Ông nhấn mạnh, cửa chùa không phải là nơi xin cho, mua bán. “Chính tâm lý "xin - cho" hằn sâu vào ý thức của nhiều người ở đời thực nên cũng bị lây lan sang cả đời sống tâm linh. Họ cầu xin những điều rất thực dụng như “buôn may bán đắt”.
Nhà sử học nổi tiếng tỏ ra thất vọng và lo ngại về cách mà nhiều người Việt đi lễ thời nay.
“Bây giờ người ta đi chùa không phải để thỏa mãn nhu cầu tâm linh, hướng về cõi thiện, cõi phật mà để ăn mặc sang trọng, khoe mẽ, mang tiền đến cài vào tay phật rồi cúng bái đồ xa xỉ, tốn kém. Đấy là biến tướng của việc đi chùa ngày nay”.
Bàn về vấn đề lễ hội, GS Trần Lâm Biền, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, tín ngưỡng tôn giáo Việt Nam nhấn mạnh, suy nghĩ “tốt lễ dễ kêu” là quan niệm sai lầm, tầm thường của nhiều người.
Hình ảnh quen thuộc trên ban thờ các đền, chùa.
“Đi lễ không thành tâm, chỉ nghĩ đến vật chất thì còn… phải tội hơn. Những nơi đình, đền, chùa là chốn tâm linh, thanh tịnh - nơi để người dân đến tìm thấy sự thanh thản, an yên chứ không phải nơi xô bồ, đổi chác, xin xỏ vật chất”.
Theo GS Trần Lâm Biền, cần ngăn chặn những hành vi tại cửa đình, chùa trong mùa lễ hội như: rải tiền lẻ, xoa đầu tượng, xin xỏ vật chất một cách tham lam, ….
Thực tế, việc dâng lễ để cầu may, đặt tiền lên ban thờ có phải là văn hóa tín ngưỡng của người Việt xưa? Theo Thượng tọa Thích Chiếu Tuệ, Trưởng ban Hoằng pháp Ban Trị sự Phật giáo TP Hà Nội, điều này không đúng với văn hóa tín ngưỡng của dân tộc Việt Nam.
“Không nên đặt tiền lên ban thờ, hành động đó không khác gì mua - bán thần, phật...”, Thượng tọa Thích Chiếu Tuệ chia sẻ.
Cũng theo Thượng tọa Thích Chiếu Tuệ, chốn tâm linh là nơi để con người hướng thiện, tìm thấy sự thanh thản chứ không phải là nơi có thể làm cho ai đó giàu có hơn, thành đạt hơn.
“Cửa chùa không phải là nơi để xin xỏ, đổi chác, cầu xin những điều thực dụng như “buôn may bán đắt”, “công thành danh toại”… Cần thấu hiểu đạo Phật để hiểu rất rõ luật nhân - quả của Phật giáo, không có gì là tự dưng mà có, nếu không cố gắng từ bản thân".