đẩy một giải pháp ngoại giao.
Dưới đây là những thách thức chính Israel phải đối mặt nếu tham gia cuộc chiến toàn diện với Hezbollah.
Đối thủ mạnh hơn
Là nhóm vũ trang Hồi giáo người Shi’ite thân cận nhất của Iran trong khu vực, Hezbollah không chỉ phô trương vũ khí tinh vi hơn trong năm qua mà còn thể hiện chiều sâu chiến lược thông qua các đồng minh và đối tác trên khắp Trung Đông, kể cả ở Iraq và Yemen.
Năng lực quân sự của Israel đã được cải thiện kể từ cuộc chiến cuối cùng ở Lebanon vào năm 2006 - khi nhà nước Do Thái này vẫn chưa có hệ thống phòng thủ Vòm Sắt. Tương tự, Hezbollah cũng tìm cách gia tăng tiềm lực bằng cách tuyển mộ thêm thành viên và mở rộng kho vũ khí.
Các nhà phân tích quân sự ước tính Hezbollah có từ 30.000 đến 50.000 thành viên, nhưng hồi đầu năm nay, thủ lĩnh Hezbollah, ông Hassan Nasrallah tuyên bố, họ có hơn 100.000 thành viên và quân dự bị. Nhóm này cũng được cho là sở hữu từ 120.000 đến 200.000 tên lửa và rocket.
Tài sản quân sự lớn nhất của họ là tên lửa đạn đạo tầm xa. Ứớc tính Hezbollah có hàng nghìn tên lửa, trong đó có 1.500 tên lửa chính xác cao có tầm bắn từ 250–300 km. Trong cuộc tấn công vào cuối tuần qua, Hezbollah cho biết họ đã nhắm vào căn cứ không quân Ramat David của Israel bằng tên lửa Fadi 1 và Fadi 2. Đây là lần đầu tiên Hezbollah sử dụng loại vũ khí tầm xa này. Căn cứ không quân Israel cách biên giới Lebanon khoảng 48km.
Quân đội Israel không cho biết căn cứ này có bị ảnh hưởng hay không. Các cơ quan khẩn cấp của Israel thông báo, có ba người bị thương trong các cuộc tấn công.
Behnam Ben Taleblu, chuyên gia về Iran và thành viên cấp cao của Tổ chức Bảo vệ các nền Dân chủ (FDD), nhận định, trọng lượng đầu đạn của những quả đạn này gợi nhớ đến tên lửa đạn đạo tầm xa Burkan IRAM lần đầu tiên được Hezbollah đưa vào sử dụng vào mùa đông năm 2023 để chống lại Israel, nhưng có tầm bắn đáng kể".
Sarit Zehavi, cựu chuyên gia phân tích tình báo quân sự Israel cho rằng, Hezbollah đã giấu vũ khí ở nhiều nơi khác nhau tại Lebanon, bao gồm cả những khu vực gần Beirut, nơi lực lượng này hiện diện mạnh mẽ.
“Hezbollah đang xây dựng lực lượng dự phòng, vì vậy họ rải đạn dược và cơ sở hạ tầng của mình khắp nơi”, bà nhận định.
Hezbollah tiên tiến hơn nhiều về mặt quân sự so với Hamas. Họ cũng có khu vực hoạt động rộng lớn hơn nhiều với các tuyến tiếp tế đan xen liên kết trực tiếp hơn với Iran và mạng lưới đường hầm thậm chí còn tinh vi hơn cả ở Gaza.
Trong trường hợp có cuộc tấn công trên bộ, lực lượng Hezbollah có thể được hàng nghìn người từ các nhóm được Iran hậu thuẫn từ Iraq, Yemen và những nơi khác trong khu vực hỗ trợ.
Quân đội Israel bị kéo căng
Trong những tuần gần đây, Israel một lần nữa chuyển nhiều nguồn lực quân sự hơn đến biên giới phía bắc giáp Lebanon, ngay cả khi nước này vẫn đang trong tình trạng xung đột với Hamas ở Gaza. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia quân sự cảnh báo, việc mở một mặt trận mới có thể khiến quân dội nước này bị kéo căng.
Israel là một quốc gia nhỏ và lực lượng quân sự của họ không phải là vô hạn. Các quan chức quân đội Israel cho biết, Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) đang bị thiếu binh sỹ. Vào đầu cuộc chiến với Hamas, quân đội nước này đã tuyển dụng khoảng 295.000 quân dự bị trong nỗ lực tăng cường nhân lực. Nhưng con số vẫn chưa đủ.
Khi chuẩn bị cho một cuộc xung dột thứ hai có thể xảy ra, Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) đang chuyển một số sư đoàn chủ chốt từ Gaza đến biên giới phía bắc.
"Khi chiến đấu ở nhiều mặt trận, bạn không thể phân bổ quá nhiều nguồn lực vào mọi mặt trận. Vì vậy, đây sẽ là một cách chiến đấu khác", chuyên gia Mizrahi lưu ý. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuần trước nói rằng "trọng tâm đang dịch chuyển về phía bắc" cùng với "lực lượng, tài nguyên, năng lượng".
Trong số các đơn vị đó có Sư đoàn 98 tinh nhuệ của Israel. Sư đoàn này, còn được biết đến với tên gọi khác Utzbat HaEsh có khoảng 10.000 đến 20.000 binh sỹ, theo truyền thông Israel.
Nhà phân tích Guzansky cho rằng, việc chuyển hướng nguồn lực sang Lebanon không có nghĩa là cuộc chiến ở Gaza đã kết thúc, nhưng Thủ tướng Netanyahu có lẽ sẽ cảm thấy buộc phải bình ổn mặt trận phía bắc khi áp lực trong nước ngày càng tăng.
Rủi ro đối với Israel
Ông Michael Milshtein, cựu quan chức tình báo Israel nhận định rằng: “Một năm sau khi xung đột ở Gaza bắt đầu, chúng ta đang rơi vào một cuộc chiến tiêu hao, và người dân Israel rất lo lắng rằng điều tương tự sẽ xảy ra và thậm chí đáng lo ngại hơn ở Lebanon”.
“Cách tiếp cận của Thủ tướng Netanyahu dựa trên giả định rằng nếu bạn sử dụng càng nhiều sức mạnh, đối phương sẽ phải linh động hơn và buộc phải tìm kiếm giải pháp ngoại giao. Nhưng cách tiếp cận này không hiệu quả với Hamas và Hezbollah cũng không có khả năng lùi bước”, ông Michael Milshtein lưu ý.
Israel cho biết nước này chưa sẵn sàng tiến hành một cuộc tấn công trên bộ trực tiếp vào Lebanon nhưng đã chuẩn bị cho khả năng đó. Nếu chiến dịch trên không không thể khiến Hezbollah khuất phục, các nhà lãnh đạo Israel có thể triển khai lực lượng dày dặn kinh nghiệm chiến đấu từ biên giới phía bắc tràn vào Lebanon.
Nhưng theo các nhà quan sát, ngay cả khi mục tiêu chỉ là tạo ra một vùng đệm để bảo vệ tốt hơn cho miền bắc, thì rủi ro vẫn rất lớn. Hầu hết người dân Israel đều được bảo vệ khỏi cuộc tấn công trên không nhờ khoảng cách xa và nhờ hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel. Nhưng một tấn công trên bộ sẽ gây nhiều thương vong hơn và kéo dài thời gian chiến đấu cho những người binh sỹ và quân dự bị Israel vốn đã mệt mỏi sau một năm xung đột ở Gaza.