Nửa đêm rạng sáng này 2/5/1964, hai chiến sĩ biệt động Sài Gòn là Lâm Sơn Náo và Nguyễn Phú Hùng đã bơi từ một đường cống dẫn ra cảng Sài Gòn, mỗi người mang theo gần 90 kg chất nổ mạnh và các bộ phận cần thiết để tạo ra hai quả bom hẹn giờ.
Mục tiêu của họ là tàu lớn nhất của Mỹ ở cảng Sài Gòn, tàu USNS Card. Chiến hạm này từng tác chiến ở Bắc Đại Tây Dương trong Thế chiến II. Trong ngày 2/5/1964, tàu USNS Card đã góp mặt trong Bộ chỉ huy vận tải hàng hải quân sự Mỹ.
Con tàu này hỗ trợ cho nhiệm vụ leo thang quân sự ở của chính quyền Sài Gòn. Kể từ năm 1961, tàu Card đã vận chuyển cả máy bay thông thường lẫn máy bay trực thăng cùng các phi công và thủy thủ đoàn đến Việt Nam.
Hai chiến sĩ của lực lượng đặc công Việt Nam bơi hướng về phía tàu Card và dành cả giờ đồng hồ để gắn bom vào tàu ngay trên mực nước biển gần đáy tàu và động cơ phía mạn phải tàu. Sau khi hẹn giờ bom, hai chiến sĩ biệt động nhanh chóng rời đi.
Vào khoảng ba giờ sáng, quả bom đã phát nổ khiến 5 thủy thủ trên tàu Card thiệt mạng. Vụ nổ cũng làm khoang động cơ thủng một lỗ lớn và con tàu đầy tự hào từng sống sót qua các cuộc tấn công của Đức bị nhấn chìm. Đây cũng là tàu sân bay cuối cùng trong lịch sử Mỹ bị đối phương đánh chìm.
Việc đánh chìm tàu Card là một chiến thắng vang dội của đặc công Việt Nam, tuy nhiên ngày nay lại ít được nhắc đến.
Chiến thắng này cho thấy các tàu hải quân dễ bị tổn thương đến mức nào, kể cả khi đối mặt với một địch thủ chẳng hề có công nghệ hiện đại như đặc công Việt Nam lúc bấy giờ, đồng thời cũng cho thấy việc duy trì an ninh cảng khó khăn ra sao trong cuộc chiến không có mặt trận thật sự (chiến tranh du kích kiểu Việt Nam).
Tàu USNS Card ở Cảng Sài Gòn
Trong khi phia Việt Nam chào mừng chiến thắng này thì Mỹ tìm cách giấu nhẹm việc bị đánh chìm tàu và tuyên bố với công chúng là tàu chỉ bị hư hỏng.
Theo National Interest, tàu hải quân thường có vẻ thần bí riêng. Bề ngoài trông chúng rất đáng sợ, với các vũ khí và máy bay, và khả năng triển khai sức mạnh quốc gia ở bất kỳ đâu trên khắp hành tinh. Đặc biệt tàu sân bay còn là biểu tượng của vị thế siêu cường.
Nhưng những tàu này lại rất dễ bị tấn công. Đó là lý do tại sao tàu sân bay lại có nhiều tàu hộ tống đi kèm bao gồm tàu khu trục, tàu tuần dương tên lửa dẫn đường và tàu ngầm để bảo vệ tàu sân bay cũng như tấn công kẻ thù.
James Holmes, một nhà sử học hải quân và là nhà phân tích của Trường Hải chiến Mỹ trả lời Warisboring rằng không nên quá ngạc nhiên khi một đối phương tấn công được tàu chiến, thậm chí kể cả tiến hành việc đó chỉ với một đặc nhiệm cài bom hẹn giờ.
Ông Holmes cho biết: “Chúng ta không nên bị cuốn theo tư duy “tàu chiến là lâu đài bằng thép”… Một lâu đài chỉ là một tòa nhà xây dựng kiên cố thì thường bị tấn công mạnh, trong khi phần lớn tàu chiến hiện đại đều có phần vỏ khá mỏng, trừ tàu sân bay chạy bằng hạt nhân. Do đó một đặc nhiệm với một quả bom hẹn giờ đã quá đủ để khiến tàu hư hỏng nặng".
Sau sự cố chìm tàu Card, tàu USS Cole của Mỹ cũng từng bị tấn công vào năm 2000, đây là một ví dụ điển hình về một cuộc tấn công yếu về mặt công nghệ nhưng lại hạ được đối thủ đầy tự hào của nền hải quân nước Mỹ.
Cách đây 50 năm, việc xâm nhập an ninh bến cảng cũng là một mối quan ngại lớn đối với các chiến sĩ đặc công tấn công tàu Card. Ông Lâm Sơn Náo (sinh năm 1936), chỉ huy vụ đánh chìm tàu sân bay Mỹ đã lợi dụng công việc của mình để làm vỏ bọc trong khi thu thập thông tin, giấu thuốc nổ và lên kế hoạch.
Mặc dù các tàu tuần tra đầy cảnh sát, ông Náo và đồng đội vẫn điều hành hoạt động hiệu quả vì đã lên kế hoạch cẩn thận và chính quyền Sài Gòn lúc đó cũng hết sức tắc trách và yếu kém.
“Để đánh chìm tàu Card, tôi và đồng đội đã đóng giả làm những ngư dân. Khi tàu của chúng tôi cập bến Nhà Rồng, cảnh sát đã đuổi theo chúng tôi tới tận bán đảo Thủ Thiêm. Để tránh bị kiểm tra, chúng tôi đã đẩy thuyền xuống đầm lầy để tàu cảnh sát không tiến vào được", ông Náo kể lại.
Sau vụ tấn công đánh chìm tàu Card, đội cứu hộ và trục vớt của Mỹ đã tập hợp lại để cùng giải quyết cuộc khủng hoảng nghiêm trọng này. Phía Mỹ không hề muốn gây ồn ào về vụ tấn công và tìm cách ém nhẹm vụ việc.