Vụ án dưới đây có nguyên nhân hủy một phần bản án sơ thẩm phần nào "độc, lạ" hơn khi so sánh với những vụ án khác có tội danh, tính chất tương tự
Suýt mất tiền vì… tòa tính sai
Nguyễn Thế Hùng (Giám đốc Công ty CP Cầu Vàng) quen biết Nguyễn Văn Hiếu (Giám đốc Công ty CP Nhật Minh) bàn bạc "vẽ" dự án nhà ở. Hai giám đốc tự ý soạn thảo, ký văn bản thỏa thuận góp vốn với 17 khách hàng rồi "bỏ túi" hàng trăm tỉ đồng. Phạm tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", Hiếu lãnh án chung; Hùng chịu 14 năm tù.
Tòa sơ thẩm buộc Hiếu có trách nhiệm bồi thường. Trong đó, Hiếu phải hoàn trả ông Nguyễn Văn Tuấn (một trong những nạn nhân) hơn 1,7 tỉ đồng. Ngoài ra, ông Nguyễn Trung Thành (trung gian giao nhận tiền) có nghĩa vụ trả bị hại Tuấn hơn 171 triệu đồng (đã cấn trừ 250 triệu đồng Thành tự nguyện nộp lại ở giai đoạn điều tra).
Cho rằng tòa sơ thẩm tính toán mức bồi thường chưa hợp lý, ông Tuấn có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm. Kháng nghị giám đốc thẩm, cơ quan giữ quyền công tố đề nghị tòa án có thẩm quyền xét lại phần trách nhiệm dân sự.
Xử giám đốc thẩm, TAND Cấp cao tại TP Hà Nội đã tính lại các khoản tiền liên quan bị hại Tuấn. Hồ sơ thể hiện ông Thành nhận từ ông Tuấn tổng cộng gần 2,5 tỉ đồng. Không chuyển hết tiền mà Thành giữ lại hơn 675 triệu đồng. Như vậy, trừ 250 triệu đồng đã nộp lại thì Thành còn phải trả hơn 425 triệu đồng; không phải chỉ có hơn 171 triệu đồng như bản án sơ thẩm yêu cầu. Ngoài ra, quyết định giám đốc thẩm nhận định hai bị cáo có trách nhiệm liên đới bồi thường, chứ không riêng bị cáo Hiếu.
Từ đó, cơ quan giám đốc thẩm hủy một phần bản án sơ thẩm, yêu cầu tòa sơ thẩm xét xử lại phần dân sự trong vụ án trên.
Phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án tham ô tài sản xảy ra ở Công ty PV Coating
Sai từ khâu giám định, dịch thuật
Trong vụ án Trần Đức Minh (cựu Giám đốc Công ty CP Bọc ống dầu khí Việt Nam - PV Coating) và đồng phạm tham ô 48 tỉ đồng, cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm mắc những vi phạm tố tụng khó ngờ.
Quá trình thực hiện dự án giữa Công ty PV Coating và Ban Quản lý dự án khí Đông Nam bộ, Minh cùng đồng phạm tự ý đưa nhiều vật tư thực ra khỏi sổ sách, hòng trục lợi. Với cáo buộc gây thiệt hại gần 48 tỉ đồng, tòa sơ thẩm phạt bị cáo Minh 16 năm tù về tội " Tham ô tài sản". Những bị cáo khác cũng nhận án phạt thích đáng. Bản án trên bị TAND Cấp cao tại TP HCM tuyên hủy vì nhiều vi phạm tố tụng, có dấu hiệu bỏ lọt người phạm tội…
Trong kết luận định giá những vật tư nêu trên, Văn phòng Giám định tư pháp Sài Gòn không ghi danh tính người thực hiện giám định, người tiến hành tố tụng trưng cầu giám định và cả phương pháp giám định. Chưa kể, cơ quan giám định này không có chức năng giám định kết cấu, định lượng đối với vật tư, thiết bị trong vụ án; mà chỉ có thể giám định tài chính. Nghĩa là, Văn phòng Giám định tư pháp Sài Gòn chỉ giám định trên cơ sở số học. Vì vậy, kết quả giám định không chỉ rõ cụ thể mức chênh lệch thực tế (về chủng loại lẫn số lượng) giữa số vật tư mua về và số vật tư đã sử dụng. Do đó, vụ án xuất hiện mâu thuẫn khi kết quả số lượng vật tư nâng khống (theo giám định) cao hơn số lượng vật tư các bị cáo tham ô .
Ngoài ra, việc xác định giá trị tất cả vật tư bị chiếm đoạt thuộc trách nhiệm Hội đồng Định giá tài sản trong tố tụng hình sự. Vì vậy, Tòa phúc thẩm khẳng định bản kết luận định giá trong hồ sơ vi phạm Luật Giám định tư pháp hiện hành, không có giá trị chứng minh trong vụ án.
Về dịch thuật, cơ quan xét xử phúc thẩm nhận thấy Công ty PV Coating ký nhiều hợp đồng mua bán vật tư với đối tác nước ngoài. Những hợp đồng trên soạn thảo bằng tiếng Anh. Sử dụng những hợp đồng đó làm chứng cứ buộc tội nhưng cơ quan tiến hành tố tụng sơ thẩm không dịch ra tiếng Việt. Sai sót này vi phạm Điều 29, Bộ Luất Tố tụng hình sự 2015.