Cùng vào thời điểm, các lực lượng Vệ binh cộng hoà Sư đoàn 4, lữ đoàn 103 và hàng chục nghìn dân quân Syria-Iraq và Palestine đang bao vây và chia cắt trại tị nạn Yarmouk tại phía nam thủ đô Damascus, Bộ Quốc phòng Syria tuyên bố khởi động chiến dịch Bắc Homs với mục tiêu là khu vực đô thị thuộc đồng bằng al-Grab đã bị bao vây từ nhiều năm nay.
Đa phần lực lượng đối lập ở đây là đến từ thành phố Homs, sau khi chiến dịch của Quân đội Syria ở thành phố này năm 2013 thành công và trục xuất hàng nghìn chiến binh bằng một thoả thuận.
Cho tới nay, tại khu vực bao quanh Bắc Homs, các đơn vị tăng cường của Lực lượng Hổ đang di chuyển và tập hợp.
Hàng chục xe tăng và pháo binh cùng với hàng trăm xe bán tải gắn hoả lực đang di chuyển từ khu vực Đông Qalamoun theo các tuyến đường tới Bắc Homs.
Binh sĩ quân đội Syria ở Homs.
Cá nằm trên thớt
Các lực lượng tham chiến ở cả hai phía bao gồm:
Lực lượng chính phủ Syria: Lực lượng Tiger, dân quân của Đảng SSNP, dân quân Shia PMU Iraq, dân quân thuộc Vệ binh Quốc gia Syria.
Tổng số lượng khoảng 15-20 nghìn quân cùng rất nhiều xe cơ giới và pháo binh.
Lực lượng đối lập trong khu vực Bắc Homs: Các nhóm Ahrar al-Sham, Hayyat Tahrir al-Sham, Faylaq al-Sham, Jaysh al-Tawheed, Jaysh al-Izza và các nhóm đối lập Quân đội Syria tự do FSA khác.
Tổng số lượng các chiến binh đối lập vào khoảng từ 5 tới 10 nghìn quân.
Lực lượng đối lập tại Bắc Homs có sự sụt giảm nghiêm trọng trong năm 2017-2018. Việc khu vực này bị bao vây chặt, và những thể hiện yếu kém của nhóm quân này tại tỉnh Homs đã làm các nhà tài trợ thất vọng. Từ giảm dần năm 2016 cho tới cắt hẳn viện trợ của nước ngoài vào giữa năm 2017 đã làm lực lượng này trở nên chia rẽ.
Hàng tháng, hàng trăm chiến binh đối lập mang vũ khí ra hàng lực lượng chính phủ bao vây, có thể ước tính quân số của lực lượng đối lập ban đầu vào khoảng 15 nghìn nhưng đã hao hụt ít nhất 5 nghìn binh lính và chỉ huy quy hàng chính phủ và tham gia lực lượng dân quân ủng hộ chính phủ "Lá chắn Qalamoun" mà lý do chính là nhiều tháng không nhận được lương.
Bắc Homs đa phần là vùng nông nghiệp, mật độ dân cư không đông và không có các xưởng cơ khí, do vậy việc tự sản xuất đạn dược và thuốc nổ là hạn chế. Các giao tranh gần đây của lực lượng đối lập thể hiện họ bị yếu kém về hoả lực cũng như quân số so với lực lượng bao vây.
Gần như các cuộc giao tranh chỉ diễn ra trong vòng vài giờ, với kết quả là phe đối lập phải tháo chạy khỏi vị trí xuất phát khi mới chỉ đối đầu với dân quân thân chính phủ chứ chưa phải là lực lượng chính quy.
Tinh thần này cũng ảnh hưởng nhiều đến quan điểm của nhân dân trong khu vực, các hội đồng làng yêu cầu phe đối lập không được đóng quân trong các làng tại đây. Và cao trào hơn, họ trục xuất các chiến binh nhóm khủng bố Hayyat Tahrir al-Sham (HTS) khỏi một loạt làng mạc phía Đông Bắc để quân đội Syria vào tiếp quản trong tháng 4.
Từ đầu năm 2018, sau các chiến dịch Abu Duhour, Đông Ghouta, Đông Qalamoun... Lực lượng Tiger trở thành lực lượng duy nhất trên chiến trường Syria kết thúc những khu vực bị bao vây nhiều năm với thiệt hại tương đối nhỏ.
Thanh thế của lực lượng này đè bẹp ý chí phản kháng của các nhóm đối lập bị bao vây khắp Syria. Có thể thấy lực lượng đối lập tại Bắc Homs đang hoảng sợ thật sự, họ yêu cầu cộng đồng quốc tế can thiệp tuy nhiên gần như không có một sự đáp trả nào từ các nhà tài trợ.
Lực lượng đối lập Bắc Homs ra tuyên bố, yêu cầu cộng đồng quốc tế can thiệp khi quân đội chính phủ Syria liên tục nã pháo vào các vị trí trong khu vực.
Dự đoán diễn biến chiến dịch
Đồng bằng al-Ghab là một khu vực nông nghiệp màu mỡ. Sông Orontes chảy theo hướng phía bắc vào đồng bằng gần Muhradah, khoảng 25 km về phía tây bắc của Hama.
Thung lũng này đã bị ngập lụt trong nhiều thế kỷ bởi nước của sông Orontes, mà làm cho nó trở thành một đầm lầy. "Dự án Ghab" từ những năm 1950, biến đầm lầy thành nơi con người sinh sống, mở rộng đất trồng trọt thêm 41.000 ha (160 km vuông) đất nông nghiệp được tưới tiêu.
al-Grab bị phân chia các dãy núi al-Ansariyah ở phía tây và dãy núi Zawiyah và vùng cao nguyên ở phía đông.
Địa hình tại al-Grab là rất phù hợp với kiểu tác chiến của Lực lượng đặc nhiệm Tiger.
Một địa hình tương tự trong chiến dịch Abu Duhour vào cuối năm 2017 đầu năm 2018, khi lực lượng Tiger kiểm soát hàng chục làng mạc nông nghiệp tại Nam Idlib, Đông Bắc Hama mỗi ngày và bố trí hoả lực chính xác đập tan tất cả các cuộc phản kích của đối phương.
Có thể chia Bắc Homs ra 3 khu vực.
- Khu vực phía Tây, đa phần do Ahrar al-Sham quản lý.
- Khu vực dải đô thị trung tâm, kiểm soát cao tốc Homs-Hama do liên minh các nhóm FSA quản lý.
- Khu vực phía Đông, đa phần do Hayyat Tahrir al-Sham quản lý.
Địa hình đồng bằng al-Grab khu vực Bắc Homs bị bao vây.
Có thể thấy rõ, giao tranh tại đây trong năm 2018 chủ yếu tại hai khu vực Đông-Tây. Tức là, khu vực trung tâm tuy tập trung nhiều dân cư lại đứng ngoài giao tranh.
Dự kiến, các lực lượng Syria sẽ chia cắt 3 khu vực này theo 2 mũi tấn công, kết hợp vừa đánh vừa đàm để tất cả các đô thị vùng trung tâm phải chấp nhận đầu hàng.
Thời gian để hoàn thành giai đoạn này sẽ phải mất 1-2 tuần. Sau đó là kết hợp nổi dậy và lấn chiếm để dồn hai nhóm ở Đông và Tây vào 2 khu vực nhỏ hơn.
Bị cắt khỏi tiếp vận ở khu vực trung tâm, hai nhóm đối lập Đông và Tây sẽ phải chấp nhận một giải pháp hoà bình để di chuyển về khu vực Tây Bắc Syria, chấm dứt hoàn toàn sự hiện diện của các lực lượng đối lập ở tỉnh Homs.