Đây là một trong những bất cập được Kiểm toán Nhà nước (KTNN) chỉ ra trong buổi công bố báo cáo kiểm toán năm 2016 vào ngày 21-7. Trong đó công tác đầu tư, mua sắm, quản lý và sử dụng trang thiết bị y tế (TTBYT) năm 2015 là một trong các chuyên đề trong báo cáo kiểm toán.
Theo KTNN, Bộ Y tế cũng như hầu hết các địa phương được kiểm toán chưa xây dựng kế hoạch trung hạn và kế hoạch dài hạn về đầu tư mua sắm TTBYT để làm căn cứ xác định nhu cầu mua sắm trang thiết bị hàng năm.
Về công tác đấu thầu, Bộ này chưa ban hành các văn bản quy định cụ thể về đấu thầu TTBYT, công tác xây dựng, phê duyệt kế hoạch đấu thầu mua sắm hóa chất, vật tư tiêu hao còn nhiều bất cập.
Đặc biệt, việc phê duyệt giá kế hoạch giữa các BV hầu hết là khác nhau cho một loại vật tư, hóa chất của cùng một nhà cung cấp và có sự chênh lệch rất lớn giữa giá được phê duyệt cao nhất và thấp nhất.
Điển hình, cùng một chiếc kim cánh bướm, tại BV Việt Đức có giá là 1.090 đồng, nhưng BV Chợ Rẫy lại lên tới 7.350 đồng (gấp 6,7 lần). Hoặc một dây truyền huyết thanh ở BV Bạch Mai là 3.675 đồng, còn tại BV Hữu Nghị Việt Đức lại có giá 18.000 đồng (gấp 4,8 lần)….
Ngoài ra, nhiều đơn vị xây dựng giá kế hoạch mua sắm căn cứ theo chứng thư thẩm định giá đối với những mặt hàng không cần phải thẩm định giá và không xem xét đến trường hợp một số nhà thầu báo giá thấp hơn giá thẩm định.
Cá biệt, qua kiểm toán phát hiện gói thầu gây thiệt hại hơn 10 tỉ đồng, KTNN đã kiến nghị thu hồi về ngân sách Nhà nước.
Về quản lý, sử dụng TTBYT là tài sản cố định, qua kiểm toán tại Bộ Y tế, một số đơn vị sử dụng TTBYT kém hiệu quả do xác định nhu cầu mua sắm chưa phù hợp với điều kiện cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực.
Nhiều nơi có thiết bị chưa hết thời gian tính hao mòn nhưng đã bị hỏng, không sử dụng được. Ví dụ tại BV Đa khoa TW Thái Nguyên có máy theo dõi trẻ em S510 Colin, máy đo độ tập trung tuyến giáp…; tại BV Răn hàm mặt TW Hà Nội có nồi hấp tiệt trùng;…
Cùng với đó, kết quả kiểm toán tại 11 tỉnh, TP cho thấy hơn 1.200 trang thiết bị hỏng hoặc hiệu quả sử dụng thấp với nguyên giá gần 380 tỉ đồng. Thậm chí, nhiều thiết bị được đầu tư mới nhưng chưa đưa vào sử dụng hoặc mới đưa vào sử dụng đã hỏng.
Điển nhình như tại TP Hải Phòng, Trung tâm y tế dự phòng có 2 thiết bị (Lò nung, Tủ hút an toàn hoá học) được dự án ADB thuộc Cục Y tế Dự phòng cấp năm 2011, nhưng đến thời điểm kiểm toán vẫn để trong phòng làm việc, sử dụng làm Tủ đựng tài liệu.
Hoặc tại Cần Thơ, BV đa khoa quận Thốt Nốt có 1 máy phân tích huyết học tự động Model MS9-3s (bàn giao tháng 12-2014); BV đa khoa Cần thơ có 1 máy X-Quang đo loãng xương (từ nguồn dự án ODA, bàn giao năm 2009) đều đã lỗi, hỏng từ khi đưa vào sử dụng, hiện đang tồn kho.
Hay như ở Kon Tum, lò đốt rác thải y tế của BV đa khoa tỉnh này có giá trị lên tới hơn 3 tỉ đồng nhưng không hoạt động được do công nghệ lò đốt không đảm bảo các điều kiện về môi trường…