Nội dung này được nhiều đại biểu Quốc hội đề cập khi thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, chiều 8/11.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, Luật Đấu giá tài sản đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập về trình tự, thủ tục đấu giá: "Còn tồn tại tình trạng thông đồng, dìm giá trong các phiên đấu giá, cơ chế kiểm soát việc đấu giá bộc lộ một số vướng mắc..." .
Theo bà Yến, trong lần sửa đổi Luật Đấu giá tài sản lần này, cần đánh giá sát tình hình thực tiễn để thể chế hóa các quy định thật chặt chẽ; khắc phục tình trạng xác định giá khởi điểm chưa sát với giá thị trường, tình trạng ép giá, thổi giá, quân xanh, quân đỏ, năng lực của đấu giá viên và tổ chức đấu giá chưa đáp ứng yêu cầu đấu giá.
Đại biểu này đề nghị ban soạn thảo bổ sung quy định xử lý vi phạm đối với người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, cá nhân, tổ chức có liên quan. Thời gian qua xảy ra các trường hợp người trúng đấu giá bỏ cọc, không nộp tiền để nhận tài sản, đặc biệt là các tài sản có giá trị rất lớn như biển số xe đẹp và bất động sản.
Mới đây nhất, một người ở TP.HCM trúng đấu giá biển số 51K - 888.88 với giá trên 32 tỷ đồng nhưng cuối cùng không nộp tiền trúng đấu giá, chịu mất số tiền cọc đã nộp là 40 triệu đồng.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến. (Ảnh: Quochoi.vn)
Công ty Bất động sản Ngôi Sao Việt (thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) cũng bỏ cọc mua quyền sử dụng lô đất số 3-12 tại khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP.Thủ Đức, TP.HCM), số tiền đặt cọc gần 600 tỷ đồng.
Việc bỏ cọc này ảnh hưởng rất lớn, song theo quy định hiện hành thì người bỏ cọc chỉ bị mất số tiền đã đặt cọc chứ không có chế tài nào khác. Do đó, theo bà Yến, cần quy định các tài sản Nhà nước quản lý thì khi đấu giá không được bỏ cọc, đồng thời quy định chế tài với người bỏ cọc.
"Cần có biện pháp phạt tiền gấp nhiều lần so với tiền cọc 30% giá trị tài sản đấu giá, để tránh đấu giá thành công rồi bỏ cọc", bà Yến đề nghị.
Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) cho rằng, nếu người đấu giá chứng minh được yếu tố bất khả kháng dẫn đến bỏ đấu giá, như mất tài sản, lũ lụt, gặp tai nạn thì có thể được chấp nhận và không bị xử lý. Nếu không chứng minh được, nên cấm người đó đấu giá tài sản trong một khoảng thời gian.
Phó trưởng ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên cũng phản ánh, thực tế đấu giá tài sản gần đây đã xuất hiện hiện tượng thao túng giá khởi điểm, bỏ giá rất cao rồi bỏ cọc nhằm gây hiệu ứng tạo mặt bằng giá ảo nhằm thu lợi.
Bà Yên đồng tình khi dự án luật đã sửa đổi, bổ sung quy định về hủy kết quả đấu giá theo hướng quy định rõ chủ thể, căn cứ hủy kết quả đấu giá đảm bảo khả thi, phù hợp với quy định của pháp luật; xác định rõ trách nhiệm của người có hành vi vi phạm dẫn đến việc hủy kết quả đấu giá.
Đại biểu Tạ Thị Yên. (Ảnh: Quochoi.vn)
Từ thực tế, nữ đại biểu cho rằng, cần có quy định hoãn hoặc dừng phiên đấu giá để phân tích, đánh giá tình hình khi hành vi của chủ thể trong diễn biến của các phiên đấu giá cho thấy sự không bình thường hoặc quá vô lý. Ngoài ra, cần lưu tâm đến điều kiện đăng ký tham gia đấu giá, năng lực tài chính của người tham gia, thời hạn nộp tiền trúng đấu giá.
Theo đại biểu này, nếu chỉ sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Đấu giá thì không đủ để ngăn chặn những hành vi mang tính chất thao túng thị trường, đầu cơ, nhất là trong lĩnh vực bất động sản. Do đó, cần có một giải pháp mang tính tổng thể hơn đối với các chính sách về tín dụng, đất đai, doanh nghiệp và đấu giá tài sản.
Trước đó, trong báo cáo thẩm tra dự án luật trình Quốc hội chiều 8/11, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, có ý kiến đề nghị quy định chế tài xử lý vi phạm theo hướng không cho tham gia đấu giá trong một thời hạn bên cạnh việc hủy kết quả trúng đấu giá, và quy định rõ trách nhiệm cấp có thẩm quyền hủy kết quả trúng đấu giá.
Đáng chú ý, có ý kiến đề nghị quy định điều khoản phạt trong trường hợp trúng đấu giá nhưng không mua tài sản, ví dụ phạt tiền bằng 50% giá mà người trúng đấu giá đã trả.
Với giải pháp này, số tiền đặt trước có thể thấp nhằm thu hút nhiều người tham gia đấu giá, song số tiền phạt vi phạm nghĩa vụ lớn sẽ ngăn chặn tình trạng trả giá cao bất thường rồi bỏ tiền đặt trước, gây lũng đoạn thị trường.