Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa sẽ đến Tết Nguyên đán 2023 Qúy Mão. Theo phong tục truyền thống của người Việt Nam, vào những ngày đầu năm mới, trẻ nhỏ sẽ được nhận tiền lì xì (mừng tuổi) từ người lớn như một lời chúc tốt lành, may mắn.
Tuy nhiên, đôi khi vì sự vô tư của các bé như mở ngay phong bao ra xem bao nhiêu tiền, thậm chí là chê bôi và từ chối nhận nếu như số tiền quá ít...Hành động này vô tình khiến cả bố mẹ trẻ và người mừng tuổi cảm thấy ngượng ngùng.
Để tránh những trường hợp trên, các chuyên gia cho rằng, không ai khác là gia đình phải hỗ trợ giúp các em hiểu về những câu chuyện liên quan đến nhận lì xì, hướng dẫn các em, dạy, thậm chí dỗ từng bước để tạo nên thói quen và trở thành nét văn hóa trong trẻ nhỏ khi nhận lì xì.
Lì xì ngày Tết là một nét đẹp trong truyền thống văn hóa của người Việt - Ảnh minh họa
Như vậy, cha mẹ nên giúp các bé hiểu những điều sau đây:
Nguồn gốc của tục lì xì đầu năm
Tục lệ lì xì đầu năm mới có từ thời xa xưa. Tương truyền, khi ông Táo lên chầu trời, việc ở dưới trần không ai cai quản, bọn quỷ dữ thừa cơ hội gây ra nhiều tai họa. Đặc biệt là ở những nhà có trẻ nhỏ, khi cha mẹ mải mê lo việc sắm Tết, các cháu thường bị quỷ dữ vào phá rối giấc ngủ, gây bệnh tật. Đã có cháu còn bị quỷ dữ cướp đi.
Thấy vậy, dân làng vô cùng lo lắng. Họ cầu xin Trời Phật giúp họ. Ông Phật xuống trần trong hình dáng của ông Bụt. Để tránh khỏi việc phá rối của quỷ dữ với mùa màng, ông bày cho người dân treo cây cột cao ở ngoài sân, rồi vắt chiếc áo của ông trên đó. Bóng chiếc áo đổ che khuất cả nhà, tránh được sự nhòm ngó của quỷ dữ. Đây chính là nguồn gốc của cây nêu.
Với trẻ nhỏ, ông cho bọn trẻ mỗi cháu một đồng xu gói trong giấy đỏ đẹp và dặn gia đình đặt ở dưới gối khi cháu ngủ. Quỷ dữ xuống phá trẻ con sẽ bị ánh sáng của đồng tiền Phật làm cho chói mắt. Vì thế, chúng sợ mà bỏ chạy.
Sau này, người lớn trong gia đình cũng làm theo Bụt, cứ đến Tết là tặng trẻ những đồng xu nhỏ để xua đuổi quỷ dữ, để chúng không còn cơ hội quấy nhiễu trẻ em.
Một câu chuyện ngắn sẽ giúp trẻ hiểu rõ ý nghĩa của tục lệ tặng lì xì. Điều ấy ngầm định giáo dục trẻ rằng, người tặng bao lì xì là người muốn mang đến cho trẻ sự an bình, mong muốn trẻ gặp điều tốt lành, che chở và bảo vệ trẻ khỏi những điều xấu xa. Do đó trẻ không được kỳ vọng về số tiền mà mình nhận được.
Dạy con cách thưa gửi
Thưa gửi, chào hỏi khách đến nhà hoặc đi chúc Tết đều rất quan trọng khi dạy trẻ em. Khi khách đến nhà hoặc cả nhà đi chúc Tết, trẻ nhỏ cần phải chào hỏi lễ phép và chúc Tết những người khách. Cha mẹ có thể dạy trước cho bé những câu chúc đơn giản, dễ học và phù hợp với hầu hết mọi người.
Ví dụ: Cháu chúc ông/ bà/cô/chú/anh/chị năm mới mạnh khỏe và may mắn. Với các câu chúc này, trẻ sẽ đem niềm vui đến cho tất cả mọi nhà.
Cha mẹ nên dạy trẻ từ cách ứng xử khi nhận lì xì để không gây ra cảnh dở khóc dở cười ngày Tết - Ảnh minh họa
Ứng xử khi được lì xì
Bố mẹ nên giải thích để trẻ hiểu, khi trẻ nhận được lời chúc may mắn, yêu thương từ người khác thì bản thân các con cũng cần biết cách chia sẻ niềm vui, may mắn đến người đối diện. Vì vậy, khi nhận được mừng tuổi, các con phải bày tỏ thái độ biết ơn và chúc Tết lại người lớn với những lời chúc phúc, may mắn đầu năm.
Ngoài ra, một vài điều cư xử khéo léo sẽ giúp trẻ hình thành được kỹ năng sống cũng như sự tinh ý như: Không được mở lì xì trước mặt người lớn; không chê bai nếu tiền lì xì ít. Bố mẹ có thể giúp con thực hành ứng xử ở nhà để con có thể thực hiện ngay cả khi không có bố mẹ bên cạnh nhắc nhở.
Kỹ năng sống được hình thành thông qua một quá trình, vì vậy, bố mẹ nên tạo điều kiện để trẻ có cơ hội tập luyện.
Quản lý, tiết kiệm lì xì
Trẻ thường rất thích thú và có thể lên vô vàn kế hoạch để sử dụng tiền lì xì của mình, thường thì các bạn sẽ sử dụng để mua những thứ mình thích như đồ chơi, sách vở, bánh kẹo... Bố mẹ có thể chia sẻ với con một vài bí quyết để sử dụng hợp lý số tiền này như một người lớn thực sự. Đây cũng là lúc mà con có thể xây dựng cho mình kỹ năng sống: quản lý tài chính thông minh.
Thường thì trẻ sẽ có xu hướng dùng toàn bộ số tiền mình thích để tiêu vì sợ bố mẹ thu lại tiền mừng tuổi. Bố mẹ có thể trao đổi rõ ràng rằng trẻ sẽ được toàn quyền sử dụng số tiền lì xì một cách hợp lý. Ví dụ như con có thể dùng một phần tiền để mua món đồ mà con thích và thấy cần phải sử dụng ngay. Số còn lại con có thể dùng để chi cho một số khoản cần nhiều tiền và có thể thực hiện xa hơn như: tiết kiệm để mua một chiếc tủ sách hay trọn bộ sách nước ngoài mà con yêu thích.
Dạy trẻ biết nói cảm ơn và chúc Tết lại người tặng lì xì - Ảnh minh họa
Hoặc bố mẹ có thể dạy con tự tay đút tiền vào lợn đất để tiết kiệm dùng cho nhiều khoản chưa có kế hoạch sau này, hoặc mua một món đồ trong gia đình với tư cách là một thành viên trong gia đình.
Lập kế hoạch sử dụng tiền như một người trưởng thành
Bố mẹ có thể giúp trẻ lên kế hoạch chi tiêu hàng tháng với số tiền lì xì mà mình có được sau những ngày Tết. Với mỗi tháng kế hoạch hoạt động của các bạn sẽ khác nhau do đó tiền chi tiêu cũng có thể khác nhau. Ví dụ, tháng hè, nhiều hoạt động vui chơi chắc chắn sẽ cần chi nhiều hơn các tháng trong năm học. Với những dự tính chi tiêu đó, bố mẹ giúp các bé có kế hoạch cân đo tính toán sử dụng hợp lí số tiền hạn chế của mình.
Bên cạnh việc sử dụng tiền lì xì cho các nhu cầu bản thân, bố mẹ cũng có thể khuyên con dành một phần để làm từ thiện, bởi đây là lúc phù hợp nhất để dạy về tình thương người và sự hào phóng, bởi trẻ đang có sẵn khá nhiều tiền vừa được người khác cho thay vì tiêu khiển vào những thứ thiếu tính thực tế.
Nói chung, ứng xử chưa đúng với bao lì xì không hẳn là lỗi chỉ ở trẻ nhỏ, người lớn cần giúp con ngay từ những năm đầu non nớt. Hy vọng các bé sẽ hiểu và có ứng xử đẹp trong câu chuyện lì xì năm mới 2023.