Hạm đội Biển Đen của Nga ở Sevastopol, Crimea. Ảnh: AP
Bước đột phá trên Biển Đen của Ukraine
Từ văn phòng nhìn ra Cảng Pivdennyi trên Biển Đen, chủ tịch Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế Ukraine Viktor Berestenko mỉm cười hài lòng với nửa tá tàu chở hàng quốc tế lớn ngay bên ngoài bến cảng.
Trả lời tờ Foreign Policy (Mỹ) trong bài viết đăng ngày 2/4, ông Berestenko cho biết cả 3 cảng của Ukraine, tất cả đều nằm trong và xung quanh Odesa, đang hoạt động 24/7 và xuất khẩu ngũ cốc của nước này đã trở lại mức trước chiến tranh.
Việc khôi phục thương mại Biển Đen là một bước đột phá lớn đối với Ukraine, trái ngược hoàn toàn với những tổn thất mà lực lượng của họ đang phải gánh chịu trong năm nay ở mặt trận phía đông. Trên Biển Đen, Ukraine đã làm được điều không tưởng: "Đánh bại" Hải quân Nga dù lực lượng hải quân của nước này rất hạn chế so với Nga.
Vào mùa xuân năm 2022, quân đội Nga đã phong tỏa các cảng Biển Đen của Ukraine và khiến hoạt động xuất khẩu bị đình trệ. Điều này buộc Ukraine phải chuyển sang các tuyến đường bộ để tiếp thị hàng hóa và khiến giá ngũ cốc trên toàn thế giới tăng vọt.
Hiện tại, Nga vẫn kiểm soát 16 cảng của Ukraine. Tuy nhiên, mặt trận Biển Đen có vẻ mang lại nhiều hy vọng cho Ukraine hơn bao giờ hết kể từ khi xung đột bắt đầu hơn hai năm trước.
Đòn đánh quan trọng vào tuyến tiếp tế của Nga
Dựa vào sự kết hợp giữa hệ thống tên lửa và tàu không người lái được dẫn đường bởi GPS và camera tiên tiến, lực lượng vũ trang Ukraine tuyên bố đã làm tê liệt 1/3 hạm đội Biển Đen của Nga. Họ cũng đã làm gián đoạn các tuyến đường tiếp tế của Nga phục vụ hàng nghìn binh sĩ tại các khu vực chiến trường miền nam Ukraine.
Vào ngày 24/3, Ukraine đã giáng một đòn khác, được cho là sử dụng tên lửa không đối đất do Anh hoặc Pháp sản xuất, hạ gục hai tàu đổ bộ lớn của Nga và các cơ sở hạ tầng khác gần thành phố cảng Sevastopol ở Crimea. Hạm đội của Nga đã phải hứng chịu sự thất bại nặng nề đến mức khiến Tư lệnh hải quân - Đô đốc Nikolai Yevmenov - bị sa thải vào giữa tháng 3.
"Nga muốn biến Biển Đen thành khu vực mà họ có thể hoàn toàn kiểm soát. Nhưng Ukraine đã đảo ngược điều đó", Volodymyr Dubovyk, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Quốc gia Odesa Mechnikov, nói với FP.
Điều này đã cho phép Ukraine thiết lập một hành lang biển bắt đầu ở Odesa và trải dài xuống bờ biển của các thành viên NATO là Romania, Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ khi các tàu di chuyển về phía tây nam trên đường đến eo biển Bosphorus, nơi hầu hết hoạt động thương mại ở Biển Đen đi qua.
Tận dụng một vụ mùa bội thu, Ukraine hiện đang xuất khẩu nhiều ngũ cốc - ngô, lúa mì và lúa mạch - như trước chiến tranh, cũng như các hàng hóa khác.
Trước xung đột, Ukraine buôn bán nhiều ngũ cốc hơn toàn bộ Liên minh châu Âu và cung cấp một nửa lượng dầu hướng dương được giao dịch trên toàn cầu, theo Bloomberg.
Nhà kinh tế Sergey Yakubovskiy tại Đại học Quốc gia Odesa nói: "Điều này cực kỳ quan trọng đối với nền kinh tế Ukraine, đối với khu vực Odesa và đối với tương lai của Ukraine".
Chiến lược Biển Đen bất đối xứng của Ukraine ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào các tàu nổi không người lái (USV) sản xuất trong nước có tốc độ di chuyển trên mặt nước và mang theo tới 800 kg chất nổ.
Những quả đạn này đã đánh chìm hoặc vô hiệu hóa một số trong số 24 tàu chiến Nga bị mất, bằng chứng cho thấy hoạt động sản xuất vũ khí trong nước của Ukraine đã được đẩy mạnh và ngày càng gây ra hậu quả nghiêm trọng khi không có sự hỗ trợ dự kiến của Mỹ và châu Âu. Theo Guardian, hiện có 200 công ty sản xuất máy bay không người lái ở Ukraine, một số trong số đó được tài trợ bởi các chiến dịch huy động vốn từ cộng đồng.
Phản ứng đáp trả của Nga là nhắm vào các cảng, cơ sở hạ tầng năng lượng và các khu nhà ở của Odesa bằng tên lửa đạn đạo. Hiếm khi một ngày trôi qua mà không có còi báo động không kích ở thành phố cảng. Chỉ riêng trong tháng 3, các cuộc tấn công của Nga đã khiến 32 người thiệt mạng.